Asbest İçeren Çimento Esaslı Çatı Kaplama Levhalarının Sökümü İşlerinde Risk Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 3, 181 - 191, 31.12.2022

Onur Şahin , Nuri Bingöl

https://doi.org/10.33720/kisgd.1156103

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada, eski yapılara sahip fabrikalarda çatı kaplama malzemesi olarak kullanılan çimento esaslı oluklu levhaların örnek olarak seçilmiş bir fabrikada ‘’Malzeme Değerlendirme Algoritması’’ ve “Asbest Risk Değerlendirme” yöntemleri kullanılarak risk seviyesi belirlenmiştir. Uygulama için seçilen fabrikadaki çatı kaplama malzemeleri incelenerek ürün tipi, hasar durumu, yüzey durumu ve asbestin tipi unsurları puanlanarak lif yayma potansiyeli tespit edilmiştir. Aynı malzemeler için asbestli malzemenin bulunduğu alanda gerçekleştirilen faaliyetin tipi, asbestli kaplamaların yeri, bu levhalara ulaşılabilirlik durumu, miktarı, alandaki kullanıcı sayısı, kullanım sıklığı, bakım tipi ve bakım periyodu değerlendirilerek toplam risk skoru belirlenmiştir. Yapılan analiz ile malzeme değerlendirme algoritmasından elde edilen puan (6 puan) ile asbest risk değerlendirmesinden elde edilen puan (11) toplanarak 17 puan orta risk skoru elde edilmiştir. Bu sonuca göre orta vadede aksiyon alınması gerektiği sonucuna varılmıştır. Söküm sırasında karşılaşılabilecek diğer tehlikeler ise iş tehlike analizi ile tespit edilmiştir. Bu çalışma ile asbest içerikli levhalardaki liflerin sebep olabileceği hastalıklar ve olası tehlikeler, bu malzemelerin uzaklaştırılmasında uyulacak kurallar ve korunma tedbirlerinin artırılması hakkında farkındalığın yükseltilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca asbest hakkındaki Türkiye’deki mevzuat ile asbesti yasaklamış ülkelerin mevzuatları karşılaştırılarak Türkiye’deki mevzuata eklenmesi gereken konular hakkında bir analiz yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Asbest, Krizotil, Risk Değerlendirme, Asbestli Çimento, Çatı Kaplama

Risk Evaluation in Removal of Cement-Based Roofing Sheets Containing Asbestos

Öz

In this study, the risk level of cement-based corrugated sheets used as roofing material in factories with old buildings was determined by using the "Material Evaluation Algorithm" and "Asbestos Risk Evaluation" methods in a selected factory. The roofing materials in the factory selected for the application were examined and the fiber spreading potential was determined by scoring the product type, damage status, surface condition and type of asbestos. For the same materials, the total risk score was determined by evaluating the type of activity carried out in the area where the asbestos material is located, the location of the asbestos coatings, the availability of these plates, the amount, the number of users in the area, the frequency of use, the type of maintenance and the maintenance period. With the analysis, the score obtained from the material evaluation algorithm (6 points-less) and the score obtained from the asbestos risk assessment (11) were added to obtain a medium risk score of 17 points. According to this result, it was concluded that action should be taken in the medium term. Other hazards in the period of dismantling were determined by the occupational hazard analysis. With this study, it is aimed to raise awareness about the diseases and possible dangers that can be caused by the fibers in the asbestos-containing plates, the rules to be followed in the removal of these materials and increasing the protection measures. In addition, the legislation on asbestos in Turkey and the legislation of the countries that have banned asbestos were compared and suggestions were made about what should be added to the legislation in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Asbestos, Chrysotile, Risk Assessment, Asbestos Cement, Roofing

Kaynakça

• Asbestle çalışmalarda sağlık ve güvenlik önlemleri hakkında yönetmelik/ Resmî Gazete Tarihi: 25.01.2013 Resmî Gazete Sayısı: 28539.
• M. Tabata, M. Fukuyama, M. Yada ve F. Toshimitsu, “On-site detection of asbestos at the surface of building materials wasted at disaster sites by staining,” Waste Management, no. 138, pp. 180–188, 2022.
• D. Yeşilyurt, “Binalarda yapılacak asbest söküm çalışmalarının iş sağlığı ve güvenliği yönünden değerlendirilmesi,” İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Ankara, 2016.
• E. Raczko , M. Krowczynska ve E. Wilk, “Asbestos roofing recognition by use of convolutional neural networks and high-resolution aerial imagery. Testing different scenarios,” Building and Environment, no. 217, 2022
• M. Güneş, A. Güneş, N. İlbeyli ve B. Kaya, “Asbest maruziyeti ve etkileri,” Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, vol. 10, no. 1, pp. 01-05, 2017.
• O. Jacques, ve R. Pienitz, “Assessment of asbestos fiber contamination in lake sediment cores of the Thetford Mines region, southern Quebec, Canada,” Environmental Advances, no. 8, 2022.
• M. A. Kurt ve Ü. Yıldırım, “Türkiye’de asbest yasağı ve bazı ithal ürünlerde asbest minerallerinin araştırılması,” Niğde Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, cilt 5, no. 2, s. 90-96, 2016.
• S.P. Kershaw, Yunan Mitolojisi Rehberi. Çev. Ş. Turan, Salon Yayınları: Türkiye, 2018.
• http://www.trasbest.com.tr/asbest-nedir/. Erişim 02.02.2020
• P. L Thives, E. Ghisi, J. J. Thives Júnior ve A. S. Vieira, “Is asbestos still a problem in the world? A current review,” Journal of Environmental Management, no. 319, 2022.
• R. Şahan, “Asbest maruziyetinin iş sağlığı ve güvenliği açısından incelenmesi,” Yüksek Lisans Tezi, Gedik Üniversitesi, 2015.
• TMMOB İstanbul Asbest Çalışma Grubu, TMMOB İstanbul Asbest Raporu.
• http://e-wiki.org/tr/images/Analitik_kimya_nedir Erişim tarihi :02.02.2019.
• https://www.gnyapi.com.tr/cimento-esasli-cati-kaplamalari Erişim tarihi :02.02.2019.
• Ö. Akboğa ve S. Baradan, “Asbestin inşaat sektöründeki yeri ve maruziyetin önlenmesi, TMH, no. 469 - 2011/5, ss. 69-76, 2015.
• G. Ainagulova, O. Bulgakova, O. Ilderbayev, K. Manekenova, R. Tatayeva ve R. Bersimbaev, “Molecular and immunological changes in blood of rats exposed to various doses of asbestos dust,” Cytokine, no. 159, 2022.
• A. Campopiano, D. Ramires, A. Maria Zakrzewska R. F. D'annibale ve G. Pizzutelli, “Risk assessment of the decay of asbestos cement roofs,” The Annals of Occupational Hygiene, vol. 53, no. 6, , pp. 627–638, 2009
• A. Oberta, L. Poye ve S. P. Compton, “Releasability of asbestos fibers from weathered roof cement,” J Occup Environ Hyg., vol. 15, no. 6, pp. 466-473, 2018
• TMMOB, Kimya Mühendisleri Odası, http://www.haberexpres.com.tr, Erişim tarihi: 26.01.2019
• A. Obmiński, “Asbestos cement products and their impact on soil contamination in relation to various sources of anthropogenic and natural asbestos pollution,” Science of the Total Environment, no. 848, 2022
• HSA, Health and Safety Authority, Asbestos-containing Materials (ACMs) in Workplaces, Practical Guidelines on ACM Management and Abatement, ISBN NO. 978-1-84496-176-4, HSA0393
• HSE (Health and Safety Executive), em0 – Risk Assessments and Plans of Work, pp. 2
• R. A. Olaoye ve O. S. Olaniyan, Department of Civil Engineering, Ladoke Akintola University of Technology, Ogbomoso, P.M.B 4000, Ogbomoso, Oyo State, Nigeria
• E. Wilk, M. Krówczyńska, P. Pabjanek ve P. Mędrzycki, “Estimation of the amount of asbestos-cement roofing in Poland,” Waste Management & Research, January 2017.