Transandantal Fenomenoloji ve Nesnenin Aşkınlığı

Yıl 2024, Sayı: 2, 164 - 179, 25.10.2024

Mehmet Esendemir

Öz

Edmund Husserl’in fenomenoloji projesi önvarsayımsız ve temellendirici transandantal bir bilimdir. Bu bilimin ilk hedefi metafizik kalıntılardan kurtulmak ve kökensel bir başlangıç gerçekleştirmektir. Çünkü hatalı tanımlar ve temellendirilmemiş teorik yaklaşımlar felsefi çatışmaların ve anlaşmazlıkların doğmasına neden olmaktadır. Bu çatışma ve anlaşmazlıklardan biri de nesnenin aşkınlığına dair görüşler etrafında şekillenmektedir. Husserl için klasik anlamda nesnenin aşkınlığı metafizik bir imada bulunmaktadır. Ancak fenomenoloji bu aşkınlığı metafizik unsurlara göndermede bulunmayan transandantal bir aşkınlık olarak görmektedir. Bu çalışma da Husserl’in aşkın nesne anlayışının metafizik bir zemine dayanıp dayanmadığı sorusundan yola çıkmaktadır. Bu çerçevede çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm, metafizik kalıntıları eleştirmek bakımında bir doğalcılık eleştirisini incelemektedir. İkinci bölüm, doğalcılık eleştirisinin ardından incelenen konuların transandantal öznellik bağlamında ele alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. Son bölümde ise nesnenin aşkınlığı probleminin fenomenolojik analizlerle ve metafizik olmayan bir transandantal öznelerarasılık zemininde yeniden anlamlandırıldığı ileri sürülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Edmund Husserl, Nesne, Aşkınlık, Transandantal, Öznelerarasılık

Kaynakça

• Çitil, A. A. (2012). Matematik ve Metafizik, Kitap I: Sayı ve Nesne. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Drummond, J. J. (2012). “Imagination and Appresentation, Sympathy and Emphaty in Smith and Husserl”.
• Christel Fricke, Dagfinn Føllesdal. Heusenstamm (Ed.), Intersubjectivity and Objectivity in Adam Smith and Edmund Husserl içinde (ss. 117-138). Frankfurt: Ontos Verlag.
• Esenyel, Z. Z. (2020). Vücudun Fenomenolojisi, Ankara: Nobel Yayınları.
• Franck, D. (2013). “The Object of Phenomenology”. Élodie Boublil ve Christine Daigle (Ed.), Nietzsche and Phenomenology içinde (ss. 258-273). Bloomington: Indiana University Press.
• Held K. (2003).“Husserl’s Phenomenological Method”. Donn Welton (Ed.), The New Husserl içinde (ss. 3-31). Bloomington: Indiana University Press, 2003.
• Huemer, W. (2003). “Husserl and Haugel and on Constitution”. Synthese 137/3, 345-368.
• Husserl, E. (1960). Cartesian Meditations:An Introduction To Phenomenology (D. Cairns, Çev.). Hague: Martinus Nijhoff Publishers.
• Husserl, E. (1970). Logical Investigations I (J.N.Findlay Çev.). London: Routledge.
• Husserl, E. (1976). Ideas I General Introduction To A Pure Phenomenology, (F. Kersten, Çev.). Boston: Martinus Nijhoff Publishers.
• Husserl, E. (1995). Kesin Bir Bilim Olarak Felsefe (T. Mengüşoğlu, Çev.). İstanbul: Yapı ve Kredi Bankası Yayınları.
• Husserl, E. (2000). Ideas II Studies In The Phenomenology of Constitution (R. Rojcewicz ve A. Schruwer, Çev.). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Kern, I. (2019). “Husserl’s Phenomenology of Intersubjectivity”. Frode Kjosavik, Christian Beyer ve Christel Fricke (Ed.), Husserl’s Phenomenology of Intersubjectivity içinde (ss.11-89). London: Routledge.
• Loidolt, S. (2014). “Phenomenological Sources Kantian Border: An Outline of Transcendental Philosophy as Object-Guided Philosophy”. Sara Heinama, Mirja Hartimo ve Timo Miettinen (Ed.), Phenomenology and the Transcendental içinde (ss.190-217). London: Routledge.
• Mohanty, J. N. (2008). The Philosophy of Edmund Husserl. New Haven&London: Yale University Press.
• Murphy, R. T. (1965). “Husserl and Pre-Refleksive Constitution”. Philosophy and Phenomenological Research 26/1, 100-105.
• O’Murchadha, F. (2008). “Externalism and Immanence in Husserl and Heidegger”. Synthese 160/3, 375-395.
• Patočka, J. (1996). An Introduction To Phenomenology (Erazim Kohak Çev.). Chicago: Open Court Publishing.
• Schmitt, R. (1959). “Husserl’s Transcendental-Phenomenological Reduction”. Philosophy and Phenomenological Research 20/2, 238-245.
• Smith, A. D. (2003). Husserl and Cartesian Medititations. London: Routledge.
• Sokolowski, R. (1970). The Formation of Husserl’s Concept of Constitution. Dordrecht: Springer.
• Sözer, Ö. (1976). Edmund Husserl’in Fenomenolojisi ve Nesnelerin Varlığı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Tengelyi, L. (2014). “Categories of Experience and The Transcendental”. Sara Heinama, Mirja Hartimo, ve Timo Miettinen (Ed.), Phenomenology and the Transcendental içinde (ss: 49-60). London: Routledge.
• Wehrle, M. (2022). “Normality as Embodied Space: The Body as Transcendental Condition for Experience”, Hanne Jacobs (Ed.), The Husserlian Mind içinde (ss. 195-207). London: Routledge.
• Zahavi, D. (2014). “Yönelimsellik ve Bilinç” (Ç. Koç, Çev.). Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 22, 167-182.
• Zahavi, D. (2018). Husserl’in Fenomenolojisi (S. Bayazit, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
• Zahavi, D. (2020). Fenomenoloji: İlk Temeller (S. Bayazit, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.