Türkiye’de İş Kazası Eksik Bildirimlerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 121 - 132, 31.08.2021

Orkun Dalyan , Erdal Canpolat , Hatice Dalyan , Ömer Faruk Öztürk , Mehmet Pişkin

https://doi.org/10.33720/kisgd.954724

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada, Türkiye genelinde iş sağlığı ve güvenliği birimlerinde görevli personellere, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2013-2019 yılları arasında yayımladığı iş kazası istatistiklerindeki eksik olduğu düşünülen verilerin tespiti amacıyla 15 sorudan oluşan bir anket çalışması düzenlenmiştir. 331 çalışan tarafından cevaplandırılan anket verileri Sosyal Bilimler için İstatistik Programı 24.0 ile analiz edilmiştir. Katılımcıların 275’i (%83) iş güvenliği, 56’sı (%17) iş sağlığı bölümlerinde sertifikaya sahiptir. Elde edilen verilere göre, 18-28 yaş arası, ön lisans mezunu, 0-3 yıl arası mesleki tecrübeye ve C sınıfı uzmanlık sertifikasına sahip personellerin diğer gruplara göre Türkiye'deki iş kazası istatistiklerinin irdelenmesine ilişkin daha olumlu cevaplar verdiği tespit edilmiştir. Uygulanan anket ile yaş, eğitim düzeyi, mesleki tecrübe ve sertifika sınıfı değişkenleri arasında çok yüksek etki düzeyde anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, işverenlerin iş kazaları ve raporlanması hakkında düzenli olarak yetkili kurumlar tarafından eğitim alması ve iş güvenliği uzmanı-işyeri hekimlerinin iş kazası raporlama sürecine aktif olarak dahil edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa İş Kazaları İstatistikleri, Eğitim, Eksik kaza bildirimi, İş sağlığı ve güvenliği

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Proje Birimi

Proje Numarası

FYL-2020-3180

Investigation of Under-reporting of Occupational Accident in Turkey

Öz

In this study, a survey study consisting of 15 questions was organized for employees working in occupational health and safety units throughout Turkey to determine the under-reporting data in the occupational accident statistics published by the Social Security Institution between 2013 and 2019. Survey data answered by 331 employees were analyzed with the Statistical Program for Social Sciences 24.0. 275 (83%) of the participants have certificates in occupational safety and 56 (17%) in occupational health departments. According to the data obtained, it has been determined that the personnel between the ages of 18-28, associate degree graduates, 0-3 years of professional experience and C class occupational safety specialist certificate give more positive answers to the examination of occupational accident statistics deficiency in Turkey compared to other groups. With the applied survey, it was concluded that there was a significant difference at a very high effect level between the variables of age, education level, professional experience and certificate class. According to the results of the research, it is recommended that employers regularly receive training on occupational accidents and their reporting by authorized institutions and that occupational safety specialists-workplace physicians are actively involved in the occupational accident reporting process. 

Anahtar Kelimeler

European Statistics on Accidents at Work, Education, Accident under-reporting, Occupational health and safety

Proje Numarası

FYL-2020-3180

Kaynakça

• Bayraktar, B., Uyguçgil, H., & Konuk, A. (2010). Türkiye Madencilik Sektöründe İş Kazalarının İstatistiksel Analizi. Bilimsel Madencilik Dergisi, 85-90.
• Dalyan, O., Özkaya, N., Öztürk, Ö., & Pişkin, M. (2021). Investigation and Comparison of Some Laboratories in Terms of Occupational Health and Safety by ELMERI Observation Method. Journal of Advanced Research in Natural and Applied Sciences, 7(2), 282-294.
• Bansal, S., & Selvik, J. T. (2021). Investigating the Implementation of the Safety-Diagnosability Principle to Support Defence-in-Depth in the Nuclear Industry: A Fukushima Daiichi Accident Case Study. Engineering Failure Analysis, (123), 1-14.
• Paolo, F., Gianfranco, F., Luca, F., Marco, M., Andrea, M., Francesco, M., Vittorio, P., Mattia, P., & Patrizia, S. (2021). Investigating the Role of the Human Element in Maritime Accidents Using Semi-Supervised Hierarchical Methods. Transportation Research Procedia, 52, 252-259.
• Öney, Ö., Samanlı, S., & Özmen, S. (2018). Madencilik Sektöründeki Ölümlü İş Kazalarının Analizi. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 2(2), 53-61.
• Nişancı, Z., & Demirören, J. (2020). Davranış Odaklı İş Güvenliği Uygulamalarının İş Güvenliği Kültürüne Etkisi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 21-39.
• Bilir, N. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Profili Türkiye. Erişim Tarihi: 20.12.2020, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-ankara/documents/publication/wcms_498818.pdf
• Dalyan, O., & Pişkin, M. (2020). İşyerlerinde Ramak Kala Bildirimlerinin İş Kazalarına Etkisi ve İnşaat Sektöründe Uygulama. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 133-143.
• Bahari S. F. An investigation of safety training, safety climate and safety outcomes: A longitudinal study in a Malaysian manufacturing plant (Tez). The University of Manchester, Doktora Tezi; 2011.
• Tan, F. Z., & Çalışkan, S. (2018). Yöneticilerin İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarına Yönelik Algılarının Analizi Üzerine Bir Araştırma. Karaelmas İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 2(1), 31-44.
• Tetzlaff, E. J., Goggins, K. A., Pegoraro, A. L., Dorman, S. C., Pakalnis, V. & Eger, T. R. (2021). Safety Culture: A Retrospective Analysis of Occupational Health and Safety Mining Reports. Safety and Health at Work, 12(2), 201-208.
• Akyüz, K. C., Yıldırım, İ., Tugay, T., Akyüz, İ. & Gedik, T. (2016). Orman Ürünleri Sanayi Sektöründe İş Kazası İstatistiklerine Genel Bir Bakış. Ormancılık Dergisi, 12(2), 66-79.
• Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. Erişim Tarihi: 19.12.2020, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf
• Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. Erişim Tarihi: 19.12.2020, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf
• ILO, 81 No’lu İş Teftişi Sözleşmesi. Erişim Tarihi: 10.01.2021, https://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377260/lang--tr/index.htm
• Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, 5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumuna İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun. Erişim Tarihi: 07.01.2021, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5502.pdf
• Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Erişim Tarihi: 07.01.2021, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180715-1.pdf
• Ovacıklı, S., & Pekiner, T. (2014). Avrupa Birliği’nde İş Sağlığı ve Güvenliği. ISBN:978-605-4971-00-8, Kayıhan Ajans, Ankara.
• Taswell, K., & Wingfield-Digby, P. (2008). Occupational Injuries Statistics From Household Surveys and Establishment Surveys: An ILO Manual On Methods. ISBN:978-92-2-120439-8, International Labour Organization, Geneva.
• SGK. (2019). SGK İstatistik Yıllıkları. Erişim Tarihi: 8.12.2020, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari
• SGK. (2012). İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formunun Elektronik Ortamda Kuruma Gönderilmesi. Erişim Tarihi: 8.12.2020, http://www.asmo.org.tr/tablolar/genel/16042012-2.pdf
• Baradan, S., Akboğa, Ö., Çetinkaya, U., & Usmen, M. (2016). Ege Bölgesindeki İnşaat İş Kazalarının Sıklık ve Çapraz Tablolama Analizleri. Teknik Dergi, 27(1), 7345-7370.
• Tavşancıl, E. (2019). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Eymen, E. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri. İstatistik Merkezi, Ankara.
• Kayri, M. (2009). Araştırmalarda Gruplar Arası Farkın Belirlenmesine Yönelik Çoklu Karşılaştırma (Post-Hoc) Teknikleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 51-64.
• Özdamar, K., Odabaşı, Y., Hoşcan, Y., Bir, A. A., Kırcaali-İftar, G., Özmen, A., & Uzuner, Y. (1999). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Probst, T. M., & Estrada, A. X. (2010). Accident under-reporting among employees: Testing the moderating influence of psychological safety climate and supervisor enforcement of safety practices. Accident Analysis and Prevention, 42, 1438-1444.
• Neal, A., Griffin, M., & Hart, P. M. (2000). The Impact of Organizational Climate on Safety Climate and Individual Behavior. Safety Science, 34(1), 99-109.
• Probst, T. M., & Brubaker, T. L. (2001). The effects of job insecurity on employee safety outcomes: cross sectional and longitudinal explorations. Journal of Occupational Health Psychology, 6(2), 139-159.
• Moore, J. T., Cigularov, K. P., Sampson, J. M., Rosecrance, J. C., & Chen, P. Y. (2013). Construction Workers’ Reasons for Not Reporting Work-Related Injuries: An Exploratory Study. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 19(1), 97-105.
• De Silva, N., Rathnayake, U., & Kulasekera, K. M. U. B. (2018). Under-reporting of construction accidents in Sri Lanka. Journal of Engineering, Design and Technology, 16(6), 850-868.