Husserl’in Fenomenolojisi ve Temsilcilik

Yıl 2023, Sayı: 1, 38 - 52, 28.04.2023

Çağlar Koç

Öz

Eldeki yazıda ana hatlarıyla da olsa Husserl’ci fenomenolojiye neden temsilci bir teori denemeyeceğini ve fenomenolojik analizin bizi deneyimin şeffaf, bilinci tanımlayanın ise temsil edici bir yönelimsellik olduğu iddialarına karşı neden temkinle yaklaşmaya ikna etmesi gerektiğini göstermeye çalıştık. Buna göre: 1- Deneyimi ona damgasını vuran yönelimsel bilinç faaliyetinden hareketle analiz etmek daima mümkün olmakla birlikte, bilinç sadece bu yönelimsel faaliyetten ibaret değildir. Zira bilinç akışının bazı reel bileşenleri gayriyönelimsel yaşantılardan oluşmakla kalmaz, bizzat özbilinç de gayriyönelimsel bir yapıya sahiptir. 2- Bir deneyimde verili ve bilincinde olduğumuz tüm reel içerikler o deneyimin temsil muhtevasına katılmak zorunda değildir. 3- İki ayrı deneyimde aynı teşhir edici reel içeriği yaşadığımız halde farklı iki nesneyi temsil edebilir ya da ayrı teşhir edici içerikler yaşadığımız halde aynı nesneyi temsil edebiliriz. 4- Farklı bilinç kiplerinde aynı nesneye yönelebiliriz ki bu da tamamen öznel bir faktörün aynı nesneyi temsil eden deneyimleri birbirinden farklı kılabildiğini kanıtlar.

Anahtar Kelimeler

Husserl, temsilcilik, şeffaflık, verilmişlik, gayriyönelimsel bilinç, acı

Kaynakça

• Brentano, F. (1955) Psychologie vom Empirischen Standpunkt. Erster Band. Oskar Kraus (Ed.) Hamburg: Felix Meiner.
• Dretske, F. (2003) Experience as Representation. Philosophical Issues, 13, s.67-82.
• Harman, G. (1998) The Intrinsic Quality of Experience, (Ed.) Ned Block, Owen Flanagan ve Güven Güzeldere The Nature of Consciousnesss. Philosophical Debates. Cambridge Massachusetts: MIT Press.
• Heidegger, M. (2020) Varlık ve Zaman, (K. H. Ökten, Çev), İstanbul: Alfa.
• Husserl, E. (1976) Hua III/1. Ideen zu einer reinen Phänomenologie und phänomenologischen Philosophie. Erstes Buch.. Karl Schuhmann(Ed.), Den Haag: Martinus Nijhoff.
• Husserl, E. (1962) Hua IX. Phänomenologische Psychologie. Vorlesungen Sommersemester 1925. Walter Biemel (Ed.), Den Haag: Martinus Nijhoff.
• Husserl, E. (1969) Hua X. Vorlesungen zur Phänomenologie des inneren Zeitbewusstseins (1893-1917). Rudolf Boehm (Ed.), Den Haag: Martinus Nijhoff.
• Husserl, E. (1973) Hua XIII. Zur Phänomenologie der Intersubjektivität: Erster Teil: 1905-1920. Iso Kern (Ed.), Den Haag: Martinus Nijhoff.
• Husserl, E. (1984) Hua XIX/1. Logische Untersuchungen. Zweiter Band. Erster Teil. Untersuchungen zur Phänomenologie und Theorie der Erkenntnis. Ursula Panzer (Ed.), Den Haag: Martinus Nijhoff.
• Husserl, E. (1984) Hua XIX/2. Logische Untersuchungen. Zweiter Band. Zweiter Teil. Untersuchungen zur Phänomenologie und Theorie der Erkenntnis. Ursula Panzer (Ed.), Den Haag : Martinus Nijhoff.
• Husserl, E. (2004) Hua XXXVIII. Wahrnehmung und Aufmerksamkeit. Texte aus dem Nachlass (1893-1912). Thomas Vongehr & Regula Giuliani (Ed.), Dordrecht: Springer.
• Merleau-Ponty, M. (2016) Algının Fenomenolojisi, (E. Sarıkartal, E. Hacımuratoğlu, Çev.), İstanbul: İthaki.
• Moore, G.E. (1922) Refutation of Idealism, Philosophical Studies, London : Routledge & Kegan Paul LTD.
• Pradelle, D. (2016) Fenomenolojik Akıl Öğretisi: Yeti olarak Aklın Yokluğunda Akıl Türleri, (Ç. Koç, Çev.) Felsefelogos, 61, s.155-171.
• Sartre, J-P. (2009), Varlık ve Hiçlik. Fenomenolojik Ontoloji Denemesi., (T. Ilgaz, G. Çankaya Eksen, Çev.) İstanbul : İthaki.
• Smith, D. W.(2019) Husserl, (S. Beyazıt, Çev.), İstanbul: Alfa.
• Tye, M. (1995a) Ten Problems of Consciousness. A Representational Theory of the Phenomenal Mind. Cambridge Massachusetts: MIT Press.
• Tye, M. (1995b) A Representational Theory of Pains And Their Phenomenal Character, Philosophical Perspectives, 9, s.223-239.