Hacı Bektâş Velî'nin Elbistan, Göksun ve Afşin'de Bıraktığı İzler

Yıl 2022, Cilt: 19 Sayı: 2, 795 - 806, 31.08.2022

İlyas Gökhan

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1096487

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Hacı Bektâş Velî’nin Anadolu’ya girdikten sonra bir müddet bulunduğu Elbistan, Göksun ve Afşin’de bıraktığı izler incelenecektir. Moğolların Türkistan ve Horasan’ı istila etmeleri üzerine onların önünden göç eden halkın yanında âlimler, mutasavvıflar ve dervişler de vardı. Bunlardan biri olan Hacı Bektâş Velî’nin Elbistan’da ve çevresinde yaşadığı bilinmektedir. Ondan birkaç yıl önce şeyhi Dede Garkın da bölgeye gelmiş ve Göksun’un Kanlıkavak köyünde bulunmuş, halife ve dervişleri burada bir zaviye yaptırmışlardır. Bu zaviye yakınında bulunan bir köyde Osmanlı dönemi kayıtlarına göre Dede Garkın’ın oğulları ziraat yapmaktaydılar. 1240’ta bölgede cereyan eden Babaî İsyanı sonrası Hacı Bektâş Velî bölgeyi terk ederek Suluca Karahöyük’e (Hacıbektaş) göç etmiştir. Dede Garkın’ın ise Güneydoğu Anadolu bölgesine gittiği bilinmektedir. Hacı Bektâş Velî’nin halifelerinden olduğu kabul edilen Himmet Baba (Ümmet Baba) Elbistan’da yaşamıştır. Ümmet Baba’nın Elbistan’da bulunan türbesinin yanına Dulkadir Beyliği zamanında zaviye, medrese ve camii yapılmıştır. Yöre halkı kentin önemli ziyaretgâhlarından biri olan Himmet Baba’ya büyük bir saygı duymaktadır. Hacı Bektâş Velî’nin halifelerinden biri olan Dede Baba (Deve Baba) ise Afşin’e (Efsus) yerleşmiştir. Himmet Baba ve Dede Baba’nın kardeş oldukları, her ikisi için de türbe ve zaviye yapıldığı, Dulkadir Beyliği ve Osmanlı dönemlerinde bunların imar edildiği bilinmektedir. 1563 Tarihli Maraş Tahrir Defteri’ne göre Dede Baba Zaviyesi’nde Hacı Bektâş Velî evlatlarının görevli olduğu kayıtlıdır.

Anahtar Kelimeler

Hacı Bektâş Veli, Dede Baba, Elbistan

Kaynakça

• ABU’L-FEREC, Bar Hebraeus. (1950). Abu’l-Ferec Tarihi, C. II, (çev. Ö. R. Doğrul), Ankara: TTK.
• Eflakî, A. (1989). Menâkibü’l-Ârifîn, (çev: T. Yazıcı), c.1, İstanbul.
• Aksüt, A. (2017). “Elbistan Nurhak Ekinözü Afşin Aleviliği Üzerine”, Hacı Bektâş Velî Alevilik-Bektaşilik Araştırmalar Dergisi, 2017/15, 257-297.
• Aksüt, H. (2004). Hacı Bektâş Velî’nin Sosyal Kökeni, Hacı Bektâş Velî Alevilik-Bektaşilik Araştırmalar Dergisi, 29, 209-224.