TEVFİK FİKRET’İN ŞİİRLERİNDE EN SIK GEÇEN ON KAVRAM VE BUNLARDAN “HAYAT”IN KAVRAM ALANI

Yıl 2021, Sayı: 4, 221 - 239, 27.12.2021

Emre Berkan Yeni

Öz

İnsanın günlük hayatında zihninde canlandırdığı kavramların sıklığı, onun meşguliyetlerini, önemsediği kişileri, nesneleri, duyguları, düşünceleri, olayları veya durumları, genel çizgileriyle ruh halini ve birtakım davranışlarının altında yatan nedenleri vb. önemli bir ölçüde gözle görülür hale getirmektedir. Söz konusu insan bir sanatçı olduğu zaman ise bu kavramların sıklıkları sanatçının başlangıcından sonuna değin yaratım sürecini, sonuç olarak eserlerini ve dahi üslubunu etkileyecektir. Sanatçının düşünce dünyasında onun üslubunun oluşması, gelişmesi ve değişmesi üzerinde etkisi yadsınamayacak ölçüde sıklığa haiz kavramların tespit edilmeleri ve incelenmeleri sanatçıyı daha yakından tanımak için önemli bir kapı aralayacaktır. Eğer sanatçı bir şair veya yazar ise onların eserlerinin sözcüklerden müteşekkil olmalarından dolayı, onların eserleri üzerinde yapılacak sıklık ve kavram alanı çalışmaları daha da aydınlatıcı olacaktır.
Bu çalışmada Tevfik Fikret’in Haluk’un Defteri, Şermin ve Rübab-ı Şikeste adlı eserlerinde yer alan şiirlerinde en sık geçen on kavrama değinilmiş olup bunlardan en büyük sıklığa sahip olan “hayat” kavramının Fikret’in şiirleri bağlamındaki kavram alanı belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çıkarımlardan hareketle Tevfik Fikret’in şiirlerini yaratım sürecini bir nebze daha anlamak, onun zihnindeki “hayat”ı şiirleri üzerinden daha görünür kılmak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tevfik Fikret, sözcük sıklığı, kavram alanı.

THE TEN MOST FREQUENT CONCEPTS IN TEVFİK FİKRET’S POEMS AND “LIFE”S CONCEPTUAL FIELD

Öz

The frequency of the concepts that people visualize in their daily life, makes their preoccupations, people, objects, feelings, ideas, events or situations that they care about, their psychological mood in general terms and the underlying causes of some behaviors, etc. visible to a large extent. When the person in question is an artist, the frequency of these concepts will affect the artist's creation process from the beginning to the end, ultimately his/her works and mainly his style. Identifying and examining concepts that have an undeniable impact on the formation, development and change of the artist's style in the world of thought will open an important door for getting to know the artist better. If the artist is a poet or writer, the frequency and conceptual field studies on their works will be more enlightening, since their works are composed of words.
In this study, the ten most frequently mentioned concepts in Tevfik Fikret's poetry books, Haluk’un Defteri, Şermin and Rübab-ı Şikeste will be mentioned. It is aimed to understand the creation process of his poems a little more. Based on these inferences, it is aimed to understand the creation process of Tevfik Fikret's poems a little more and to make the "life" in his mind more visible through his poems.

Anahtar Kelimeler

Tevfik Fikret, word frequency, conceptual field.

Kaynakça

• Akay, Hasan (2015). Tevfik Fikret. İstanbul: Şule Yayınları.
• Çağbayır, Yaşar (2007). Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Devellioğlu, Ferit (2006). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Aydın: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Dilmen, İbrahim Necmi (1922). Tarih-i Edebiyat Dersleri. İstanbul: Matbaa-i Amire. s. 297-302.
• Evans, Vyvyan (2007). A Glossary of Cognitive Linguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Karataş, Turan (2001). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Yedi Gece Kitapları Yayınları.
• Korkmaz, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Murphy, Gregory (2002). The Big Book of Concepts. Londra: The MIT Press.
• Parlatır, İsmail (2012). Tevfik Fikret. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şahan, Kayhan (2020). “Ömer Asım Aksoy’un Atasözleri Sözlüğü Bağlamında “Anlama”nın Kavram Alanı Üzerine”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C. 19. S. 3. s. 738-750.
• Tevfik Fikret (2017). Rübâb-ı Şikeste. 5. Baskı. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Tevfik Fikret (2020). Haluk’un Defteri ve Şermin. İstanbul: Billur Yayınları.
• Trier, Jost (1969). Kelime Alanları ve Kavram Alanları Üzerine. (H. Sesli, çev.) Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• Türkçe Sözlük (2011). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Vardar, Berke (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları.