Job Satisfaction and Life Satisfaction: A Study on Teachers

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 45 - 66, 31.12.2021

Ibrahım Raslan , Ahmet Göçen

Öz

The purpose of this study is to examine the relationship between teachers' job satisfaction and their life satisfaction. It was also aimed to see whether teachers' perceptions of job satisfaction and life satisfaction differ significantly according to variables such as gender, time spent in the profession, etc. This research is a quantitative study with a correlational research model. The sample of the study consists of 416 teachers working in the central districts of Şanlıurfa province in the 2019-2020 academic year. Since the data collection process coincided with the pandemic period, convenience sampling was chosen according to the conditions allowed by the current situation. In the study, "Minnesota Satisfaction Questionnaire" consisting of 20 items and "Satisfaction with Life Scale" consisting of 5 items were used to determine teachers' perceptions towards job satisfaction and life satisfaction. When Spearman's rank correlation values obtained from this study were examined, a "moderate" positive and significant relationship was found between the teachers' internal, external, general job satisfaction and their life satisfaction perceptions. In line with the data collected in the study; it was determined that teachers' job satisfaction was at "high" level and their life satisfaction was at "moderate" level. Significant differences were also found in the study in terms of some variables and job/life satisfaction perceptions of the participants.

Anahtar Kelimeler

Job Satisfaction, Life Satisfaction, Teacher

Öğretmenlerin İş Tatmini ve Yaşam Doyumu Algıları Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin iş tatmini ile yaşam doyumu algıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Ayrıca çalışmada öğretmenlerin iş tatmini ve yaşam doyumu algılarının cinsiyet, meslekteki çalışma süresi vb. değişkenlere göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği irdelenmiştir. Bu araştırma ilişkisel araştırma modelinde nicel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemini, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa ili merkez ilçelerinde görev yapan 416 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama süreci pandemi dönemine denk geldiği için mevcut durumun el verdiği şartlar dahilinde uygun örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmada öğretmenlerin iş tatmini ve yaşam doyumuna ilişkin algılarının belirlenmesi amacıyla 20 maddeden oluşan “Minnesota İş Tatmin Ölçeği” ve 5 maddeden oluşan "Yaşam Doyum Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen puanlara ilişkin Spearman'ın sıralama korelasyonu katsayısı incelendiğinde öğretmenlerin içsel, dışsal ve genel iş tatmini ile yaşam doyumları arasında “orta” düzeyde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Çalışmada toplanan veriler doğrultusunda öğretmenlerin iş tatminlerinin “yüksek” düzeyde ve yaşam doyumlarının “orta” düzeyde olduğu saptanmıştır. Çalışmada bazı değişkenler ve katılımcıların iş/yaşam doyumu algıları açısından anlamlı farklara rastlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş Tatmini, Öğretmen., Yaşam Doyumu

Kaynakça

• Altay, B., & Avcı, İ. A. (2009). Huzurevinde yaşayan yaşlılarda özbakım gücü ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Dicle Tıp Dergisi, 36(4), 275–282.‏ https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/53988
• Aşan, Ö., & Erenler, E. (2008). İş tatmini ve yaşam tatmini ilişkisi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 13(2), 203–216. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20833/223192
• Atayeter, F. (2019). Müzik öğretmenlerinin müzik performans kaygılarının ve iş doyumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Avcı, S. (2013). Farklı mesleklerde çalışan kadınların yaşam doyumu, iş doyumu, tükenmişlik ve algılanan cinsiyet ayrımcılığı düzeylerinin depresyon ile ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi.
• Aydın, G. (2019). Örgütsel vatandaşlık davranışı, iş tatmini, yaşam tatmini ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki: Fitness antrenörleri örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
• Azimi, M., & Akan, D. (2019). Öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 3(2), 126–138. https://doi.org/10.32960/uead.559025
• Baştemur, Y. (2006). İş Tatmini ile yaşam tatmini arasındaki ilişkiler: Kayseri Emniyet Müdürlüğünde bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç E., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, E. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayıncılık.
• Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Coad, A., & Binder, M. (2014). Causal linkages between work and life satisfaction and their determinants in a structural VAR approach. Economics Letters, 124(2), 263–268. https://doi.org/10.1016/j.econl et.2014.05.021
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates
• Çetinkanat, C. (2000). Örgütlerde güdülenme ve iş doyumu. Anı Yayıncılık.
• Çevik, N. K., & Korkmaz, O. (2014). Türkiye’de yaşam doyumu ve iş doyumu arasındaki ilişkinin iki değişkenli sirali probit model analizi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 126–145. https://dergipark.org.tr/tr/pub/niguiibfd/issue/19754/211460
• Çınar, Ö., & Özyılmaz, F. Z. (2019). İş tatmini ile yaşam tatmini arasındaki ilişki: Bayburt üniversitesinde bir uygulama. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 533–556. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TXpBNU1qZ3hNUT09
• Dağlı, A., & Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe'ye uyarlaması geçerlik ve güvenirlilik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1250–1262. https://doi.org/10.17755/esosder.263229 Davis, K. (1988). (Çev. Kemal Tosun & diğ.) İşletmede insan davranışı; örgütsel davranış, 3.b., İstanbul: İ.Ü. İşletme Fakültesi Ya. No:199
• Demir, R., & Murat, M. (2017). Öğretmen adaylarının mutluluk, iyimserlik, yaşam anlamı ve yaşam doyumlarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 347–378. https://doi.org/10.26466/opus.347656
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71–75. https://psycnet.apa.org/doi/10.1207/s15327752jpa4901_13
• Dikmen, A. A. (1995). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 50(03), 115–140. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001851
• Dost, M. T. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 132–143. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pauefd/issue/11121/133000 Durmuş, A. (2015). Psikolojik danışmanların öz-yeterlikleri ile iş doyumu ve yaşam doyumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Ergün, B. (2016). İş doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişki: öğretmenler üzerinde bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Eskildsen, J. K., & Dahlgaard, J. J. (2000). A causal model for employee satisfaction. Total Quality Management, 11(8), 1081–1094. https://doi.org/10.1080/095441200440340
• Filiz, Z. (2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 157–172. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2014.10.23.437
• Gruneberg, M. M., & Startup, R. (1978). The job satisfaction of university teachers. The Vocational Aspect of Education, 30(76), 75–79.‏ https://doi.org/10.1177%2F0263211X9602400405
• Heneman, H. G., Judge, T., & Kammeyer-Mueller, J. D. (2003). Staffing organizations. Middleton, WI: Mendota House. ‏ Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60. https://www.researchgate.net/publication/254742561_Structural_Equation_Modeling_Guidelines_for_Determining_Model_Fit
• Judge, T. A., & Watanabe, S. (1993). Another look at the job satisfaction-life satisfaction relationship. Journal of Applied Psychology,78(6), 939–948. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.78.6.939
• Kabakcı, B., & Güdek, B. (2020). Müzik öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin incelenmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 7(59), 2718–2730. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.2063
• Kahveci, G., Bayram, S., & Kotbaş, S. (2019). Öğretmenlerin örgütsel erdemlilik düzeyleri ile iş doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 12(1), 205–226. https://doi.org/10.30831/akukeg.428332 Keser, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: otomotiv sektöründe bir uygulama. Çalışma ve Toplum Dergisi, (4), 77–96. http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423874182.pdf
• Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Köksal, O. (2014). İş doyumu ve yaşam doyumu arasındaki ilişkide bireysel farklılıklar. İş ve İnsan Dergisi, 1(1), 53–62. https://DOI: 10.18394/iid.09507
• López-Gómez, I., Chaves, C., & Vázquez, C. (2020). Life satisfaction. In B.J. Carducci, C.S. Nave, A. Fabio, D.H. Saklofske and C. Stough (Eds). The Wiley Encyclopedia of Personality and Individual Differences (ss. 275–280). https://doi.org/10.1002/9781119547174.ch224 Neuman, W. L. (2006). Toplumsal araştırma yöntemleri, nitel ve nicel yaklaşımlar (Ö. Sedef, Çev.). İstanbul: Yayınodası.
• Özdevecioğlu, M. (2003). İş tatmini ve yaşam tatmini arasındaki ilişkinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 1, 90–97. https://www.researchgate.net/publication/297576455_Is_tatmini_ve_yasam_tatmini_arasindaki_iliskinin_belirlenmesine_yonelik_bir_arastirma
• Özer, M., & Karabulut, Ö. Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72–74. http://geriatri.dergisi.org/pdf.php?&id=146
• Özkul, R., & Cömert, M. (2018). Ortaokul öğretmenlerinde yaşam doyum düzeyi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(3), 707–724. https://doi.org/10.17556/erziefd.418640
• Öztürk, A., & Özdemir, F. (2003). işletmelerde personel güçlendirmeye dayalı iş doyumunun arttırması. Atatürk Üniversitesi, İ.İ.B. Dergisi,17(1-2), 189–202. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2685/35255
• Öztürk, Ö. (2021). Müzi̇k öğretmenlerinin ı̇ş doyumları ve bazı değişkenlerle ı̇li̇şki̇si̇. Journal of International Social Research, 14(77), 897–909. https://doi.org/10.17719/jisr.11657
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam doyumları ile öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 2013(1), 311–326. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/297-published.pdf
• Sak, R. (2018). Gender differences in Turkish early childhood teachers’ job satisfaction, job burnout and organizational cynicism. Early Childhood Education Journal, 46(6), 643–653. https://www.researchgate.net/publication/323883174_Gender_Differences_in_Turkish_Early_Childhood_Teachers'_Job_Satisfaction_Job_Burnout_and_Organizational_Cynicism
• Sevimli, F. & İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış Dergisi, 5(1). 55–64. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/39836/472327
• Spector, P.E. (1997). Job satisfaction: Application, assessment, causes, and consequences. Sage Publications.
• MEB Şanlıurfa İl Milli Eğitim Müdürlüğü. (2020). Resmi İstatistikler. T.C Millî Eğitim Bakanlığı. https://sanliurfa.meb.gov.tr/
• Şengül, A. (2008). İş doyumu ve tüketici tatmini ilişkisi kamu ve özel kesim sağlık hizmetlerinde hekimlerin iş doyumunun hasta tatminine etkisi üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi.
• Şimşek, E. (2011). Örgütsel iletişim ve kişilik özelliklerinin yaşam doyumuna etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi.
• Tait, M., Padgett, M. Y., & Baldwin, T. T. (1989). Job and life satisfaction: A reevaluation of the strength of the relationship and gender effects as a function of the date of the study. Journal of Applied Psychology, 74(3), 502–507. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0021-9010.74.3.502
• Telef, B. B. (2011). The study of teachers' self-efficacy, job satisfaction, life satisfaction and burnout. Elementary Education Online, 10(1), 91–108. https://www.bibliomed.org/?mno=122025
• Tunç, S. (2019). İş doyumunun yaşam memnuniyetine etkisi: öğretmenler üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Turgut, E. M. (2010). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi ve istanbul’daki devlet üniversite hastanelerinde çalışan ameliyathane hemşirelerine yönelik bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Türkçapar, Ü. (2012). Beden eğitimi öğretmenlerinin farklı değişkenler açısından iş doyumu düzeylerinin incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 331–346. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRNMk1EVTVPUT09/beden-egitimi-ogretmenlerinin-farkli-degiskenler-acisindan-is-doyumu-duzeylerinin-incelenmesi-
• Ünal, A. (2015). İş doyumu, yaşam doyumu ve yaşam anlamı değişkenlerinin ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin mesleki bağlılıkları üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi.
• Veenhoven, R. (1996). The study of life satisfaction. In W. E. Saris, R. Veenhoven, A. C. Scherpenzeel, & B. Bunting (Eds.), A comparative study of satisfaction with life in Europe (pp. 11–48). Budapest: EOtvOs University Press.
• Veenhoven, R. (2015) The overall satisfaction with life: Subjective approaches (1). In: Glatzer W., Camfield L., Møller V., Rojas M. (eds) Global Handbook of Quality of Life. International Handbooks of Quality-of-Life. Springer, Dordrecht, pp. 207–238. https://doi.org/10.1007/978-94-017-9178-6_9
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W., & Lofquist, L. H. (1967). Manual for the Minnesota satisfaction questionnaire, Minnesota Studies in Vocational Rehabilitation: xxii. Minnesota University.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74–85 https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuisletme/issue/32177/357061
• Yenihan, B., Öner, M., & Balcı, B. (2016). İş doyumu ve yaşam doyumunun demografik özelliklerle ilişkisi: Sakarya'daki AVM'lerin çalışanları üzerine bir araştırma. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1). 33–49. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1023604
• Yetim, U. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi.
• Yılmaz, E., & Aslan, H. (2013). Öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları ve yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(3). 59–69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pegegog/issue/22581/241207
• Yiğit, R. Dilmaç, B., & Deniz, M. E. (2011), İş ve yaşam doyumu: Konya Emniyet Müdürlüğü alan araştırması. Polis Bilimleri Dergisi, 13 (3).1–18. https://app.trdizin.gov.tr/makale/TVRJMU5ETTJOZz09/is-ve-yasam-doyumu-konya-emniyet-mudurlugu-alan-arastirmasi