Kirene Okulunda Mutluluk Ahlakının Reddi

Yıl 2022, Sayı: 1, 33 - 45, 30.04.2022

Zeynep Duran

Öz

Antik Yunan felsefesinde “nasıl yaşamalıyız?” sorusuna farklı okullar tarafından verilmiş farklı cevaplar, büyük ölçüde “mutluluk ahlakı” (eudaimonism) ile ilişkilendirilir. Buna göre, insan yaşamının nihai ereği, merkezinde erdemin yer aldığı mutluluktur. Sokratesçi küçük okullar arasında yer alan ve kendine özgü bir hazcı ahlak anlayışı benimseyen Kirene Okulu ise, haklarındaki sınırlı antik kaynaklardan edindiğimiz tanıklıklar ışığında, bu genel çerçevenin dışında duruyor gözükür. Bu yazı, Okulun ahlak kuramının geleneksel Yunan mutluluk ahlakı ile uyuşmama iddiasını, Okulun benimsediği şüpheci bilgi kuramı ile gerekçelendirmeyi amaçlamaktadır. Bunun için, Okulun, bilgi kuramlarına dayanan üç temel fikir kabul ettiği öne sürülmüş ve bu fikirler doğrultusunda mutluluk ahlakı altında yer alan varsayımları reddettiği gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kirene Okulu, Mutluluk Ahlakı, Şüphecilik, Hazcılık, Duygulanım

The Rejection of Eudaimonism in The Cyrenaic School

Öz

The different answers given by various schools to the question “how should we live?” in ancient Greek philosophy are largely characterized as eudaimonistic: The ultimate goal of human life is eudaimonia which comprises virtue at the heart. Considered among the minor Socratic schools and embracing a distinctive hedonistic moral philosophy, the Cyrenaic School seems to be outside of this general framework in the light of the testimonies about them from the scanty ancient sources. This paper aims to justify the claim that the School’s moral theory is incompatible with the traditional Greek eudaimonism, by means of the sceptical epistemology embraced by the School. To this aim, it is asserted that the School holds three basic views depended on their epistemology. Thereby, it is tried to attest that the School rejects the very assumptions behind the concept of the eudaimonism in line with these views.

Anahtar Kelimeler

The Cyrenaic School, Eudaimonism, Scepticism, Hedonism, Affection

Kaynakça

• Annas, J. (1993). The Morality of Happiness. New York: Oxford University Press.
• Aristoteles (2018). Nikomakhos’a Etik (S. Babür, Çev.). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Feldman, F. (2004). Pleasure and the Good Life: Concerning the Nature, Varieties, and Plausibility of Hedonism. Oxford: Clarendon Press.
• Irwin, T. H. (1991). Aristippus Against Happiness. The Monist, 74 (1), 55-82. doi: 10.5840/monist19917412
• Laertios, D. (2021). Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri (C. Şentuna, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Lampe, K. (2015). The Birth of Hedonism: The Cyrenaic Philosophers and Pleasure as a Way of Life. Oxford; Princeton: Princeton University Press.
• Mann, W. (1996). The Life of Aristippus. Archiv für Geschichte der Philosophie, 78 (2), 97-119. doi: 10.1515/agph.1996.78.2.97
• O’Keefe, T. (2002). The Cyrenaics on Pleasure, Happiness, and Future-Concern. Phronesis, 47 (4), 395-416. doi: 10.2307/4182709.
• O’Keefe, T. (2016). Hedonistic Theories of Well Being in Antiquity. G. Fletcher (Ed.), The Routledge Handbook of Philosophy of Well-Being içinde (ss. 29-39). London; New York: Routledge.
• Plato (1997). Complete Works. (J. M. Cooper; D. S. Hutchinson, Ed.). Indianapolis; Cambridge: Hackett Publishing.
• Schuh, G. (2019). Was Eudaimonism Ancient Greek Common Sense? Apeiron, 52 (4), 359-393. doi: 10.1515/apeiron-2018-0037
• Sedley, D. (2017). Epicurean versus Cyrenaic Happiness. R. Seaford, J. Wilkins, M. Wright (Ed.), Selfhood and the Soul: Essays on Ancient Thought and Literature in Honour of Christopher Gill içinde (ss. 89-106). Oxford; New York: Oxford University Press.
• Tsouna, V. (1998). The Epistemology of the Cyrenaic School. Cambridge: Cambridge University Press.
• Urstad, K. (2009). Aristippus for Happiness. Philosophy Pathways, 145. http://klempner.freeshell.org/text/issue145.txt, Erişim: Ocak 2019.
• Vlastos, G. (1984). Happiness and Virtue in Socrates’ Moral Theory. Proceedings of the Cambridge Philological Society, 30, 181-213. doi: 10.1017/S0068673500004685
• Warren, J. (2013). The Cyrenaics. J. Warren & F. Sheffield (Ed.), The Routledge Companion to Ancient Philosophy içinde (ss. 409-422). London; New York: Routledge.
• Zilioli, U. (2012). The Cyrenaics. Durham: Acumen Publishing.