Kilikya Adının Kökeni

Kilikia (Eski Yunanca: Kilikia / İngilizce: Cilicia / Almanca: Kilikien) adına ilk kez İ.Ö. 16. yüzyılda Hitit metinlerinde Adaniya ile birlikte Chalaka olarak rastlanır. Burada Adaniya Ovalık Kilikia’yı (İskenderun Körfez’inden Soli/Pompeiopolis’e-Viranşehir-kadar olan bölgeyi) ifade ederken, Chalaka da Dağlık Kilikia’yı (Soli/Pompeiopolis-Viranşehir’den- Alanya’ya kadar uzanan bölgeyi) nitelendirir.

İ.Ö. 15. yüzyıldan itibaren ise Mısır kaynaklarında Qedi/Kedi isminin Kilikia’nın ovalık bölümünü karşıladığı görülür. İ.Ö. 713-663 yılları arasında, yani Kilikia’nın Asur egemenliği altında olduğu dönemde, Asur yazıtlarında Kilikia Chilakka (Hilakku) olarak geçer. Hilakku önceleri sadece Dağlık Kilikia’yı karşılarken daha sonra bütün Kilikia için kullanılır.

Yunan yazılı kaynaklarında ilk olarak Kilikia adına İ.Ö. 8. yüzyılda yazıldığı düşünülen Homeros’un Ilyada (VI, 395-399. 415.418) adlı eserinde rastlanır. Homeros’un Kilikia’lıların düzenli, yüksek kapılı kenti olarak nitelendirdiği Thebe kenti, Achilleus tarafından tahrip edilir ve kralları Eetion öldürülür. Ancak burada bahsedilen Kilikialıların şehri Thebe Mysia bölgesinde bulununan bir şehirdir. Buradaki Kilikia halkının, gördükleri baskı sonucunda büyük bir kafile halinde bugünkü Kilikia’ya göç ettikleri ve sonra buraya Akdeniz Kilikia’sı adını verdikleri doğrultusunda bir görüş söz konusudur.

Herodot’a (Herodot VII, 91) (İ.Ö. 6. yüzyıl sonu) göre önceleri Hypakhai olarak adlandırılan bu bölge halkı daha sonra Agenor oğlu Kilix’in adını alır. Kilix daha sonra Zeus ve Europe’nin oğlu Sarpedon’a Lykia’nın fethinde yardımcı olur ve Sarpedon Lykia kralı olur. Ancak Kilix’in uydurma bir kahraman olduğu ve esasen Asurlular’ın bölgeye ve halkına verdikleri Hilakku (Khulakku) ve Hulachaioi adlarının Yunan mitoloji yazarları tarafından yanlış aktarılarak Hypakai olarak değiştirildiği, hatta daha sonra Kilix ve Kilikia adlarının bu kökenden geldiği yaygın bir görüştür. Mitolojik açıdan Kilikia adının Fenike kralı Agenor’un oğlu Kilix’den geldiğine inanılır. Fenike kralı Agenor’un, Zeus ve Io’nun torunu, Poseidon ve Libya’nın oğlu olmasından dolayı Kilix soyu da Zeus ve Poseidon’a dayanır. Kilix ayrıca Europe, Kadmos, Thasos ve Poinix’in kardeşidir. Kilix ve Poinix, Zeus tarafından kaçırılan kardeşleri Europe’yi aramak için yola çıkarlar. Kardeşler Europe’yi bulamazlar ve utançlarından memleketlerine de geri dönemezler. Sonuç olarak Kilix’in yerleştiği bölgeye Kilikia adı verilir.

Strabon (İ.S. 1. yüzyıl) (Geographica XIII, 63, XIV, V, 22) da bugünkü Kilikia bölgesinin yanında Troia bölgesindeki Kilikialılardan söz eder. Strabon’a göre Kilikia sınırları batıda Alanya’dan (Korakeison) doğuda İskenderun körfezine (Alexandria kat Isson) kadar uzanmaktadır.

Son Güncelleme Zamanı: 14.05.2022 15:43:08