Hedef Maliyetleme, Değer Analizi, Kaizen Maliyetleme ve Kısıtlar Teorisinin Entegrasyonu ile Lojistik Maliyetlerde Etkinliğin Sağlanması

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 1247 - 1279, 28.08.2021

Ata Kahveci Ercüment Okutmuş

https://doi.org/10.33437/ksusbd.872497

Öz

Küreselleşme ve bilgi teknolojilerindeki dönüşüm sonucunda tüm sektörlerde olduğu gibi lojistik sektöründe de lojistik faaliyetlerin doğru şekilde, doğru miktarda, doğru zamanda ve en uygun maliyet ile yerine getirilmesi beklenmektedir. Son derece kapsamlı ve detaylı olan lojistik faaliyetlerin yerine getirilmesi sürecinde işletmeler aynı zamanda çok ciddi bir lojistik maliyete de katlanmaktadırlar. Bu lojistik faaliyetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi ve işletmeye maliyetinin doğru bir şekilde hesaplanması, maliyet düşürmenin etkin bir şekilde sağlanması işletmeler için büyük önem arz etmektedir. Bu noktada lojistik maliyetlerin hesaplanması ve optimize edilmesinde çağdaş maliyet yöntemleri birlikte kullanılabilmektedir.
Türkçe literatürde lojistik maliyetler konusunda dört farklı çağdaş maliyet yönteminin entegre olarak kullanıldığı bir çalışma bulunmamaktadır. Yapılan çalışma ile çağdaş maliyet yöntemlerinden hedef maliyetleme, değer analizi, kaizen maliyetleme ve kısıtlar teorisinin entegrasyonu sonucunda lojistik maliyetlerin nasıl azaltılacağı vaka analizi yöntemiyle ortaya konulmuştur. İşletme yöneticileri ve lojistik faaliyetlerde çalışan kişiler ile yüz yüze görüşülerek, tüm lojistik süreçler araştırmacı tarafından izlendikten sonra bir model oluşturulmuştur. Ayrıca lojistik faaliyetler ile ilgili tüm çalışanlara (iç müşteri) değer analizi kapsamında lojistik faaliyetleri değerlendirmeleri için bir anket uygulanmıştır. Bu araştırma kapsamında ortaya konan model ile öncelikle hedef maliyetleme ile işletmenin lojistik maliyetlerde maliyet indiriminin toplam tutarı 160.555,13 TL olarak hesaplanmış, değer analizi kapsamında yapılmış olan anket ile faaliyetlerin önem dereceleri belirlenmiştir. Daha sonra kaizen maliyetleme ile hangi lojistik alt faaliyette ne kadar maliyet indirilmesi gerektiği tespit edilmiş ve kısıtlar teorisi kullanılarak işletmenin ambalajlama faaliyetinde sahip olduğu kapasite kısıtı belirlenip ortadan kaldırılarak lojistik maliyetlerin etkinliği sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lojistik, Lojistik Maliyetler, Çağdaş Maliyet Yöntemleri

Kaynakça

• Altınbay, Ali (2006). “Kaizen Maliyetleme Sistemi: Dinamik Bir Maliyet Yönetimi Sistemi”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi 8(1), ss. 103-121.
• Aslan, Sinan ve Karavaizoğlu, Sevinç Nalan (2009). “Maliyet Tabanlı Lojistik Yönetimi”. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 8(32), ss. 61-71.
• Bilginoğlu, Fahir (1995). “Hedef Maliyetleme: Yeni Bir Yönetim Aracı”. Yönetim Dergisi, 6(21), ss. 13-15.
• Bozdemir, Enver (2010). Rekabet Üstünlüğü Açısından Hedef ve Kaizen Maliyetleme Yöntemlerinin Türk Otomotiv Sektöründe Uygulanabilirlik Düzeyinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Büyükyılmaz, Ozan ve Gürkan, Serhan (2009). “Süreçlerde En Zayıf Halkanın Bulunması: Kısıtlar Teorisi”. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (9), ss. 177-195.
• Christopher, Martin (2011). Logistics & Supply Chain Management. Pearson. United Kingdom.
• Cooper, Robin ve Slagmulder, Regine (1997). Target Costing and Value Engineering. Productivity Press, Portland, Oregon, USA.
• Doğan, Selen ve Kılıç, Selçuk (2008). “İlişki Yönetiminde İç Ve Dış Müşteri Memnuniyetinin Sağlanması”. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2008(1), ss. 60-87.
• Donath, Bob - Mazel, Joe - Dubin, Cindy ve Patterson, Perry (2002). The IOMA handbook of logistics and inventory management. John Wiley & Sons, New York.
• Ellram, Lisa M. (2006). “The implementation of target costing in the United States: theory versus practice”. Journal of Supply Chain Management, 42(1), ss. 13-26.
• Engblom, Janne - Solakivi, Tomi - Töyli, Juuso ve Ojala, Lauri (2012). “Multiple-method analysis of logistics costs”. International Journal of Production Economics, 137(1), ss. 29-35.
• Ergül, Ayşe (2014). Hedef Maliyetleme Çerçevesinde Çağdaş Maliyet Yöntemlerinin Maliyet Etkinliği Boyutunda Entegrasyonu ve Konaklama İşletmelerinde Uygulanması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Geri, Nitza ve Ahituv, Niv (2008). “A Theory of Constraints approach to interorganizational systems implementation”. Information Systems and E-Business Management, 6(4), ss. 341-360.
• Gürdal, Kadir (2007). Maliyet Yönetiminde Güncel Yaklaşımlar. Siyasal Kitabevi. Ankara.
• Hacırüstemoğlu, Rüstem ve Şakrak, Münir (2002). Maliyet Muhasebesinde Güncel Yaklaşımlar. Türkmen Kitapevi. İstanbul.
• Huang, Lihua (1999). “The integration of Activity-Based Costing and The Theory of Constraints”. Journal of Cost Management, (November-December), 21-27, http://maaw.info/ArticleSummaries/ArtSumHuang99.htm, (Erişim Tarihi: 09.09.2019).
• Imai, Masaaki (1986). KAİZEN, The Key to Japan’s Competitive Success, McCraw-Hill Publishing Company, New York.
• İlhan, Eda (2014). Kısıtlar Teorisi ve Bir Üretim İşletmesinde Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Kaygusuz, Sait Y. (2005). “Kısıtlar Teorisi: Varsayımlar, Süreç ve Bir Uygulama”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), ss. 133-156.
• Marzouk, Mohamed M. (2011). “ELECTRE III model for value engineering applications”. Automation in Construction, 20(5), ss. 596-600.
• Modarress, Batoul - Ansari, Abdolhossein ve Lockwood, Diane L. (2005). “Kaizen costing for lean manufacturing: a case study”. International Journal of Production Research, 43(9), ss. 1751-1760.
• Nave, Dave (2002). “How To Compare Six Sigma, Lean and the Theory of Constraints”, Process Improvement, March, 73-78.
• Örnek, Ali Şahin (2003). “Bir yönetim tekniği olarak değer mühendisliği”. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilim Enstitüsü Dergisi, (5)2, ss. 213-230.
• Özdemir, Fevzi Serkan (2007). Lojistik Maliyet Yönetiminde Optimizasyonla Sağlanan Etkinlik Artışının İşletmelerin Finansal Yapısı Üzerindeki Etkisinin Taşıma Maliyetleri Yönünden İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pekmezci, Turan - Demireli, Cemalettin ve Batman, Gülşah (2008). “İç Müşteri Memnuniyeti: Konya Un Fabrikalarında Bir Uygulama”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (22). ss. 143-156.
• Quillian, Lawrence (1991). “Curing ‘Functional Silo Syndrome’ with Logistics TCM”. CMA Magazine, 65(5), ss. 9-13.
• Rantasila, Karri ve Ojala, Lauri (2012). “Measurement of national-level logistics costs and performance”. International Transport Forum Discussion Paper. 2-4 May 2012, Leipzig, Germany.
• Robeson, James F. ve Copacino, William C. (2000). The Logistics Handbook, Free Press, New York.
• Ronen, Boaz (2005). “Special Issue on The Theory of Constraints – Practice and Research”, Human Systems Management, (24), ss. 1-2.
• Sevim, Şerafettin ve Elmacı, Orhan (2007). “Sürdürülebilir Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Kaynak Tabanlı Yaklaşım Modeli İle Başarı Stratejisinin Belirlenmesinde Lojistik Süreç Maliyetlerinin Analizi”. Journal of Azerbaijani Studies, ss. 96-104.
• Taşkın, Ercan ve Durmaz, Yasemin (2012). Lojistik Faaliyetler Hizmet Kalitesi ve Müşteri Değeri. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Tiryakigil, Saadet (2011). Malzeme Yönetiminde Kısıtlar Teorisi ile Maliyet Azaltımı ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tokay, Semih Hüseyin - Deran, Ali ve Arslan, Seçkin (2011). “Lojistik Maliyet Yönetiminde İzlenebilecek Stratejiler ve Muhasebe Eğitiminden Beklentiler”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 29, ss. 225-244.
• Ünal, Elif N. - Demircioğlu, Mert ve Küçüksavaş, Nihat (2006). “Optimal Ürün Karması Belirlemede Faaliyete Dayalı Maliyet Sistemi Ve Kısıtlar Teorisi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), ss. 327-343.
• Yurtay, Yüksel - Yurtay, Nilüfer Akçetin, Eyüp ve Kılıç, Alper (2014). “Konteynerde Yük Optimizasyonu: Örnek Uygulama”. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 12(23), ss. 228-247.
• Yükçü, Süleyman (2011). Yönetim Açısından Maliyet Muhasebesi. Altın Nokta Yayınevi. İzmir.
• Weiyi, Fu ve Luming, Yang (2009). “The Discussion of Target Cost Method in Logistics Cost Management”, ISECS International Colloquium on Computing, Communication, Control, and Management, 8-9 August 2009, ss. 537-540.