School administrators' perception of management: Metaphor analysis study

Yıl 2024, , 100 - 118, 31.05.2024

Serap Çimşir

https://doi.org/10.33400/kuje.1336550

Öz

The aim of this research is to reveal the perceptions of school administrators about the concept of "management" through metaphors. The research was designed according to the phenomenology pattern, one of the qualitative research designs. The sample of the study consisted of 53 school administrators (principals and assistant principals) working in public schools in the province of Istanbul. In the research, the data were obtained from the participant school administrators' “Management ….. similar; because,…” or “Management …. like this; Because, ……." obtained by completing the sentence. In order to determine the demographic characteristics of the participants, a different section was included in the form. Content analysis was used in the analysis and interpretation of the data. By examining the data obtained from this research, it was determined that the participant school administrators produced 38 valid metaphors for the concept of "management". The most striking of these metaphors were “leader”, “conductor”, “acrobat”, “wearing a fire shirt” and “shepherd”. In the study, it was determined that the metaphors created by school administrators for the concept of "management" are often positive metaphors, 28 of them positive and 10 of them negative. The metaphors produced by the participant school administrators were examined in terms of their common characteristics, and they were examined in 6 different conceptual terms: "management in terms of workload", "management in terms of leadership", "management in terms of risk", "management in terms of art", "management in terms of people" and "management in terms of family". grouped under category. In the research, it was determined that the metaphors produced by school administrators regarding the concept of "Management" focused on leadership, risks of management and workload. The results of the research were discussed within the framework of school administrators' relations with the social elements that make up the school and their social needs, and suggestions for practitioners and researchers were presented.

Anahtar Kelimeler

perception, school, management, metaphor, school administrators

Okul yöneticilerinin yöneticilik algısı: Metafor analizi çalışması

Öz

Bu araştırmada amaç, okul yöneticilerinin “yöneticilik” kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığı ile ortaya çıkarmaktır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) desenine göre kurgulanmıştır. Araştırmanın örneklemini, İstanbul ilinde devlet okullarında görev yapan 53 okul yöneticisi (müdür ve müdür yardımcısı) oluşturmuştur. Araştırmada veriler, katılımcı okul yöneticilerinin “Yöneticilik ….. benzer; çünkü, … ” veya “Yöneticilik …. gibidir; çünkü, …….” cümlesini tamamlamasıyla elde edilmiştir. Katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek üzere formda farklı bir bölüme yer verilmiştir. Verilerin analiz edilmesinde ve yorumlanmasında, içerik analizinden yararlanılmıştır. Bu araştırmadan elde edilen veriler incelenerek katılımcı okul yöneticilerinin “yöneticilik” kavramına yönelik geçerli 38 metafor ürettikleri belirlenmiştir. Bu metaforlardan en dikkat çekenleri “lider”, “orkestra şefi”, ”cambaz”, “ateşten gömlek giymek” ve “çoban” olmuştur. Çalışmada okul yöneticilerinin “yöneticilik” kavramına yönelik oluşturdukları metaforların, 28’i olumlu ve 10’u olumsuz olmak üzere sıklıkla olumlu metaforlar olduğu belirlenmiştir. Katılımcı okul yöneticilerinin ürettikleri metaforlar ortak özellikleri bakımından irdelenerek “iş yükü yönüyle yöneticilik”, “liderlik yönüyle yöneticilik”, “risk yönüyle yöneticilik”, “sanat yönüyle yöneticilik”, “insanî yönüyle yöneticilik” ve “ailevî yönüyle yöneticilik” olmak üzere 6 farklı kavramsal kategori altında toplanmıştır. Araştırmada okul yöneticilerinin “Yöneticilik” kavramına ilişkin ürettikleri metaforların liderlik, yöneticiliğin riskleri ve iş yükü üzerinde yoğunlaştığı belirlenmiştir. Araştırma sonuçları, okul yöneticilerinin okulu oluşturan sosyal unsurlarla ilişkileri ve sosyal ihtiyaçları çerçevesinde tartışılmış, uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

algı, okul, yöneticilik, metafor, okul yöneticileri.

Teşekkür

Katılımcılara teşekkür ederim.

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1994). Çağdaş örgütlerde insan kaynağının yönetimi, Pegem A Yayıncılık.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitim yönetimi. Yargıcı Matbaası.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye'de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı: var olan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2), 249-274. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gefad/issue/6756/90858
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4nd ed.). Sage.
• DiPaola, M., & Tschannen-Moran, M. (2003). The principalship at a crossroads: a study of the conditions and concerns of principals. NASSP Bulletin 87(634), 42-63.
• Ekinci, A. (2008). Genel liselerdeki sosyal sermaye düzeyinin ÖSS başarısına etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi.
• Ekinci, A., & Karakuş, M. (2011). Okul müdürlerinin sosyal sermaye liderliği davranışlarının öğretmenler arasındaki sosyal sermaye düzeyine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 527-553. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10326/126598
• Erginer, A., & Köse, M. F. (2012). Okul yöneticilerinin yöneticiliği tercih ve bırakma nedenlerine ilişkin nitel bir çalışma. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(4), 14-28. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsaqual/issue/20063/213592
• Goleman, D., Boyatzis, R., & Mckee, A. (2002). Yeni liderler. (Çev: F. Nayır, O. Deniztekin) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gözel, Ü. & Gundogdu, K. (2021). Öğrencilerin oyun kavramına yönelik metaforik algıları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 135-158. https://doi.org/10.18039/ajesi.741036
• Greenhaus, J.H., Collins, K.M., & Shaw, J.D. (2003). The relation between work–family balance and quality of life. Journal of Vocational Behavior, 63, 510–531. https://doi.org/10.1016/S0001-8791(02)00042-8
• Günay, G. & Özbilen, F.M. (2018). Öğretmenlerin okul yöneticiliği istekliliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 13(19), 1331-1344. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14069
• Gürsel, M. (2003). Okul yönetimi. Eğitim Kitabevi.
• Oplatka, I. (2017). Principal workload: components, determinants and coping strategies in an era of standardization and accountability. Journal of Educational Administration, 55(5), 552-568. https://doi.org/10.1108/JEA-06-2016-0071
• Kara, M., Karataş, İ. H., & Aydın B. (2022). Okul yöneticiliği meslek algısı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 505-522. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.1052169
• Karayaman, S., Karataş, İ.H., Kara, M., & Aydın, B. (2021). Okul yöneticilerinin özel ve günlük yaşamları. Okul Yönetimi, 1(1), 57-77. https://dergipark.org.tr/tr/pub/saj/issue/73461/1206966
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi (12.Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, Y. K. (1984). Eğitim yönetimi, kuram ve Türkiye’deki uygulama, TODAIE Yayınları.
• King, K. N. (2004). Social capital and nonprofit leaders. Nonprofit Management and Leadership, 14(4), 471-487. https://doi.org/10.1002/nml.48
• MEB (2008) 24.12.2008 tarihli 27090 sayılı İlköğretim Kurumları Yönetmeliği. 10.05.2023 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/12/20081224-4.htm adresinden alınmıştır.
• MEB (2021). 05.02.2021tarihli 31386 sayılı Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Görevlendirme Yönetmeliği. 05.09.2023 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210205-1.htm adresinden alınmıştır.
• Miller, S. (1987). Some comments on the utility of metaphors for educational theory and practice. Educational Theory, 37, 219-227. https://doi.org/10.1111/j.1741-5446.1987.00219.x
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed). Sage.
• Polat, S., Apak, Ö., & Akdağ, M.(2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Akademisyen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 57-78. https://dergipark.org.tr/en/pub/inuefd/issue/8693/108601
• Saban, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55, 459-496. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10342/126702
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26107/275061
• Turan, S., & Şişman, M. (2000). Okul yöneticileri için standartlar: Eğitim yöneticilerinin bilgi temelleri üzerine düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 68-87. https://dergipark.org.tr/tr/pub/baunsobed/issue/50352/652144
• Töremen, F. (2002). Okullarda sosyal sermaye: kavramsal bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8(32), 556-573. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10365/126875
• Türkmenoğlu, G., & Bülbül, T. (2015). Okul yöneticilerinin göreve geliş biçimlerinin okul kültürüne yansımaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 526-549. https://doi.org/10.17860/efd.26254
• Whitaker, K.S. (1996). Exploring causes of principal burnout. Journal of Educational Administration, 34(1), 60–71. https://doi.org/10.1108/09578239610107165
• Yıldırım, N., & Bedir, G. (2011). İlköğretim okul müdürlerinin sınıf denetim yeterliğini artırmak amacıyla hazırlanan ve uygulanan seminer programının değerlendirilmesi, Milli Eğitim, 189, 43-57.
• Yılmaz, F., Göçen, S., & Yılmaz, F. (2013) Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algıları: Bir metaforik çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 151-164. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mersinefd/issue/17382/181569