Bilimsel Soyutlamayı Haritalar Aracılığıyla Düşünmek

Yıl 2024, Sayı: 2, 121 - 135, 25.10.2024

Mustafa Efe Ateş

Öz

Bilimsel soyutlama temsil edilecek belirli bir hedefin sahip olduğu bazı özelliklerin ihmal edilmesi işlemidir. Her temsil tanım gereği soyutlama içermektedir. Nitekim temsili yapılacak ya da modellenecek hedef sistemde ihmal edilmesi uygun görülen birçok faktör bulunmaktadır. Soyutlamanın bilimsel araştırma için vazgeçilmez bir unsur olduğu fikri tartışma götürmeyecek düzeyde bir hakikat olarak görülmektedir. Ne var ki temsile ilişkin bu işlemin doğası hususunda böylesi tartışmasız bir hakikate sahip değiliz. Bu makalede, ilk olarak, soyutlamaya ait felsefi literatürde yer alan kimi standart görüşleri ele alıyorum. Daha sonra standart görüşlere göre soyutlamanın çok daha rafine versiyonu detaylı olarak analiz edip bu görüşün, bilimde görsel temsillerden biri olan kartografik haritalar için yeterli bir kuramsal zemin sağlamadığını ileri sürüyorum.

Anahtar Kelimeler

Soyutlama, soyutluk, temsil, model, kartografik haritalar

Teşekkür

Bu makale kısmen doktora tezimden üretilmiştir. Jüri komiteme rehberlikleri ve destekleri için teşekkürlerimi sunar, metinde herhangi bir hata ya da eksiklik durumunda tüm sorumluluğun şahsıma ait olduğunu belirtirim.

Thinking About Scientific Abstraction Through Maps

Öz

Abstraction in science is a process that allows scientists to omit some features of their specific target, which they aim to represent. All representations, by definition, consist of abstractions. This is because there are many factors that exist in the target systems which are appropriate to omit. The idea that abstraction is indispensable for scientific research is an indisputable truth. However, we do not have such a truth when it comes to the nature of abstraction. In this article, first, I will review some of the standard interpretations of abstraction in philosophical literature. Then, I will analyze a more refined approach to abstraction with respect to these standard interpretations. Lastly, using the example of cartographic maps, I will present reasons why this refined approach is also problematic in a theoretical manner.

Anahtar Kelimeler

Abstraction, abstractness, representation, model, cartographic maps

Kaynakça

• Bäck, A. (2014). Aristotle's Theory of Abstraction. Cham: Springer.
• Cartwright, N. (1984). What Makes Physics’ Objects Abstract? J.T., Cushing, C.F. Delaney ve G.M. Gutting (Ed.), Science and Reality: Recent Work in the Philosophy of Science Essays in Honor of Ernan McMullin içinde (134–152). IN: Notre Dame University Press.
• Cartwright, N. (2002). Nature’s Capacities and Their Measurement. Oxford: Oxford University Press.
• Cleary, J. J. (1985). On the Terminology of “Abstraction” in Aristotle. Phronesis, 30(1), 13–45.
• Eckert, M. (1908). On the Nature of Maps and Map Logic. Bulletin of the American Geographical Society, 40(6), 344–351.
• Giere, R. (1988) Explaining Science: A Cognitive Approach, Chicago: University of Chicago Press.
• Giere, R. (1994). Viewing Science. PSA: Proceedings of the Biennial Meeting of the Philosophy of Science Association, 1994, 3–16.
• Giere, R. (1999) Science without Laws, Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Godfrey-Smith, P. (2009). Abstractions, Idealizations, and Evolutionary Biology. A., Barberousse, M. Morange ve T. Pradeu, (Ed.), Mapping the Future of Biology içinde (47–55) Dordrecht: Springer.
• Henrikson, A. K. (1999). The Power and Politics of Maps. G. J. Demko ve W. B. Wood (Ed.), Reordering the World içinde (94–117) Colorado: Westview Press.
• Horsten, L. & Leitgeb, H. (2009). How Abstraction Works. A. Hieke & H. Leitgeb (Ed.), Reduction, abstraction, analysis: proceedings of the 31th International Ludwig Wittgenstein-Symposium içinde (217–226). Frankfurt: de Gruyter.
• Humphreys, P. (1995). Abstract and Concrete. Philosophy and Phenomenological Research, 55, 157–161.
• Jones, M. R. (2005) Idealization and abstraction: A framework, M. R. Jones ve N. Cartwright (Ed.), Idealization XII: Correcting the model. Idealization and abstraction in the sciences içinde (173–218) Amsterdam: Rodopi.
• Kennedy, A. G. (2012) A non representationalist view of model explanation. Studies in History and Philosophy of Science (43), 326–332.
• Levy, A. (2021). Idealization and abstraction: refining the distinction. Synthese 198 (S24), 5855–5872.
• Nguyen, J. & Frigg, R. (2022). Maps, Models, and Representation. I. Lawler, K. Khalifa ve E. Shech (Ed.), Scientific Understanding and Representation içinde (261–279) NY: Routledge.
• Potochnik, A. (2015). The diverse aims of science. Studies in History and Philosophy of Science 53, 71–80. Scharfe, W. (1986). Max Eckert’s “Kartenwissenschaft”. The Turning Point in German Cartography. Imago Mundi, 38, 61–66. Strevens, M. (2004). The Causal and Unification Approaches to Explanation Unified: Causally. Noûs 38 (1), 154–176. Strevens, M. (2009) Depth: An account of scientific explanation, Cambridge: Harvard University Press. Suárez, M. (2003). Scientific representation: against similarity and isomorphism. International Studies in the Philosophy of Science, 17 (3), 225–244. van Fraassen, B. (1980). The Scientific Image, Oxford: Oxford University Press.