Maddi Duran Varlıklarda ve Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerde Muhasebeleştirme ve Değerleme-BIST 100 Endeksindeki Firmaların Yeniden Değerlemeye İlişkin Uygulamaları

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 24, 354 - 374, 30.06.2021

Aynur Akpınar

https://doi.org/10.38155/ksbd.809510

Cited By: 1

Öz

Şirketlerin bağımsız denetimden geçmiş finansal tabloları vergi mevzuatına göre düzenlenmiş kesin mizan bilgilerinin Türkiye Muhasebe Standartları uygulamalarına göre düzeltilmesiyle oluşturulmaktadır. Bu araştırmada, öncelikle bu şirketlerin sahip oldukları maddi duran varlıkları ve yatırım amaçlı gayrimenkullerin ilk kaydedilmedeki maliyet unsurları ve dönem sonlarında hangi esaslarla değerlendirdikleri açıklanmıştır. Daha sonra BİST 100 endeksi kapsamındaki şirketlerin 2007-2019 yıllarındaki bağımsız denetim raporlarının dipnot açıklamaları incelenmiş ve maddi duran varlıklarında ve yatırım amaçlı gayrimenkullerinde yeniden değerleme yapan şirket sayılarına ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda, maddi duran varlıklarında ve yatırım amaçlı gayrimenkullerinde yeniden değerleme yöntemini benimseyen şirket sayısının artış gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca örnek seçilen işletmelerde yeniden değerleme fonu tutarlarının oransal önemi araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maddi duran varlık, yatırım amaçlı gayrimenkul, Muhasebe Standartları, Yeniden değerleme yöntemi

Recognition and Valuation in Tangible Fixed Assets and Investment Properties-Revaluation Practices of BIST 100 İndexed Firms

Öz

Independently audited financial statements of businesses are constituted after the adjusted trial balance information prepared according to the tax legislation is corrected according to Turkish Accounting Standards. In this research, first of all, the cost elements of the tangible assets owned by these companies and the cost elements of the investment properties in the first recognition and the principles they evaluate at the end of the period are explained. Then, the footnote explanations of the independent audit reports of the companies within the scope of the BIST 100 index for the years 2007-2019 were analyzed and the number of companies revaluating their tangible fixed assets and investment properties were reached. As a result of the research, it was found that the number of companies adopting the revaluation method in their tangible fixed assets and investment properties increased In addition, the proportional importance of revaluation fund amounts in the enterprises selected as a sample was investigated.

Anahtar Kelimeler

Tangible Fixed Assets, Investment Property, Accounting Standards, Revaluation Method

Kaynakça

• Akbaba, A. N. B. (2015). Canlı Varlıkların Değerlemesi, Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması: Borsa İstanbul'da (BIST) Kayıtlı Tarım, Orman ve Balıkçılık Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerde Analiz, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 82-106
• Akbulut, A. (2015). Karşılaştırmalı TMS/TFRS-Vergi Uygulamaları ve Sonuçları, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayını.
• Akdoğan, N. (2016). VUK Yasası’nın Muhasebe Standartları İle Uyumlu Hale Gelmesi İçin Yapılması Gereken Değişikliğe İlişkin Öneriler, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Akpınar, A. (2018, September). Comparison Of Revaluation Procedure Of Properties” 12th NCM Conferences New Challenges in Industrial Engineering And Operations Management, Ankara, AYBÜ, 11-12.
• Akpınar, A. (2017). TMS 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin BİST 100 Ve BİST 30 Endeksindeki Firmalarda 2007-2016 Yılları Arasında Kullanımlarının İncelenmesi, International Journal of Academic Value Studies, Vol:3, Issue:15; 224-240.
• Akpınar, A. (2012). Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına Göre Amortismana Tabi Duran Varlıklar Ve Türkiye Uygulaması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara. T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Ayyıldız, N. (2016). Gayrimenkullerin TMS 40 Kapsamında Muhasebeleştirilmesi, Muhasebe ve Denetim Dünyası, 2, 87-101.
• Büyükipekçi, S. ve Yiğit, E. (2016). TMS-16’ya Göre Maddi Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi ve Değerleme Sürecine Teorik Bir Bakış, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, (19)2, 219-231.
• Çetinkaya N., (2017). Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Değerlemesinde Gerçeğe Uygun Değer Tespiti Ve Türkiye’deki Uygulamaların Değerlendirilmesi, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, (2)4, 69-83.
• Demir Ş., (2019). Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları TMS TFRS VUK Değerleme Yaklaşımı, Seçkin Yayınevi.
• Erer, M. Aksoy Hazır Ç. (2014). TFRS’ye Göre Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Muhasebeleştirilmesi ve Ölçülmesi, Mali Çözüm Dergisi, 24(126), 15-28.
• Erhan, D. Umut, (2019). Diğer Kapsamlı Gelir Unsurları ve Bist 100’de Yer Alan Firmalarda Raporlanan Diğer Kapsamlı Gelir Unsurlarının Değerlendirilmesi, Muhasebe ve Denetime Bakış, (19)57, 37-60
• Fırat, H. ve Palak V. K. (2008). TMS VE VUK Açısından Maddi Duran Varlıklarda Değerleme-Maliyet ve Yeniden Değerleme Modeli, Mali Çözüm Dergisi, (87), 79-102.
• Gökgöz, A. (2015). Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Muhasebeleştirilmesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (29)3, 459-477.
• Gönen, S. ve Güryel, A. (2016). Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin TMS 40 Kapsamında Muhasebeleştirilmesi, Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, (2)3, 133-157.
• Kaya, G. A. (2012). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Maddi Duran Varlıkların Muhasebeleştirilmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, (11)39, 218-230
• Kaya, U. ve Dinç, E. (2007). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Maddi Duran Varlıkların Değerlenmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16)2, 343-364.
• Kılınç, Y. (2016). Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ile Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi Taslağı Açısından Karşılaştırmalı İncelenmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (43)9, 1935-1946.
• Kıymetli, Şen İ. (2013). Maddi Duran Varlıklar (TMS16) Standardının Üretim İşletmelerinde Satışların Maliyetine Etkileri, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (3)1, 21-36.
• Koçyiğit, Ç. S., (2013). İMKB’de İşlem Gören Şirketlerde Finansal Tablo Dipnotlarında Açıklanan Muhasebe Politikalarının TMS 40 (Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Standardı) Açısından Değerlendirilmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 254-272.
• Örten, R., Kaval, H. ve Karapınar A., (2008), Türkiye Muhasebe-Finansal Raporlama Standartları Uygulama ve Yorumları TMS-TFRS Standartların İşletmelerde İlk Uygulanması KOBİ Muhasebe Standardı Tekdüzen Hesap Planı ile Uyumlu Örnekler, Ankara, Gazi Kitabevi.
• Örten, R. Kaval H. ve Karapınar A. (2007). TMS 16’ya göre, Maddi Duran Varlıkların Dönem Sonunda Değerlemesi Ve Muhasebe Uygulamaları, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (36), 34-50.
• Özerhan, Akbulut, Y. ve Yanık S. (2012). IFRS/IAS İle Uyumlu TMS/TFRS Açıklamalı ve Örnek Uygulamalı Türkiye Muhasebe Standartları Türkiye Finansal Raporlama Standartları, TÜRMOB Yayınları, No: 427.
• Özerhan, Akbulut, Y. (2008). Vergi Usul Kanunundaki Değerleme Hükümlerinin Türkiye Finansal Raporlama Standartları Kapsamında Değerlendirilmesi, World of Accounting Science,, 10(1). 1-41.
• Öztürk, E. (2015). Maddi Duran Varlıkların Raporlanmasında Gerçeğe Uygun Değer Hiyerarşisinin Kullanılması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 199-214 - Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER657
• Öztürk, C. (2009). Yerel ve Uluslararası Muhasebede Yatırım Amaçlı Gayrímenkul Kavramı ve UMS 40'ın Türkíye Muhasebe Sistemíne Yansımaları, Mali Çözüm Dergisi, (96), 97-126.
• Sağlam, N., Yolcu, M. ve Eflatun, A.O. (2012). Örneklerle UFRS Kayıtları, Muhasebe TR
• Sarıay, İ. (2012). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Maddi Duran Varlıkların Değerlemesine İlişkin Uygulamalar, Electronic Journal of Vocational Colleges,2(1), 110-124.
• Şen, Ç. (2011). Türkiye Muhasebe Standardı – 16 Açısından Maddi Duran Varlıklarda Amortisman Uygulaması, Mali Çözüm Dergisi, 106, 133-160.
• Tekşen Ö. ve Dağlı, Şahin S. (2017). Maddi Duran Varlıkların Tekdüzen Muhasebe Sistemi ile Vergi Usul Kanunu ve TMS-16 Açısından İncelenmesi: Bir Uygulama, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 424-447.
• Tunçez, H. A. (2020). TMS 16 Ve BOBİ FRS Kapsamında Maddi Duran Varlıkların Karşılaştırılması, Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 3(2), 92-109
• Yazarkan, H. (2016). Üretim İşletmelerine Ait Fındık Bahçelerine İlişkin Mali İşlemlerin Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) Çerçevesinde Muhasebeleştirilmesi: Durak Fındık A.Ş. Örneği, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(2), 409-434
• Yıldıztekin İ., (2010). Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Duran Varlıkların Muhasebeleştirmesiyle İlgili Örnekler, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 259-288.
• Yılmaz, E. (2013). Gayrimenkullerin Türkiye Muhasebe Standartlarına Göre Sınıflandırılması ve Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerin TMS-40 Standardı Kapsamında Muhasebeleştirilmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 273-289.
• Yükçü, S. ve Karakelleoğlu, İ. (2013). Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller: IAS 40/TMS 40 Açısından Değerlendirilmesi ve Uygulamalar, Vergi Dünyası Dergisi, 377, 4–13.
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.4.213.pdf (213 Sayılı Vergi Usul Kanunu)
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/05/20180525-18.htm (7144 Sayılı Kanun Kapsamında Taşınmazlarda Yeniden Değerleme Uygulaması md.5 VUK 213’e geçici madde eklenmesi)
• https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2014Seti/TMS16.pdf
• https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2015Seti/TMS40.pdf
• https://www.kap.org.tr/ Kap gov tr 2007-2019 yılları şirketlerin bağımsız denetim raporları ve dipnot açıklam