Tanrısal Ön Bilgi-Özgür İrade Sorunu: Ockhamcı Çözüm

Yıl 2022, Sayı: 1, 159 - 176, 30.04.2022

Ferhat Yöney

Öz

Tanrısal ön bilgi-özgür irade sorununa ilişkin Ockhamcı çözümler, 1960’lı yıllardan 1990’lı yıllara kadar analitik din felsefesi çevrelerinde önemli bir yer tutmuştur. Bu çalışmada, Ockhamlı William’ın (1287-1347) geleceğe ilişkin olumsal önermeler ve tanrısal ön bilgi-özgür irade sorununa ilişkin görüşlerine kısaca değinildikten sonra, çağdaş analitik din felsefesinde tanrısal ön bilgi-özgür irade sorununa ilişkin Ockhamcı çözüm olarak adlandırılan görüş ve buna ilişkin tartışmalar ele alınacaktır. Bu kapsamda Ockhamcı çözüm olarak savunulan görüşlerin tanrısal ön bilgi ile insan özgür iradesini bağdaştırma açısından başarısız olduğu gösterilecektir. Ayrıca, Ockhamcı çözümlerin geleceğe ilişkin olumsal önermeler konusunda varsaydığı görüşün karşılaştığı metafiziksel sorun ortaya konacak ve bu sorunun, tanrısal ön bilgi ile özgür iradeyi bağdaştırmaya yönelik herhangi bir girişim açısından sorun oluşturduğu vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ockhamlı William, Geleceğe İlişkin Olumsal Önermeler, Belirlenimcilik, Özgür İrade, Tanrısal Ön Bilgi

The Problem of Divine Foreknowledge and Free Will: Ockhamist Solution

Öz

Ockhamist solutions concerning the problem of divine foreknowledge and free will had an important place between 1960’s and 1990’s in contemporary analytic philosophy of religion circles. In this work, after briefly presenting William of Ockham’s (1287-1347) views on future contingent propositions and on the problem of divine foreknowledge and free will, Ockhamist solutions to the problem of divine foreknowledge and free will in the contemporary analytic philosophy of religion and contentions about them will be discussed. Within this framework, it will be demonstrated that Ockhamist solutions fail to reconcile divine foreknowledge and human free will. Moreover, metaphysical problem encountered by the view on the future contingents which is presupposed by Ockhamist solutions will be presented, and it will be emphasized that this problem poses a challenge to any attempt to reconcile divine foreknowledge and free will.

Anahtar Kelimeler

William of Ockham, Future Contingents, Determinism, Free Will, Divine Foreknowledge

Kaynakça

• Adams, M. M. (1967). Is the Existence of God a “Hard” Fact?. The Philosophical Review (76) 4, 492–503.
• Boethius. (2006). Felsefenin Tesellisi (Ç. Dürüşken, Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Craig, W. L. (2000 [1987]). The Only Wise God: The Compatibility of Divine Foreknowledge and Human Freedom. Eugene, OR: Wipf and Stock Publishers.
• Craig, W. L. (1989). ‘Nice Soft Facts’: Fischer on Foreknowledge. Religious Studies (25) 2, 235–246.
• Finch, A., Rea M. (2008). Presentism and Ockham’s Way Out. J. L. Kvanvig (Ed.), Oxford Studies in Philosophy of Religion Volume 1 içinde (ss. 1–17). New York: Oxford University Press.
• Fischer, J. M. (1983). Freedom and Foreknowledge. The Philosophical Review (92) 1, 67–79.
• Fischer, J. M. (1986). Hard-Type Soft Facts. The Philosophical Review (95) 4, 591–601.
• Fischer, J. M. (1989). Introduction: God and Freedom. J. M. Fischer (Ed.), God, Foreknowledge, and Freedom içinde (ss. 1–56). Stanford, CA: Stanford University Press.
• Fischer, J. M. (1992). Recent Work on God and Freedom. American Philosophical Quarterly (29) 2, 91–109.
• Flint, T. P. (1998). Divine Providence: The Molinist Account. Ithaca: Cornell University Press.
• Freddoso, A. J. (1983). Accidental Necessity and Logical Determinism. The Journal of Philosophy (80) 5, 257–278.
• Hasker, W. (1985). Foreknowledge and Necessity. Faith and Philosophy (2) 2, 121–157.
• Hoffman, J., Rosenkrantz, G. (1984). Hard and Soft Facts. The Philosophical Review (93) 3, 419–434.
• Molina, L. (1988). On Divine Foreknowledge (Part IV of the Concordia) (A. J. Freddoso, Çev.). Ithaca, NY: Cornell University Press.
• Ockham, W. (1983). Predestination, God’s Foreknowledge, and Future Contingents (2. b.) (Marilyn McCord Adams, Norman Kretzmann, trans.). Indianapolis: Hackett Publishing Company.
• Pike, N. (1965). Divine Omniscience and Voluntary Action. The Philosophical Review (74) 1, 27–46.
• Pike, N. (1966). Of God and Freedom: A Rejoinder. The Philosophical Review (75) 3, 369–379.
• Plantinga, A. (1985). Reply to My Colleagues. J. E. Tomberlin & P. van Inwagen (Ed.), Alvin Plantinga içinde (ss. 313–396). Dordrecht, NL: D. Reidel Publishing Company.
• Plantinga, A. (1986). On Ockham’s Way Out. Faith and Philosophy (3) 3, 235–269.
• Pendergraft, G., Coates D. J. (2014). No (New) Troubles with Ockhamism. J. L. Kvanvig (Ed.), Oxford Studies in Philosophy of Religion Volume 5 içinde (ss. 185–208). New York: Oxford University Press.
• Rea, M. (2006). Presentism and fatalism. Australasian Journal of Philosophy (84) 4, 511–524.
• Rosenkranz, S. (2012). In Defence of Ockhamism. Philosophia (40) 3, 617–631.
• Saunders, J. T. (1966). Of God and Freedom. The Philosophical Review (75) 2, 219–225.
• Stump, E., Kretzmann, N. (1981). Eternity. The Journal of Philosophy (78) 8, 429–458.
• Todd, P. (2016). Future Contingents are all False! On Behalf of a Russellian Open Future. Mind (125) 499, 775–798.
• Widerker, D. (1990). Troubles with Ockhamism. The Journal of Philosophy (87) 9, 462–480.
• Zagzebski, L. T. (1991). The Dilemma of Freedom and Foreknowledge. New York: Oxford University Press.