A Study on Internet Usage Habits and Digital Literacy Skills of Children’s in Turkey

Yıl 2023, Sayı: 13, 1331 - 1364, 31.12.2023

Şahin Bayzan , Önder Yıldırım , Türkan Karakuş , Engin Kurşun , Yiğit Emrah Turgut , Alper Aslan

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1376739

Cited By: 1

Öz

The aim of this study is to reveal 8–16-year-old children’s internet access and use, their digital skills, the internet risks they face, and the coping and mediation strategies they apply against these risks. The sample of the study consisted of 10,475 students from 81 provinces according to Turkey Statistical Regional Units Classification level 2. In order to collect the data, a data set consisting of 21 questions prepared by the researchers in addition to the personal and demographic information form for students aged 8-16 was created in accordance with the Global Kids Online framework, and this data set was transformed into an online survey form to collect the data. The data obtained from the students were analyzed under five headings: access and usage status, digital skills, risks encountered, coping and mediation strategies. According to the results of the study, the majority of children use smartphones and tablets for internet access. However, excessive time spent on the internet by the majority of children decreases their academic achievement. The majority of children are not at the desired level in creative skills such as producing positive content on the internet, they consume content rather than producing content. The majority of children do not have sufficient skills in protecting their digital privacy and ensuring their confidentiality on the internet. In addition, children do not have sufficient skills to claim their rights in case of negativities experienced on the internet.

Anahtar Kelimeler

Digital literacy, digital parenting, parental mediation, digital skills, safe internet.

Proje Numarası

P2022-004

Türkiye’deki Çocukların İnternet Kullanım Alışkanlıkları ve Dijital Okuryazarlık Becerileri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmanın amacı, 8-16 yaş aralığındaki çocukların internet erişimi ve kullanımı, dijital becerileri, karşılaştıkları internet riskleri ve bu risklere yönelik uyguladıkları başa çıkma ve arabuluculuk stratejilerini ortaya koymaktır. Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması düzey-2’ye göre 81 ilden çalışmaya katılan 10.475 öğrenci çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Verilerin toplanması amacıyla Global Kids Online çerçevesi ile uyumlu olacak biçimde 8-16 yaş aralığındaki öğrenciler için kişisel ve demografik bilgi formuna ek olarak araştırmacılar tarafından 21 soruluk veri kümesi hazırlanmış, hazırlanan veri kümesi çevrimiçi ankete dönüştürülerek verilerin toplanması sağlanmıştır. Öğrencilerden elde edilen veriler; erişim ve kullanım durumu, dijital beceriler, karşılaşılan riskler, başa çıkma ve arabuluculuk stratejileri olarak beş başlık altında incelenmiştir. Çalışma sonuçlarına göre; çocukların büyük çoğunluğu internet erişimi için akıllı telefon ve tablet kullanmaktadır. Bununla birlikte çocukların büyük çoğunluğunun internette geçirdiği aşırı zaman akademik başarısını düşürmektedir. Çocukların büyük çoğunluğu, internette pozitif içerik üretme gibi yaratıcı becerilerde istenilen seviyede değillerdir, içerik üretmekten ziyade içerik tüketmektedirler. Çocukların çoğunluğu internette dijital mahremiyetlerini koruma, gizliklerini sağlama noktasında yeterli beceriye sahip değildirler. Ayrıca çocuklar, internette yaşanılan olumsuzluklarda haklarını arama konusunda yeterli beceriye sahip değildirler.

Anahtar Kelimeler

Dijital okuryazarlık, dijital ebeveynlik, ebeveyn arabuluculuğu, dijital beceriler, güvenli internet

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Destekleyen Kurum

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu

Proje Numarası

P2022-004

Teşekkür

Makalenin üretildiği proje raporunun ciltlenmesi ve matbaa aşamasındaki destekleri İçin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu İnternet Daire Başkanı Dr. Abdulkerim Gün’e teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric Symptomatology as a Predictor of Cyberbullying Among University Students. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 167–184.
• Aslan, A., Turgut, Y. E., Göksu, İ. & Aktı Aslan, S. (2019). Çocukların Medya Okuryazarlık Düzeylerinin ve Kullanım Alışkanlıklarının Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39 (2) , 793-815.
• Auxier, B., Anderson, M., Perrin, A., & Turner, E. (2020). Parenting Children in the Age of Screens. Pew Research Center, Washington, DC, https://www.pewresearch.org/internet/2020/07/28/parenting-children-in-the-age-of-screens/ [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Balhara, Y., Harshwardhan, M., Kumar, R., & Singh, S. (2018). Extent and Pattern of Problematic Internet Use Among School Students from Delhi: Findings From The Cyber Awareness Programme. Asian Journal of Psychiatry, 34, 38-42.
• Bartlett, J. E., Kotrlik, J. W. ve Higgins, C. C. (2001). Organizational Research: Determining Appropriate Sample Size in Survey Research. Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1), 43-50.
• Baştürk Akca, E., ve Sayımer, D. (2017). Cyberbullying, It’s Tyeps And Related Factors: An Evaluation Through the Existing Studies. AJIT-e Online Academic Journal of Information Technology, 8(30), 7-19.
• Bayrak, N. G. (2022). Sanal Platformlarda Çocukları Bekleyen Tehlike: “Çevrimiçi Cinsel İstismar”. Doğu Karadeniz Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 48-57.
• Beyaz Özbey, İ. (2022). Dijitalleşme, Sosyal Medya ve Risk Toplumu. İmgelem, 6(10), 141-158.
• Biricik, Z. (2021). Çocukların Oynadığı Dijital Oyunlara İlişkin Dijital Ebeveynlerinin Farkındalıkları Üzerine Bir İnceleme. Erciyes İletişim Dergisi, 8(2), 575-597.
• Bozkurt, M. (2020). Opinions of Primary School Fourth Year Students for Consciousness and Safe Benefits From The Internet. The Journal of Social Science, 4(8), 511–523.
• BTK. (2023). Pazar Verileri 2022. Çeyrek Raporu. Ankara: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. https://www.btk.gov.tr/uploads/undefined/ceyrek-raporu-2022-4-c-eyrek-22-03-23-kurumdis-i.pdf [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Casas, J. A., Del Rey, R., ve Ortega-Ruiz, R. (2013). Bullying and Cyberbullying: Convergent and Divergent Predictor Variables. Computers in Human Behavior, 29(3), 580–587.
• Charness G, Gneezy U. (2012). Strong Evidence for Gender Differences in Risk Taking. Journal of Economic Behavior & Organization, 83(1), 50–58.
• Creswell, J.W. (2015). Educational Research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research, Enhanced Pearson eText with Loose-Leaf Version--Access Card Package. Pearson Education, Inc.
• Deursen. A. V. & Dijk. J. V. (2019) The First-Level Digital Divide Shifts from Inequalities in Physical Access to Inequalities in Material Access. New Media & Society, 21(2), 354-375.
• Developmental Psychology, 25, 633–649. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0193397304000772 [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Erdur-Baker, Ö. ve Kavşut F. (2007). Cyberbullying: a new face of peer bullying. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
• Ey, L. A., & Glenn Cupit, C. (2011). Exploring Young Children’s Understanding of Risks Associated with Internet Usage and Their Concepts of Management Strategies. Journal of Early Childhood Research, 9(1), 53-65.
• Finkelhor, D., Jones, L., ve Mitchell, K. (2021). Teaching Privacy: A Flawed Strategy for Children’s Online Safety. Child Abuse & Neglect, 117, 105064.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to Design and Evaluate Research in Education (Vol. 7, p. 429). New York: McGraw-hill.
• Good, B., ve Fang, L. (2015). Promoting Smart and Safe Internet Use Among Children with Neurodevelopmental Disorders and Their Parents. Clinical Social Work Journal, 43(2), 179–188.
• Grimm, P. (2010). Social Desirability Bias. Wiley İnternational Encyclopedia of Marketing.
• Gross, E.F. (2004). Adolescent internet use: what we expect, what teens report. Applied Guan, S. S. A., ve Subrahmanyam, K. (2009). Youth Internet Use: Risks and Opportunities. Current Opinion in Psychiatry, 22(4), 35-356.
• Güngör, M. (2008). Ki-Kare Testi Üzerine. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 7(1), 84-89.
• Gürbüz, B. (2018). İstatistik (Evren ve Örneklem). Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri Havuzu. https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/105487/mod_resource/content/1/ders%209%20evren%20ve%20orneklem%202.pdf [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Helsper, E. J., & Eynon, R. (2010). Digital Natives: Where is the Evidence?. British Educational Research Journal, 36(3), 503-520.
• Huck, S. W. (2012). Reading statictics and research (6. baskı). Boston: Pearson.
• Kaçıkçı, D., Çağıltay, K., Karakuş, T., Kurşun, E., & Ogan, C. (2014). Türkiye ve Avrupa’daki Çocukların İnternet Alışkanlıkları ve Güvenli İnternet Kullanımı. Eğitim ve Bilim, 39(171). 230-243.
• Karabay, Ö. (2019). Çocukların Materyallere Kullanım Amaçlarının Dışında Özgün Şekiller Vererek Yaratıcı Tasarımlar Ortaya Koyabilme Yeteneklerinin Geliştirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 120-132.
• Karaboğa, M. T. (2019). Dijital Medya Okuryazarlığında Anne ve Baba Eğitimi. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 2040-2073.
• Karagöz, Y., (2017). SPSS ve AMOS Uygulamalı Nitel-Nicel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Karakaya, İ. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. A. Tanrıöğen (Edt.) Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayınları.
• Karasar, N. (1998). Araştırmalarda Rapor Hazırlama Yöntemi. Ankara: Pars Matbaacılık Sanayi.
• Kaya, M., & Imer, G. (2020). Investigation of The Relationship Between Digital Citizenship and Digital Literacy Levels of Secondary School Students. International Journal of Scientific and Technological Research, 6(12), 9-19.
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme Yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1): 44-46. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/109746 [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Kopuz, T. , Turgut, Y. E. & Aktı Aslan, S. (2022). Dijital Ebeveynlik Tutumu ile Çocukların Güvenli İnternet Kullanımları Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 123-153.
• Krejcie, R. V. ve Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
• Kuldas, S., Sargioti, A., Norman, J. O. H., & Staksrud, E. (2023). A Transactional Framework of Parenting for Children’s Internet Use: A Narrative Review of Parental Self-Efficacy, Mediation, and Awareness of Online Risks. International Journal of Communication, 17, 1717-1736.
• Lawrence, A., & Choe, D. E. (2021). Mobile Media and Young Children’s Cognitive Skills: A Review. Academic Pediatrics, 21(6), 996–1000.
• Leonhardt, M., & Overå, S. (2021). Are There Differences in Video Gaming and Use of Social Media among Boys and Girls?—A Mixed Methods Approach. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18. https://www.mdpi.com/1660-4601/18/11/6085 [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Levine, T., & Donitsa-Schmidt, S. (1995). Computer Experience, Gender, and Classroom Environment in Computer-Supported Writing Classes. Journal of Educational Computing Research, 13, 337-357.
• Li, Q. (2005). New Bottle but Old Wine: A Research of Cyberbullying in Schools. Computers in Human Behavior, 23 (4), 1777-1791.
• Livingstone, S., Haddon, L., Görzig, A., ve Ólafsson, K. (2011). Risks and Safety on The Internet: The Perspective of European Children: Full Findings And Policy Implications From The EU Kids Online Survey of 9-16 Year Olds and Their Parents in 25 Countries. EU Kids Online. http://eprints.lse.ac.uk/33731/ [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Livingstone, S., Ólafsson, K., Helsper, E. J., Lupiáñez-Villanueva, F., Veltri, G. A., & Folkvord, F. (2017). Maximizing Opportunities and Minimizing Risks for Children Online: The Role of Digital Skills in Emerging Strategies of Parental Mediation. Journal of communication, 67(1), 82-105.
• López-Sintas, J., Lamberti, G., & Sukphan, J. (2020). The Social Structuring o the Digital Gap in A Developing Country. The Impact of Computer and Internet Access Opportunities On Internet Use in Thailand. Technology in Society, 63, 101433.
• Madell, D. ve Muncer, S. (2004). Back from the beach but hanging on the telephone? English adolescents’ attitudes and experiences of mobile phones and the internet. Cyberpsychology and Behavior, 7(3), 359-367.
• Martínez-Domínguez, M., & Fierros-González, I. (2021). Determinants of Internet Use by School-Age Children: The Challenges for Mexico During The COVID-19 Pandemic. Telecommunications Policy, 46, 102241-102241.
• Maslin, K., Murcia, K., Blackley, S., ve Lowe, G. (2023). Fostering Young Children’s Creativity in Online Learning Environments: A Systematic Literature Review. Thinking Skills and Creativity, 47, 101249.
• Mitchell, K., Finkelhor, D., ve Wolak, J. (2007). Youth Internet Users at Risk for the Most Serious Online Sexual Solicitations. American Journal of Preventive Medicine, 32(6), 532-537.
• Monteiro, A., Sousa, C., ve Barros, R. (2023). Kids Surfing The Web: A Comparative Study in Portugal. Computers, 12(9), 168.
• Nikken, P. & Opree, S. J. (2018). Guiding Young Children’s Digital Media Use: SES-Differences in Mediation Concerns and Competence. Journal of Child and Family Studies 27(6), 1844-1857.
• Ocak, G. ve Karakuş, G. (2018). Öğretmen Adaylarının Dijital Okur-Yazarlık Öz-Yeterliliği Ölçek Geliştirme Çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(5), 1427-1436.
• Ocak, M. A., (2012). Bağımlılığın Yeni Adı: İnternet Kumarı ve Çocuk Pornografisi. Yeşilay Dergisi, 942, 28-31. Olsson, T., Samuelsson, U. & Viscovi, D. (2019). At risk of Exclusion? Degrees of ICT Access and Literacy among Senior Citizens. Information, Communication & Society, 22(1), 55-72.
• Ölçer, N. (2019). Çocukların İnternet Kullanımına Yönelik Ebeveynlerin Risk Algısı Üzerine Bir İnceleme. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, 13, 128-150.
• Özdemir, S., Küçük, F., Balcı, S., & Türköz, A. (2020). 11-18 Yaş Arasındaki Adolesanların İnternet Bağımlılık Düzeyleri. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 83-92.
• Özkaya, P. (2023). Dijital Dünyada Çevrimiçi Riskler, Bilişim Suçları ve Mağdur Çocuk. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 53, 13-42.
• Pakalniškienė, V., Jusienė, R., Sebre, S., Wu, J. C.-L., & Laurinaitytė, I. (2020). Children’s Internet Use Profiles in Relation to Behavioral Problems in Lithuania, Latvia, and Taiwan. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17. https://www.mdpi.com/1660-4601/17/22/8490 [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Pearce, K. E., & Rice, R. (2013). Digital Divides From Access to Activities: Comparing Mobile and Personal Computer Internet Users. Journal of Communication, 63, 721-744.
• Pitchford, N., Chigeda, A. L., & Hubber, P. J. (2019). Interactive Apps Prevent Gender Discrepancies in Early‐Grade Mathematics in A Low‐Income Country in Sub‐Sahara Africa. Developmental Science, 22. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/desc.12864 [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Scheerder, A., Deursen, A. V. & Dijk J. V. (2017). Determinants of Internet Skills, Uses and Outcomes. A Systematic Review of the Second-and Third-Level Digital Divide. Telematics and Informatics, 34(8), 1607-1624.
• Sipahi, H., Kartal, E., Gökkılıç, B., Demir, H., Yoldaş, S., Yabar, S., May, Ö., Özdemir, A. E., Sarıgül M., ve Oğuz, V. T. (2019). Evaluation of Internet Addiction and Safe Internet Use in Adolescents of Four Schools Located in Bornova District. Ege Tıp Dergisi, 58(4), 375–383.
• Skues, J., Williams, B., Oldmeadow, J., & Wise, L. (2015). The Effects of Boredom, Loneliness, and Distress Tolerance on Problem Internet Use Among University Students. International Journal of Mental Health and Addiction, 14(2), 167–180.
• Sonck, N., & Haan, J. de. (2013). How The Internet Skills Of European 11- To 16-Year-Olds Mediate Between Online Risk And Harm. Journal of Children and Media, 7, 79-95.
• Steinfeld, N. (2021). Parental Mediation of Adolescent Internet Use: Combining Strategies To Promote Awareness, Autonomy and Self-Regulation in Preparing Youth for Life on The Web. Education and Information Technologies, 26(2), 1897-1920.
• Tekin, O. (2020). Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Seviyelerinin Genel Akademik Başarıları ve Devamsızlık Durumları ile İlişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(1), 36-56.
• Tomczyk, Ł. (2020). Skills in The Area of Digital Safety As A Key Component of Digital Literacy Among Teachers. Education and Information Technologies, 25(1), 471-486.
• Turgut, Y. E., ve Kurşun, E. (2019). Türkiye’deki Çocukların Erişim, Kullanım ve Etkinlikler Bağlamında Mobil İnternet Deneyimleri. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 9(2), 349–371.
• TÜİK. (2022). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Türk, B., ve Şenyuva, G. (2021). Şiddet Sarmalı İçinden Siber Zorbalık: Bir Gözden Geçirme. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 462-479.
• Uludaşdemir, D., & Küçük, S. (2021). Siber Zorbalığın Önlenmesinde Önemli Bir Kavram: Dijital Ebeveynlik ve Pediatri Hemşireliği. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 4(3), 54-70.
• Uyanık-Aktulun, Ö. ve Elmas, R. (2019). 21. Yüzyıl Okul Öncesi Öğretmenleri İçin Sosyal Medya Araçları: Muhtemel Faydalar. Temel Eğitim Dergisi, 1(4), 6-20.
• Ünver, H. & Koç, Z. (2017). Siber Zorbalık İle Problemli İnternet Kullanımı ve Riskli İnternet Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 117-140.
• Üstündağ, A. (2021). Covid 19 Pandemi Sürecinde Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 1-26.
• Valcke, M., Bonte, S., De Wever, B., & Rots, I. (2010). Internet Parenting Styles and The Impact on Internet Use of Primary School Children. Computers & Education, 55(2), 454-464.
• Valcke, M., De Wever, B., Van Keer, H., ve Schellens, T. (2011). Long-Term Study of Safe Internet Use of Young Children. Computers & Education, 57(1), 1292–1305.
• Vangelisti, A. L. (1992). Older Adolescents’ Perceptions of Communication Problems with Their Parents. Journal of Adolescent Research, 7, 382-402.
• We are Social. (2023). Digital 2023: global overvıew report. https://datareportal.com/reports/digital-2023-global-overview-report [Erişim Tarihi: 17.10.2023].
• Yaman, F., Dönmez, O., Akbulut, Y., Yurdakul, I. K., Çoklar, A. N., & Guyer, T. (2019). Ebeveynlerin Dijital Ebeveynlik Yeterliklerinin Çeşitli Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 44(199).
• Zengin, A. C., Zengin, G. ve Altunbaş, H. (2015). Sosyal Medya ve Değişen Mahremiyet “Facebook Mahremiyeti”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 3(2), 112–136.
• Zhu, C., Huang, S., Evans, R., ve Zhang, W. (2021). Cyberbullying Among Adolescents and Children: A Comprehensive Review of The Global Situation, Risk Factors, and Preventive Measures. Frontiers in Public Health, 9. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpubh.2021.634909/full [Erişim Tarihi: 17.10.2023].