Kripke’nin Kurgu Çözümlemesinde Ad ve Adımsı Arasındaki İlişki

Yıl 2021, Sayı: 2, 36 - 53, 25.10.2021

Erim Bakkal

Öz

Bu metindeki amacım Kripke’nin kurgu çözümlemesinde özel adlar ve adımsılar (pretended name) arasındaki ilişkiyi ele almak. Kripke için özel adlar değişmez imleyicilerdir (rigid designator), yani tek bir varlığı/şeyi var olduğu tüm olanaklı dünyalarda biricik belirlerler. Adımsılar ise kurgusal söylemde ortaya çıkan kurgunun taslamasının bir parçasıdır; yani kurgu dünyadaki karakterlerin adlarıdır. Kripke’ye göre adımsılar sadece gerçek adları taklit eden fakat taklit ve benzerlik ilişkisinden öte bir ilişkileri olmayan, adlardan kategorik olarak farklı şeylerdir. Fakat Kripke için adlar ve adımsılar kategorik olarak farklı olsalar da bu iki dilsel birim birbirlerini belirler gibi gözükür. Yani “Sherlock Holmes” özel adı, “Sherlock Holmes” özel adımsısı ile eşseslidir fakat bunun gerekçesi yeterince açık değildir. Bu açık olmama durumu kurgusal karakter adlandırma önermelerinin adlandırıcı açısından a priori ve olumsal mı olduğu yoksa a posteriori ve zorunlu mu olduğu sorusuyla ilişkilidir. Böylelikle bu belirleme ilişkisi ya zorunlu ya da olumsal bir ilişkidir. Ben bu belirleme ilişkisinin olumsal olduğunu savunacağım. Fakat bu belirleme ilişkisi olumsal olsa da ad ve adımsı arasında eşseslilik açısından sıkı bir ilişki olmaya devam eder. Ben bu sıkı ilişkinin genellikle kendiliğinden bir ilişki olduğunu, kurgu karakterin önce adı olabileceği gibi ilişkilendiği adımsısı da olabileceğini ve bu ayrım yeterince düşünülmediği için genellikle ad ve adımsının eşseslilik açısından çakıştığını savunacağım. Fakat ilişkilendiği adımsı ve özel adı eşsesli olmayan karakterler de olabileceğini ileri süreceğim. Son olarak ise bu dediklerimizden adımsıların geçtiği betimlemeler üretebileceğimizi ve bunlar yoluyla da kurgu varlıklara değişen imleyiciler olarak gönderimde bulunabileceğimizi savunacağım.

Anahtar Kelimeler

Ad, Adımsı, Kurgu, Kurgu Karakter Adlandırması, Kripke

Teşekkür

Çalışmam boyunca verdiği geri dönüşler ve tartışmalarımız için Alper Yavuz’a teşekkür ederim.

Kaynakça

• Bowker, M. (2021). Truth in Fiction, Underdetermination, and the Experience of Actuality. The British Journal of Aesthetics.
• Cappelen, H. ve Dever, J. (2019). Bad Language. Oxford University Press.
• Kripke, S. A. (1977). “Speaker’s Reference and Semantic Reference.” Midwest Studies in Philosophy 2: 255–76.
• Kripke, S. A. (2001). Naming and Necessity (12. bs.). Harvard University Press.
• Kripke, S. A. (2013). Reference and Existence: The John Locke Lectures. Oxford University Press.
• Kroon, F. ve Voltolini, A. (2018). Fictional Entities. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2018 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = <https://plato.stanford.edu/archives/win2018/entries/fictional-entities/>.
• Yavuz, A. (2018). The Phrasal Implicature Theory of Metaphors and Slurs (Yayımlanmamış Doktora Tezi). University of St Andrews.