DİNİ-KÜLTÜREL PERSPEKTİF VE SOL EL TABUSU: BENGALCE KONUŞAN İNSANLARIN ÜRETTİĞİ KONTROLLÜ EL HAREKETLERİNİN AÇIKLAMASI

Yıl 2020, Sayı: 4, 230 - 240, 15.03.2020

Hâkim Arif Çevirmen: Tuğba Aydoğan

Öz

Egemen bir sosyo-kültürel ve manevi görüngü olan din, tüm dünyada
kendiliğinden gerçekleşen insan faaliyetlerini farklı şekillerde kontrol eder.
Ayrıca kutsal kitapların göz ardı ettiği sosyal gelenekleri, görenekleri ve
insan davranış kalıplarını ve bunlardan türetilen kuralları ve yasaları da
yasaklamaktadır. Önde gelen sosyal kurumlardan biri olan din, bir toplum
içindeki inananlar tarafından izlenecek farklı kodları yürürlüğe koymaktadır.
Bu tür sosyal kodlar bazen psikolojik durumları, özellikle farklı bilişsel
uygulamaları çok yönlü bir şekilde kısıtlar. Böylece din, insan zihnini ve
sosyalleşme sürecini azami ölçüde kontrol etmek amacıyla farklı toplumsal
düzenleri tanımlar ve pekiştirir. İnsanların nöro-bilişsel motor
davranışlarının bir tezahürü olan jestler, dünyanın birçok yerinde bu tür
kuralcı din kodları tarafından denetlenmektedir. Bengalce konuşulan bölgede,
İslami kurallar ve yasalar, kamusal işlevlerde el hareketlerini, özellikle de
sol elin hareketlerini çok kaba bir davranış olarak ele alır. Bu bölgedeki
insanlar, bu tür dini kuralları takip etme yöntemi olarak, bu elin
hareketlerini farklı sosyal ve dini faaliyetlerde çok kuvvetli bir şekilde
kontrol etmektedir. Bazen, dini değerlerin ve geleneklerin baskısı nedeniyle,
halka açık yerlerde yapılan sol el hareketlerinden -bir tür kendiliğinden olan
bilişsel tahrik- kaçınmaları gerekir. Bu makale, hem Bengalce konuşan
insanların sol el tabularının doğasını hem de sol elin jest üretimi esnasında
kısıtlı zamansal ve uzamsal oranlar ile kontrollü kullanımını incelemektedir. 

Anahtar Kelimeler

sol el tabusu, tabu, jest ve biliş, sol el, bilişsel kontrol

RELIGIO-CULTURAL PERSPECTIVE AND LEFT HAND TABOO: A DESCRIPTION OF CONTROLLED HAND GESTURES PRODUCED BY BENGALI SPEAKING PEOPLE

Öz

Religion, a
dominant socio-cultural as well as spiritual phenomenon, controls spontaneous
human activities in different ways all over the world. It also prohibits social
traditions, customs, and human behavioral patterns which are disregarded by the
holy books as well as the rules and laws derived from these. As one of the leading
social institutions, religion brings different codes into force to be followed
by the believers within a society. Such social codes sometimes restrain their psychological
states, especially different cognitive practices, in multifarious ways. Thus religion
always defines and reinforces different social orders with a view to
controlling, to the maximum extent, the human mind and the process of
socialization. Gesture as a manifestation of neuro-cognitive motor behavior of human
beings is also moderated by such prescriptive codes of religion in many parts
of the world. In the Bengali-speaking area, Islamic rules and laws treat hand
gestures, especially the movements of the left hand, in public functions as
very rude behavior. People in this region, as a method of following such
religious inscriptions, overwhelmingly control the movements of this hand in
different social and religious activities. Sometimes they need to avoid
publicly performed left hand gestures—a form of spontaneous cognitive
incitement—due to the pressure of religious values and customs. This paper
examines the nature of left hand gestural taboos of Bengali speaking people as
well as very controlled usage of the left hand with limited temporal and
spatial proportions while producing gestures.

Anahtar Kelimeler

Left Hand Taboo, Taboo, Gesture and Cognition, Left Hand, Cognitive Control

Kaynakça

• Armstrong, D. F., Stokoe, W. C. & Wilcox, S. E. (1995). Gesture and the Nature of language. Cambridge: Cambridge University Press.
• Chomsky, N. (1972). Language and Mind. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Corballis, M. C. (2002). From Hand to Mouth; The Origins of Language. Princeton and Oxford: Princeton University Press.
• Duncan, S. (2001). “Perspective on the co-expressivity of speech and co-speech gestures in three languages”. In Proceedings of the 27 th Annual Meetings of the Berkeley Linguistics Society. Berkeley CA: The Berkeley Linguistic Society.
• Ekman, P. & Friesen, W. (1969). The Repertoire of Nonverbal Behavior: Categories, Origins, Usage, and Coding. Semiotica 1: 49-98.
• Goldin-Meadow, S. (2003). Hearing gesture. Cambridge MA: Harvard University Press.
• Haviland, J. B. (2000). “Pointing, gesture space and mental maps”. Language and Gesture. (Ed. McNeill, D.). Cambridge: Cambridge University Press, 13-46.
• Kendon, A. (1980). “Some considerations for a theory of language origins”. Man, 26: 199-221.
• Kendon, A. (1986). “Some reasons for studying gesture”. Semiotica, 62, ½: 3-28.
• Kita, S. & Essegbey, J. (2004). “Left-hand taboo on direction-indicating gestures in Ghana: When and why people still use left-hand gesture”. In Rector, M. et al. (eds.) Gesture. Meaning and Use. Universidade Fernando Pessoa, 301-306.
• Kita, S. (1998). “Expressing Turns at an Invisible Location in Route Direction: The Interplay of Speech and Body Movement”. In Hess-Lüttich, E. et al (eds.) Sign & Space. Raum & Zeichen. Tübingen: Gunter Narr, 160-172.
• McNeill, D. & Pedaelty, L. L. (1995). “Right Brian and Gesture”. In Emmorey, R. and Judy, S.H. (eds.) Language, Gesture and Space. New Jersey: Hillside, 63-85.
• McNeill, D. (1992). Hand and Mind. The University of Chicago Press.
• Núñez, R. & Sweetser, E. (2006). “With the future behind them: Cognitive evidence from Aymara language and gesture in the crosslinguistic comparison of spatial construal of time”. Cognitive Science, 30: 1-49.
• Posner, R. (2004). “Everyday Gesture As a Result of Reutilization”. In Rector, M. et al (eds.) Gesture. Meaning and Use. Universidade Fernando Pessoa, 217-230.
• Sweetser, E. (2007). “Looking at space to study mental spaces co-speech gesture as a crucial data source in cognitive linguistics”. In Gonzalez-Marquez, M. et al. (eds.) Methods in Cognitive Linguistics. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 201-224.