Duyguları İfade Etme Becerilerini Geliştirmek İçin Hazırlanan Grup Rehberliği Programının İlkokul Öğrencilerinin Motivasyonlarına, Duyguları İfade Etme Becerilerine ve Sosyal Becerilerine Etkisinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 3, 1082 - 1105, 31.12.2024

Fulya Köse , Dilsat Peker Ünal

https://doi.org/10.33437/ksusbd.1570011

Öz

Bu araştırmanın amacı ilkokul öğrencilerinin duygularını ifade etmelerine yönelik grup rehberliği programının geliştirilmesi ve bu programın öğrencilerin motivasyonlarına, duyguları ifade etme becerilerine ve sosyal becerilerine etkisinin belirlenmesidir. Araştırma karma yöntemde ve çok aşamalı desende gerçekleştirilmiştir. Nitel kısmın verileri doküman incelemesi ve görüşme yapılarak toplanmış, bu kapsamda eğitim programının ögeleri hazırlanmış ve veriler betimsel analiz yaklaşımıyla incelenmiştir. Nicel kısma ait veriler deneysel desen kullanılarak toplanmış ve T-testiyle analiz edilmiştir. 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Kahramanmaraş İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir ilkokulda dördüncü sınıfa devam eden öğrencilerle gerçekleştirilen araştırmada öğrencilere ilköğretim birinci kademede eğitimde motivasyon ölçeği, sosyal beceri ölçeği ve araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanan duyguları ifade etme ölçeği uygulanmış, ortalamanın altında kalan 60 öğrenci araştırmanın çalışma grubu olarak belirlenerek deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Deney grubundaki öğrencilere araştırmacı tarafından geliştirilen “Duyguları ifade etme becerilerini geliştirmek için hazırlanmış grup rehberliği programı” uygulanmış, kontrol grubuna herhangi bir işlem yapılmamıştır. İhtiyaç analizi kapsamında öğrencilerin ihtiyaçları belirlenmiş, bu ihtiyaçlara yönelik kazanım, içerik, öğrenme yaşantıları ve değerlendirme ögelerinden oluşan bir grup rehberliği eğitim programı hazırlanmıştır. Uygulama sonucunda öğrencilerin motivasyonlarında ve sosyal becerilerinde anlamlı bir artışa rastlanmazken deney grubu öğrencilerinin duyguları ifade etme becerilerinde anlamlı bir artış belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Duyguları ifade etme, Grup rehberliği eğitim programı, Motivasyon, Sosyal beceri

Kaynakça

• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 343-361. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/31512
• Akpınar, B. (2011). Eğitim Programları ve öğretim. Data Yayınları
• Altunbaş ve Özabacı (2019). Bir duygusal zekâ programının ilkokul öğrencilerinin duygusal zeka, atılgan, saldırgan ve çekingen davranışlarına etkisinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 9(54), 659-688.
• Arığ, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde depresyonun yordayıcısı olarak duygusal zeka ve duyguları ifade etme, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi.
• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma. Pegem Akademi Yayıncılık
• Baumgart, D., Filler, J., & Askvig, B. A. (1991). Perceived importance of social skills: A survey of teachers, parents, and other professionals. The Journal of Special Education, 25(2), 236-251.
• Blank, D., Fogarty, B., Wierzba, K., & Yore, N. (2000). Improving social skills through cooperative learning and other instructional strategies. [An Action Research Project Submitted to the Graduate Faculty of the School], Saint Xavier University.
• Bozkurt, E. ve Demir, R. (2013). Öğrenci görüşleriyle akran değerlendirme: Bir örnek uygulama. İlköğretim Online, 12(1), 241-253.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Coan, D. L. (1978). Effects of an interpersonal skills curriculum on orientations toward behavior among fourth grade children.
• Creswell, J. W. (2021). Karma yöntem araştırmalarına giriş. Pegem Akademi. Çev. M. Sözbilir
• Creswell, J. W. ve Plano Clark, V.L. (2014). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. Anı Yayıncılık. Çev. Y. Dede ve S.B.Demir
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni. Eğiten Kitap. Çev. S.B. Demir
• Çarkıt, E., ve Yalçın, S. B. (2018). Üniversite öğrencilerinin düşünce hataları ve duyguları ifade etmelerinin mükemmeliyetçilik tutumlarını yordaması, Sakarya University Journal of Education, 8(1), 195-210.
• Çubukçu, Z. ve Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bilig, (37), 155-174.
• Dağda, G. (2017). Aday psikolojik danışmanların empatik eğilim ve duygularını ifade etme düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi, [Basılmamış yüksek lisans tezi], Doğu Akdeniz Üniversitesi.
• Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Ebrahim, A. (2012). The effect of cooperative learning strategies on elementary students ‘science achievement and social skills in Kuwait. International Journal of Science and Mathematics Education, 10, 293-314.
• Ender Sarıçalı, Z. (2020). Duygu düzenleme programının ön ergenlerin duygu düzenleme stratejileri üzerindeki etkisi, [Basılmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Ergül, H. F. (2005). Motivasyon ve motivasyon teknikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 67-79.
• Erkan, S. (2004). Örnek grup rehberliği etkinlikleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.6.Baskı
• Ersan, C. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının saldırganlık düzeylerinin duygu ifade etme ve duygu düzenleme açısından incelenmesi, [Basılmamış doktora tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Ersu, Z. S. (2023). İlkokulda duygu düzenleme becerilerine yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşleri: duygu düzenleme becerileri. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(11), 2031-2042.
• Fırat, M., Yurdakul, I. K. ve Ersoy, A. (2014). Bir eğitim teknolojisi araştırmasına dayalı olarak karma yöntem araştırması deneyimi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 2(1), 64-85.
• Firdaus, S., Isnaeni, W., & Ellianawati, E. (2018). Motivation and learning achievement of primary students in theme-based learning using blended learning model. Journal of Primary Education, 7(3), 324-331. https://doi.org/10.15294/jpe.v7i3.24225
• Gagne, R.M. (2000). Master learning and instructional design. R. C. Richey (Ed.), The legacy of Robert M. Gagne (107-124), ERIC Clearinghouse on Information & Technology.
• Gresham, F. M. (2002). Best Practices in Social Skills Training. In A. Thomas & J. Grimes (Eds.), Best practices in school psychology IV (pp. 1029–1040). National Association of School Psychologists.
• Hardiansyah, F., & Abuyamin Rasia, M. M. (2022). Enhancing students' learning motivation through changing seats in primary school. Mimbar Sekolah Dasar, 9(1), 253-268. https://doi.org/10.53400/ mimbar-sd.v9i1.43002
• Kara, A. (2008). İlköğretim birinci kademede eğitimde motivasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Ege Eğitim Dergisi, 9 (2), 59-78
• Kaya, E. (2021). Okul öncesi dönem çocuğu olan annelerin duygu düzenleme becerileri ile çocuklarının kaygı düzeyi ve duygu ifade biçimleri arasındaki ilişki, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi.
• Knoetze, J. S. (2012). An emotional awareness program for children in middle childhood, for utilization in the educational system (Doctoral dissertation), University of Pretoria.
• Kocayörük Yaya, A. (2000). İlköğretim öğrencilerinin sosyal becerilerini geliştirmede dramanın etkisi, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Korkut Owen, F., Owen D.W. ve Karaırmak, Ö. (2013). Okul psikolojik danışmanları için el kitabı. Anı Yayıncılık
• Kurtuluş, H. K. (2022). 18-65 yaş arası bireylerin çocukluk çağı travmaları ile duyguları ifade etme ve empati düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Kuzucu, Y. (2006). Duyguları fark etmeye ve ifade etmeye yönelik bir psikoeğitim programının, üniversite öğrencilerinin duygusal farkındalık düzeylerine, duyguları ifade etme eğilimlerine, psikolojik ve öznel iyi oluşlarına etkisi. [Basılmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Liman, B. (2021). Öğretmen-öğrenci ilişkisinin öğrencilerin duygu düzenleme ve duygu ifade etme becerilerine etkisinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 18(39), 702-726.
• Lin, M. H., Chen, H. C., & Liu, K. S. (2017). A study of the effects of digital learning on learning motivation and learning outcome. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(7), 3553-3564. DOI 10.12973/eurasia.2017.00744a
• Makas, S. (2019). Yaşam doyumunun duyguları ifade etme, kendini toparlama gücü ve algılanan sosyal destek açısından incelenmesi, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• McLachlan, D. A., Burgos, T., Honeycutt, H. K., Linam, E. H., Moneymaker, L. D., & Rathke, M. K. (2009). Emotion locomotion: Promoting the emotional health of elementary school children by recognizing emotions. The journal of school nursing, 25(5), 373-381.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2021). İlkokul sınıf rehberlik etkinlikleri. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/03011848_YLKOKUL_SINIF_REHBERLYK_ETKYNLYKLERYYYY.pdf
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2022). Bilim sanat merkezleri Duygu gelişimini destekleme psikoeğitim programı. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_03/26145641_26131550_DUYGU_GELISIMI_DESTEKLEME.pdf
• Nair, S. M., Yusof, N. M., & Hong, S. C. (2014). Comparing the effects of the story telling method and the conventional method on the interest, motivation and achievement of Chinese primary school pupils. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 3989-3995. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.01.878
• Özan, S., ve Yurdabakan, İ. (2008). Öz ve akran değerlendirmenin temel iletişim becerileri başarısı üzerindeki etkileri. Tıp Eğitimi Dünyası, 27(27), 27-39.
• Özbey, S. ve Aktemur Gürler, S. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların motivasyon düzeyleri ile sosyal becerileri ve problem davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(1), 587-602.
• Özcan, S. (2022). Kişilik özellikleri, duygu gereksinimi ve sosyal ve duygusal yalnızlığın duyguları ifade etmeyi yordayıcı etkilerinin incelenmesi, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi.
• Özgüngör, S. (2021). Motivasyon. Ş.Işık (Ed.) Psikolojiye giriş (185-216). Pegem Akademi
• Penza-Clyve, S., & Zeman, J. (2002). Initial validation of the emotion expression scale for children (EESC). Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 31(4), 540-547. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1207/S15374424JCCP3104_12
• Saltalı, N. D. (2010). Duygu eğitiminin okul öncesi dönem çocuklarının duygusal becerilerine etkisi. [Basılmamış doktora tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Savaş, H. (2019). 7-12 yaş çocuklarda etkinlik temelli görsel sanatlar eğitim programının sosyal beceri düzeylerine etkisi, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Sayim, M. (2021). Yaratıcı drama etkinliklerinin empatik eğilim ve sosyal beceriler düzeylerine etkisi, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Bartın Üniversitesi.
• Sevinç, H. (2019). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile duyguları ifade etme ve düşünme ihtiyacı arasındaki ilişki, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Sevinç, H., ve Taş, İ. (2020). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığı ile düşünme ihtiyacı ve duyguları ifade etme arasındaki ilişki. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 523-541.
• Şişman, F. N., & Buzlu, S. (2021). The impact of an emotion‐focused training program on nursing students' emotional awareness and expression: A randomized placebo‐controlled study. Perspectives in Psychiatric Care, 58(1), 197-205.
• Ünlü, M. (2010). Grupla psikolojik danışmanın ilköğretim ikinci kademedeki öğrencilerin sosyal beceri düzeylerine etkisi, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Vallerand, R.J., Blais, M.R., Briere, N.M., & Pelletier, L.G. (1989). Construction et validation de echelle de motivation in education (EME). Revue Canadienne des Sciences du Comportment, 21, 323-349.
• Westhues, A., Hanbidge, A. S., Gebotys, R., & Hammond, A. (2009). Comparing the effectiveness of school-based and community-based delivery of an emotional regulation skills program for children. School Social Work Journal, 34(1), 74-96.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yıldız, A. M. (2016). Çocukların görüşlerine göre çocuk yetiştirmede yapılan yanlışlar, [Basılmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Yıldız, E., Şimşek, Ü., ve Yüksel, F. (2017). Jigsaw entegre edilmiş probleme dayalı öğrenme yönteminin öğrencilerin fen motivasyonu, sosyal beceri ve okula karşı tutumlarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1957-1978.