Türkçe Dersi Öğretim Programına Yönelik Bir İhtiyaç Analizi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 3, 1126 - 1140, 31.12.2024

Faysal Özdaş , Nihat Kavan

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1471722

Öz

Bu araştırmanın amacı Türkçe öğretmenlerinin görüş ve deneyimlerinden hareketle Türkçe dersi öğretim programına yönelik bir ihtiyaç analizi yapmaktır. Araştırmada model olarak nitel araştırma yönteminin olgubilim modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu maksimum örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Çalışma grubunu devlet okullarında görev yapmakta olan 28 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama aracını dört sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu oluşturmaktadır. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutularak bulgularda sunulmuştur. Araştırmanın bulgularından hareketle elde edilen sonuçlara göre programın güçlü yönlerine vurgu yapan katılımcılar programın öğrenci merkezli olması, dil becerilerinin önemsenmesi, çoklu zekâ kuramına uygun olması, kazanımların açık ve anlaşılır olması ve yapılandırmacı yaklaşıma uygun olmasını ön plana çıkarmışlardır. Programın zayıf yönlerine vurgu yapan katılımcılar programın etkinlikler açısından yetersiz olduğunu, dil bilgisi konularına fazla yer verildiğini, konuların günlük hayatla ilişkilendirilmediğini ve değerlere yeterli düzeyde yer verilmediğini belirtmişlerdir. Programın ihtiyaçları karşılama durumuna yönelik görüşler incelendiğinde programın temel dil becerileri, kapsayıcılık, uygulama ve üst düzey düşünme becerileri ile okuma ve anlama metinleri konularında yetersiz olduğu ifade edilmiştir. Öğretim programı ile Türkçe ders kitapları arasındaki uyuma yönelik sonuçlar incelendiğinde okuma metinlerinin öğrenci seviyesine uygun olmadığı, metinlerin yenilenmediği, öğrencilerin ilgisini çekmediği gibi uyumsuzluklar ön plana çıkmıştır. Katılımcılar yeni geliştirilecek bir Türkçe dersi öğretim programının uygulama odaklı olması, okulların bulunduğu sosyal ve ekonomik çevrenin dikkate alınması, okuduğunu anlamaya ağırlık verilmesi gibi önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Dersi, Öğretim Programı, Türkçe Öğretmenleri, İhtiyaç Analizi

A Needs Analysis for the Turkish Course Curriculum

Öz

The aim of this study is to conduct a needs analysis for the Turkish Curriculum based on the opinions and experiences of Turkish teachers. The phenomenology model of qualitative research method was used as a model in the research. The study group of the research was determined using the maximum sampling method. The study group consisted of 28 Turkish teachers working in public schools. The data collection tool of the study is a semi-structured interview form consisting of four questions. The data obtained were subjected to content analysis and presented in the findings. According to the results obtained from the findings of the research, the participants who emphasized the strengths of the program highlighted that the program is student-centered, language skills are given importance, it is suitable for multiple intelligence theory, the achievements are clear and understandable, and it is suitable for the constructivist approach. The participants who emphasized the weaknesses of the program stated that the program was inadequate in terms of activities, too much emphasis was placed on grammar, the subjects were not associated with daily life and values were not sufficiently included. When the opinions on the needs of the curriculum were examined, it was stated that the curriculum was insufficient in terms of basic language skills, inclusiveness, application and higher-level thinking skills, and reading and comprehension texts. When the results regarding the compatibility between the curriculum and Turkish textbooks are examined, incompatibilities such as the reading texts are not suitable for the level of the students, the texts are not renewed, and they do not attract the attention of the students come to the forefront. Participants suggested that a new Turkish Language Curriculum to be developed should be practice-oriented, take into account the social and economic environment in which schools are located, and focus on reading comprehension.

Anahtar Kelimeler

Turkish Lesson, Curriculum, Turkish Teachers, Needs Analysis

Kaynakça

• Akpınar, B. (2017). Eğitimde program geliştirme. Data Yayınları.
• Alderson, J. C. (1980). A process approach to reading at the University of Mexico. ELT Documents, (Special Issue, Projects in Materials Design), 134-143.
• Arı, A. (2011). Bloom’un gözden geçirilmiş bilişsel alan taksonomisinin Türkiye’de ve uluslararası alanda kabul görme durumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 749–772.
• Arslan, A., & Engin, A. O. (2019). 5. Sınıf Türkçe Dersi Öğretim Programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(5), 19-39.
• Avcı, İ. N. (2018). Türkçe öğretim programı (2018) bağlamında 5. sınıf Türkçe dersi öğretimine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi.
• Avcı, İ. N., & Tepeli, Y. (2022). Türkçe dersi öğretim programı bağlamında 5. sınıf Türkçe dersi öğretimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 99-124.
• Aybar, C. (2022). 2019 (Ortaokul) Türkçe Dersi Öğretim Programı’nın öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi.
• Aydeniz, S., & Haydaroğlu, M. (2021). Dört temel dil becerisi alanında yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Türkiye Eğitim Dergisi, 6(1), 200-216.
• Banaz, E. (2024). 2024 Türkiye yüzyılı maarif modeli ortaokul Türkçe dersi öğretim programı’nın dijital okuryazarlık açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 279-290. Doi: 10.48066/kusob.1483671
• Bekdemir, M., & Selim, Y. (2008). Revize edilmiş Bloom taksonomisi ve cebir öğrenme alanı örneğinde uygulaması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2)1, 185–196.
• Bıçak, N., & Alver, M. (2018). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’na ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2480-2501.
• Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
• Creswell, J. W. (2020). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (Çev. Ed.: Halil Ekşi). Edam Yayınları.
• Çoban, A. (2012). Temel kavramlar. İçinde (Ed. Gürbüz Ocak). Öğretim ilke ve yöntemleri. (s. 3-53). Pegem Akademi Yayıncılık. Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme. Pegem A Yayıncılık.
• Deniz, K., Tarakçı, R., & Karagöl, E. (2019). Dinleme/izleme kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 18-32.
• Direkçi, B., Akbulut, S., & Şimşek, B. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (2018) ve ortaokul Türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık becerileri bağlamında incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 797-813. Doi: 10.33692/avrasyad.543868
• Durukan, E. (2013). Öğretmen görüşleri açısından Türkçe dersi öğretim programı kazanımları. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 1-13.
• Elvan, Z. (2007). Türkçe (1-5. Sınıflar) ders programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Epçaçan, C., & Erzen, M. (2008). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4), 182-202.
• Ertekin, E., & Bozkurt, B. Ü. (2020). Türkçe dersi öğretim programlarını değerlendirmeye yönelik araştırma bulgularının incelenmesi: Bir meta-sentez çalışması. Journal of Language Education and Research, 6(2), 613-634. Doi: 10.31464/jlere.767806
• Esemen, A. (2020). 2019 ilkokul Türkçe öğretim programı ve Türkçe ders kitaplarının eleştirel okuma becerisi açısından incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Göçer, A., & Çaylı, C. (2019). Ortaokul Türkçe derslerinde dinleme becerisinin gelişimine yönelik öğretmen uygulamaları. Trakya Eğitim Dergisi, 9(3), 456-476. Doi: 10.24315/tred.456694
• Gülden, B. (2021). Etkili bir Türkçe öğretiminin bileşenleri. İçinde (ed. Efecan K.). Türkçe Öğrenme ve Öğretim Yaklaşımları (s. 341-379). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Hutchinson, T., & Waters A. (1987). English for specific purpose. Cambridge University Press. Great Britain.
• İmrol, M. H., Dinçer, A., Güldenoğlu, B. N. D., & Babadoğan, M. C. (2021). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 46(207), 03-437. Doi: 10.15390/EB.2021.9625
• Karacaoğlu, Ö. C. (2018). Eğitimde program geliştirme. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kayahan Yüksel, D., & Geçimli, M. (2023). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi öğretim programı nasıl uygulanıyor? Program öğeleri bağlamında öğretmen görüşlerine dayalı bir incelenme. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 12, 986- 1005. Doi: 10.51531/korkutataturkiyat.1335627
• Koçer, Ö. (2013) Program geliştirmenin ilk basamağı: Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ihtiyaç ve durum analizi. Eğitim ve Bilim, 38(169), 160-174.
• Küçüktepe, C. (2014). Program geliştirme süreci, program geliştirmede çalışma grupları ve çalışma planı hazırlama-ihtiyaç belirleme yaklaşım ve teknikleri (s. 89-126). Eğitimde Program Geliştirme Kavramlar ve Yaklaşımlar. Şeker, H. (ed.) 4. Anı Yayıncılık. Ankara.
• Macalister, J., & Nation, I. P. (2019). Language curriculum design. Routledge.
• Maden, S. (2013). Temel dil becerileri eğitiminde kullanılabilecek aktif öğrenme öğretimsel iş/taktikleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 20-35.
• Maden, S. (2017). 1938 ile 1957 yılları arasında Türkçe öğretimi İçinde (Ed. Abdurrahman Güzel) Başlangıçtan günümüze Türkçenin eğitim-öğretim tarihi araştırmaları (s. 384- 411). Akçağ Yayınları. Ankara.
• MEB. (2018). Kapsayıcı eğitim öğretmen eğitimi modülü öğretmen eğitimleri projesi. https://oygm.meb.gov.tr/www/kapsayici-egitim-ogretmen-egitimi-modulu-projesi/icerik/1001 erişim tarihi. 19.07.2024.
• MEB. (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-8. sınıflar). Talim Terbiye Kurulu.
• MEB. (2021). Millî Eğitim Bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği. Resmî Gazete. 14/10/2021. 31628.
• MEB. (2024a). 2024 yılı sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav başvuru ve uygulama kılavuzu. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_03/12101638_2024_Merkezi_SYnav_BasYvuru_KYlavuzu.pdf
• MEB. (2024b). Türkçe Dersi Öğretim Programı (1-8. sınıflar). Talim Terbiye Kurulu.
• MEB. (2024c). Türkiye yüzyılı maarif modeli öğretim programları ortak metni 2024. Talim Terbiye Kurulu.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. CA: Jossey-Bass. San Francisco.
• Null, W. (2017). Curriculum from theory to practice. Rowman & Littlefield.
• Oliva, P. F. (2005). Curriculum development. Scott Foresman Company.
• Oral, B., & Yazar, T. (2020). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
• Özdaş, F. (2019a). Öğretim programlarında yer alan yeterliliklere ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(3), 771-790.
• Özdaş, F. (2019b). Kapsayıcı eğitim programları ve göçmenler. (Halis Sakız ve Hıır Apak). Türkiye’de göçmen kapsayıcılığı: sorundan fırsata dönüşüm önerileri. (ss. 165-185). Pegem Akademi. Ankara.
• Sakız, H., Göksu, İ., Ergün, N., Özdaş, F., Ekinci, A., Öter, Ö, M., & Savuncu, M. (2022). Kapsayıcı eğitim: Tüm çocuklar için katılım öğrenme ve gelişim modeli (Ed. Halis Sakız ve İdris Göksu). Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları. Mardin.
• Sarıkaya, B. (2023). Türkçe öğretmenlerinin Türkçe ders kitapları ile ilgili görüşleri. Asya Studies, 7(26), 1-14. Doi: 10.31455/asya.1386787
• Sarıkaya, B., Yayan, E., & Yamaç, A. E. (2023). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin üst düzey düşünme becerileri bağlamında incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 8(1), 133-158. Doi: 10.54979/turkegitimdergisi.1307757
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for Information, 22(2), 63-75.
• Smith, P., & Ragan, T. (2005). Instructional design. John Wiley & Sons. University of Oklahoma.
• Susar Kırmızı, F., & Yurdakal, İ. H. (2019). Sınıf öğretmenlerinin 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’na ilişkin görüşleri. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 5(1), 64-76.
• Şahin, E. (2019). 2017 ilköğretim Türkçe öğretim programına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri (Erzurum ili örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bayburt Üniversitesi.
• Şimşek, H. (2019). Yenilenen 5. Sınıf Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının gerçekleşebilirliliğine ilişkin Türkçe öğretmenlerinin görüşleri Koceli ili örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları. İstanbul.
• UNESCO. (2001). Open file on inclusive education: Support materials for managers and administrators. UNESCO Publishing.
• Uzun, O., Aytan, T., & Ungan, S. (2022). Türkçe ders kitaplarında yer alan dinleme/izleme etkinliklerinin Türkçe öğretim programı doğrultusunda incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (13), 366-401.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.