Gümüşhane İli Altın Madeni Çalışanlarının İş Sağlığı Ve Güvenliği Algısının Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 51 - 64, 31.08.2025

Ahmet Gökcan , Göksel Demir , Elif Çelenk Kaya

https://doi.org/10.33720/kisgd.1571524

Öz

Madencilik sektörü, faaliyetlerinin doğası gereği iş kazası riski yüksek bir sektördür. İş kazalarına neden olan birçok faktör bulunmakla birlikte bunların arasında en önemli olan insan faktörünün irdelenmesi gerekmektedir. Özellikle çalışma ortamlarında güvenlik kültürünün oluşturulabilmesi için çalışanların iş sağlığı ve güvenliğine yönelik algılarının değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Gümüşhane ilinde bulunan altın madeni çalışanlarının (n=217) iş sağlığı ve güvenliği algılarının değerlendirilmesi amacıyla anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21.0 istatistik programında analiz edilmiştir. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği algıları ile seçilen demografik degişkenler (yaş, eğitim durumu, çalışma alanları, mesleki deneyim süreleri ve mevcut iş yerindeki çalışma süreleri) arasında yapılan analiz sonucunda, çalışanların demografik özellikleri ile ankette yer alan güvenlik iklim ölçeği boyutları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Çalışanlarda yaş, çalışma yılları, alanları ve mevcut iş yerlerindeki çalışma sürelerine bağlı olarak küçük yaştaki (20 yaş altı) çalışanların ve ileri yaş grubunun (60 yaş üstü) kaderci bir anlayışa sahip oldukları dikkat çekerken, tecrübe sahibi genç ve orta yaş gurubunun iş sağlığı ve güvenliği algılarının yüksek seviye olduğu, iletişim ve güvenlik algılarının pozitif yönde olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik İklimi , Güvenlik Kültürü , İş Güvenliği Algısı , İş Sağlığı ve Güvenliği , Maden

Etik Beyan

Bu araştırma için Gümüşhane Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’ndan etik onay (Karar Tarihi: 15.10.2019; Karar Sayısı: 2019/9) ve araştırmanın gerçekleştirildiği kurumdan kurum izni alınmıştır.

Evaluation of Occupational Health and Safety Perception of Gold Mine Employees in Gumushane Province

Öz

The mining sector is a sector with a high risk of occupational accidents due to the nature of its activities. Although there are many factors that cause occupational accidents, the human factor, which is the most important among them, should be examined. It is important to assess employees' perceptions of occupational health and safety in order to create a culture of safety, particularly in the workplace. In this study, a questionnaire was used to evaluate the occupational health and safety perceptions of gold mine workers (n=217) in Gumushane province. The data obtained were analyzed using SPSS 21.0 statistical program. As a result of the analysis between employees' perceptions of occupational health and safety and selected demographic variables (age, education level, field of work, length of work experience, and length of work experience at the current workplace), statistically significant differences were found between employees' demographic characteristics and the dimensions of the safety climate scale in the questionnaire. Depending on age, years of work, work areas and working hours in their current workplace, it is noteworthy that young employees (under 20 years old) and the older age group (over 60 years old) have a fatalistic understanding, while young and middle-aged employees with experience have a high level of awareness of occupational health and safety, and their perception of communication and safety is positive.

Anahtar Kelimeler

Safety Climate , Safety Culture , Safety Perception , Occupational Health and Safety , Mine

Etik Beyan

For this research, ethical approval was obtained from the Gümüşhane University Scientific Research and Publication Ethics Committee (Decision Date: 15.10.2019; Decision Number: 2019/9) and institutional permission was obtained from the institution where the research was conducted.

Kaynakça

• M. Turan, “Madenciliğimizin tarihsel gelişimi” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, 5, 1324-1339, 1983.
• A. Gökcan, ve E., Ç. Kaya,. “Madencilik Sektöründe Yaşanılan İş Kazalarının Değerlendirilmesi: Gümüşhane İli Örneği,” Akdeniz 2. Uluslarası Uygulamalı Bilimler Kongresi Bildiriler Kitabı, pp. 32-44, 2019.
• A. Gökcan, F. Oluk, ve G. Demir, “Gece Çalışmalarında Kullanılan Aydınlatma Kaynaklarının İş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi; Metal Sektörü Örneği",” Afet ve Risk Dergisi, vol. 5, no. 2, pp. 591-600, 2022. doi: 10.35341/afet.1095051
• N. Bilir, “İş Sağlığı ve Güvenliği,” 1. Baskı, Ankara, Güneş Kitapevi, 2016.
• S. Dursun, 2011. “Güvenlik Kültürünün Güvenlik Performansı Üzerine Etkisine Yönelik Bir Uygulama,” Doktora Tezi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye, 2011.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (ÇASGEM), “Türkiye’de İş Sağlığı Ve Güvenliği Algısı: Araştırma Raporu,” Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara, Türkiye, 2017.
• Goncalves Filho, A. P., ve Waterson, P. (2018). Maturity models and safety culture: A critical review. Safety Science, 105, 192-211.
• S. S Silbey, “Taming Prometheus: Talk about safety and culture,” Annual Review of Sociology, vol. 35, pp. 341-369, 2009. doi: https://doi.org/10.1146/annurev.soc.34.040507.134707
• S. Cox, and R. Flin, “Safety culture: philosopher's stone or man of straw?,” Work & Stress, vol. 12, no. 3, pp. 189-201, 1998.
• F. W. Guldenmund, “The nature of safety culture: a review of theory and research,” Safety Science, vol. 34, no. 1-3, pp. 215-257, 2000. doi: https://doi.org/10.1016/S0925-7535(00)00014-X
• B. Bayraktar, H, Uyguçgil and A. Konuk, “Türkiye madencilik sektöründe iş kazalarinin istatistiksel analizi,” Scientific Mining Journal, 57, 85-90, 2018.
• M.Sekmen, and M. A. Zengin, “Türkiye madencilik sektörü iş kazalarının analizi ve gelecek perspektifleri,” International Journal of Advances in Engineering and Pure Sciences, 35(2), 246-258, 2023.
• Yaşar, S., Serkan, İ. N. A. L., Yaşar, Ö., & Serkan, K. A. Y. A. (2015). Geçmişten Günümüze Büyük Maden Kazaları. Bilimsel Madencilik Dergisi, 54(2), 33-43, 2015.
• V. Tüzüner, and B. Özaslan, “Hastanelerde iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının değerlendirilmesine yönelik bir araştırma,” İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, vol. 40, no. 2, pp. 138-154, 2011.
• M. E. Özay, and R. Uçan, “A Survey on Safety Culture: Fire Fighters,” International Journal of Advances in Engineering and Pure Sciences, vol. 33, no. 1, pp. 83-89, 2021.
• T. Tuncer, “Sağlık çalışanlarında güvenlik iklimi ve kurumsal bağlılık arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi,” Yüksek Lisans Tezi, İşletme Bölümü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2018.
• V. Uslu, “İşletmelerde İş Güvenliği Performansı ve İş Güvenliği Kültürü Algılamaları Arasındaki İlişki: Eskişehir İli Metal Sektöründe Bir Araştırma,” Yüksek Lisans Tezi, İşletme Bölümü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye, 2014.
• S. Aydın ve A. H. Seren, “Bir Kamu Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Güvenlik İklimi Algısı’nın Belirlenmesi,” Fenerbahçe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol. 1, no. 3, pp. 241-255, 2021. doi: https://dergipark.org.tr/en/pub/fbujohs/issue/67478/1015875.
• H. Alkış and Y. Taşpınar “İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinde Yeni Yaklaşımlar, Demir Çelik Sektörü Çalışanlarının İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Algısı: Konya Örneği,” IISS12 Uluslararası Demir Çelik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, pp. 1190-1196, Karabük, Türkiye, 2012.
• A. Aydın, S. Tiryaki, K. Üçüncü, and İ. “Yıldırım, (2015). Orman Ürünleri Sanayinde İşyeri Güvenlik İklimi Algısı,” Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, vol. 3, no. 3, pp. 205-212, 2015. doi: https://dergipark.org.tr/en/pub/jesd/issue/20874/224024.
• N. B. Aydın, and N. E. Barın, “İşyerindeki güvenlik iklimi algısının psikososyal risk faktörleri üzerindeki etkisi: Adana Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olarak çalışan özel güvenlik görevlileri üzerine bir araştırma,” Business & Management Studies: An International Journal, vol. 8, no. 4, pp. 240-265, 2020. doi: http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i4.1715
• Çiçek, Ö., and Öçal, M. Dünyada ve Türkiye’de iş sağliği ve iş güvenliğinin tarihsel gelişimi. Hak iş uluslararası emek ve toplum dergisi, 5(11), 106-129. 2016.