Examining the Relationship Between School Principals' Strategic Leadership Behaviors and Effective School

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 75 - 92, 30.06.2021

Ahmet İmalı , İsmail Yelpaze

Öz

The aim of this research is to reveal the relationship between the strategic leadership behaviors of school principals and effective school. A group of teachers working in state primary and secondary schools in Dulkadiroglu, Onikisubat and Türkoglu districts of Kahramanmaraş province in the 2020-2021 academic year constituted the universe of the research which was carried out in the relational model from quantitative research designs. The research sampling was comprised of a total of 200 teachers (101 females; 99 males). The scales of “strategic leadership” and “effective schooling characteristics” were used to collect research data. As a result of the research, it was found that teachers had a high level of perception of the strategic leadership behaviors of the principals. Male teachers rated the school principles’ administrative and political characteristics higher, which are among sub-dimensions of strategic leadership behaviors.There was no significant difference in their evaluation regarding the variables of branch and professional seniority.Teachers' perceptions of effective schooling were found to be very high.There was no significant difference in teachers' evaluation of the effective schooling regarding the variables of gender, branch and professional seniority. As a result of the research, the administrative, political transformational and communicative dimensions of strategic leadership skills together explain 56% of the effective schooling.

Anahtar Kelimeler

Effective schooling, Strategic leadership, School principal, Teacher

Okul Müdürlerinin Stratejik Liderlik Davranışları ile Etkili Okul Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışları ile etkili okul arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Nicel araştırma desenlerinden ilişkisel modelde gerçekleştirilen araştırmanın evrenini2020-2021 eğitim öğretim yılında Kahramanmaraş ili Dulkadiroğlu, Onikişubat ve Türkoğlu ilçelerindeki resmi ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 101’i kadın ve 99’u erkek olmak üzere toplam 200 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında stratejik liderlik ve etkili okul özellikleri ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışlarına yönelik algılarının yüksek düzeyde olduğu bulunmuştur. Okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışlarının alt boyutlarından yönetimsel ve politik özelliklerini erkek öğretmenler daha yüksek olarak değerlendirmişlerdir. Branş ve mesleki kıdem değişkenleri açısından değerlendirmelerinde anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Öğretmenlerin etkili okula yönelik algıları çok yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin etkili okula yönelik değerlendirmelerinde cinsiyet, branş ve mesleki kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Araştırmanın sonucunda stratejik liderlik becerilerinin yönetimsel, politik dönüşümsel ve iletişimsel boyutları birlikte etkili okulun %56’sını açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Etkili okul, Okul Müdürü, Öğretmen, stratejik liderlik

Kaynakça

• Abdurrezzak, S. (2015). Etkili okul ve okul liderliğine ilişkin öğretmen algılarının incelenmesi(Yüksek Lisans Tezi).Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Adair, J. (2013). Etkili stratejik liderlik. (Çev. S. F. Güneş.) Babıali Kültür Yayıncılık.
• Altınkurt, Y. (2007). Eğitim örgütlerinde stratejik liderlik ve okul müdürlerinin stratejik liderlik uygulamaları (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Akan, D. (2007). Değişim sürecinde ilköğretim okullarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyleri (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Aydın, M. K. (2012). Kamu ve özel ilköğretim okulu müdürlerinin stratejik liderlik özellikleri ile kurumlarının örgütsel öğrenme düzeyleri arasındaki ilişki(Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Balcı, A. (2014). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram uygulama ve araştırma. Pegem A Yayıncılık.
• Baştepe, İ. (2009). Etkili okulun eğitim-öğretim süreci ve ortamı boyutlarının nitelikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(29), 76-83. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70123
• Biçer, M. (2015). İlk ve ortaokul müdürlerinin stratejik liderlik davranışlarına ilişkin öğretmen algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi(Yüksek Lisans Tezi). Zirve üniversitesi- Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Can, N. (2018). Etkili okul ve etkili öğretmen. Can, N. (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (s. 245-268). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları (Çev. M. Bütün ve S.B. Demir):Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Edam.
• Çakıroğlu, Ü. (2008). Eğitim araştırmaları için internet tabanlı veri toplama aracı tasarımı ve uygulaması. http://earsiv.gop.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12881/849
• Çelik, V. (1995). Eğitim yöneticisinin vizyon ve misyonu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1),47-53. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ kuey/issue/ 10394 /127186
• Cerit, Y., & Yıldırım, B. (2017). İlkokul müdürlerinin etkili liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 902-914. doi.org/ 10.14686/buefad.312405
• Çobanoğlu, F., & Badavan, Y. (2016). Başarılı okulların anahtarı: Etkili okul değişkenleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26), 114-134.doi.org/ 10.5505/pausbed.2017.24650
• Davies, B. (2004). Introduction to the special edition on strategy and strategic leadership in schools. School Leadership & Managment, 24(1), 7-9. doi.org/10.1080/1363243042000172787.
• Delice, A. (2020). Yöneticilerin paternalist liderlik özellikleri ile okulların etkililiği arasındaki ilişki (Kahramanmaraş ili örneği). (Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ermeydan, M., &Can, N. (2020). Okul yöneticilerin liderlik stilleriyle etkili okul arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 94-121. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1020093
• Gökçe, F., & Kahraman, P. B. (2010). Etkili okulun bileşenleri: Bursa ili örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 173-206. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/153403
• Güngör, A., A., (2018). Etkili okul özelliklerinin dönüşümsel liderlik ve öğretmen bağlılığıyla ilişkisi (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Helvacı, M. A., & Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60. Erişim adresi:https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/202373
• Karagöz, Y. (2010). Nonparametrik tekniklerin güç ve etkinlikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33), 18-40. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70201
• Karasar, A. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılınçkaya, B. (2013). İl milli eğitim müdürlerinin stratejik liderlik özellikleri araştırması (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Köse, A. A., ve Güçlü, N. (2018). Özel okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışları ile örgütsel sağlık arasındaki ilişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(3), 241-252.Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/612296
• Köse, A. A. (2018). Özel okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışları ile örgüt sağlığı arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Mahdi, O. R., & Almsafir, M. K. (2014). The role of strategic leadership in building sustainable competitive advantage in the academic environment. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 129, 289-296. doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.03.679
• Nartgün, Ş. S., ve Koçak, S. (2020). Öğretmenlerin işe angaje olmaları ile okul etkililiği arasındaki ilişki. Journal of Human Sciences, 17(3), 792-811.doi.org/10.14687/jhs.v17i3.5959.
• Pisapia, J. (2009). The Strategic leader: New tactics for a globalizing world. Charlotte, NC:IAP,Information Age Publishing.
• Şişman, M. (2011). Eğitimde Mükemmellik Arayışı Etkili Okullar (2. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Şişman, M. (2011). Eğitimde Mükemmellik Arayışı Etkili Okullar (4. Baskı). PegemA Yayıncılık.
• Şişik, K. Ş. (2015). Öğretmen perspektifinden okul müdürlerinin stratejik liderlik davranışlarının değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Okan Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Tuncel, H. (2013). Etkili okul oluşturmada okul müdürünün dönüşümcü liderlik rolü (Yükseklisans tezi). Erciyes ÜniversitesiEğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tutkan, C. (2019). Özel okullarda okul yöneticisi ve öğretmenlerin etkili okul algılarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ülker, M. (2009). Okul yöneticilerinin stratejik liderlik özelliklerine ilişkin öğretmen algıları (Yüksek lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yalnızlar, D. N.(2019). Ortaöğretim kurumlarının etkili okul özelliklerine sahip olma düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel kimlik algısı arasındaki ilişki(Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.