BECERİ TEMELLİ SORULARLA ZENGİNLEŞTİRİLMİŞ MATEMATİK ÖĞRETİMİNİN 7. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN MATEMATİK BAŞARILARINA ETKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 123 - 140, 31.07.2025

Özge Uysal Ekiz , Ahmet Keskin

Öz

Bu çalışmanın amacı, ortaokul matematik dersi öğretim programı 7. sınıf Tam Sayılarla İşlemler ünitesi kapsamında beceri temelli sorularla zenginleştirilmiş matematik öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin matematik dersi akademik başarılarına etkisini incelemektir. Çalışma 2023-2024 Eğitim-Öğretim yılında Ankara ili Keçiören ilçesinde bulunan bir ortaokulda 7. sınıflarla yürütülmüştür. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden deneysel araştırma ile yürütülmüş olup ön test-son test yarı deneysel desen kullanılmıştır. Deney ve kontrol grupları 7. sınıfların tüm şubeleri arasından seçilen iki şube ile oluşturulmuştur. Araştırmaya deney grubunda 24, kontrol grubunda 27 olmak üzere toplamda 51 öğrenci dahil edilmiştir. Sayılar ve İşlemler öğrenme alanının alt öğrenme alanı olan Tam Sayılarla İşlemler ünitesinin öğretimi, kontrol grubu öğrencilerine mevcut öğretim programına göre hazırlanmış ders planlarıyla, deney grubu öğrencilerine ise araştırmacı tarafından hazırlanan beceri temelli sorularla zenginleştirilmiş ders planlarıyla yürütülmüştür. Bu eğitimler altı hafta süresince 18 ders saati devam etmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan matematik dersi akademik başarı testi ön test ve son test olarak kullanılmıştır. Ön test ve son testlerden elde edilen puanlara bağımlı ve bağımsız örneklemler t-testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucu öğrencilerin matematik dersi akademik başarılarında deney grubu lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Sonuç olarak, beceri temelli sorularla zenginleştirilmiş matematik öğretiminin 7. sınıflarda akademik başarıyı olumlu yönde etkilediği söylenebilir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, matematik öğretmenlerinin beceri temelli sorularla zenginleştirerek ders planı tasarlamaları önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

beceri temelli soru , matematik öğretimi , akademik başarı , deneysel araştırma

The Effect of Mathematıcs Teachıng Enrıched wıth Skıll-Based Questıons on the Mathematıcs Achıevement of 7th Grade Students

Öz

This study aims to examine the effect of mathematics teaching enriched with skill-based questions within the scope of the 7th-grade Operations with Whole Numbers unit of the 7th-grade middle school mathematics curriculum on the academic achievement of 7th-grade students in mathematics. The study was conducted with 7th graders in a middle school in Keçiören district of Ankara province in the 2023-2024 academic year. The study was conducted using experimental research, one of the quantitative research methods, and a pretest-posttest quasi-experimental design. Experimental and control groups were formed in two sections selected from all sections in the 7th grade. A total of 51 students, 24 in the experimental group and 27 in the control group were included in the study. The teaching of the Operations with Whole Numbers unit, which is a sub-learning area of the Numbers and Operations learning area, was carried out with plans prepared according to the current curriculum for the control group students and with the lesson plans enriched with skill-based questions prepared by the researcher for the experimental group. These trainings continued for 18 lesson hours for six weeks. As a data collection tool, the researcher prepared a mathematics academic achievement test as a pre-test and post-test. Dependent and independent samples t-test was applied to the scores obtained from the pre-test and post-test. As a result of the analyses, a significant difference was found in favor of the experimental group in students' academic achievement in mathematics courses. Therefore, it can be said that mathematics teaching enriched with skill-based questions positively affects academic achievement in 7th grade. According to the findings obtained from the study, it is recommended that mathematics teachers should design lesson plans enriched with skill-based questions.

Anahtar Kelimeler

Skill-based question , Math education , Academic success , Experimental research

Kaynakça

• Affandy, H., Sunarno, W., Suryana, R., & Harjana. (2024). Integrating creative pedagogy into problem-based learning: The effects on higher order thinking skills in science education. Thinking Skills and Creativity, 53, 101575. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2024.101575
• Anderson, R., Loviscek, A., & Webb, J. (2000). Problem-based learning in real estate education. Journal of Real Estate Practice and Education, 3(1), 35-41.
• Angay, M. (2022). Mantıksal akıl yürütme yöntemleri ile işlenen matematik dersinin öğrencilerin beceri temelli sorulardaki başarısına etkisi ve öğretime dair öğrenci görüşleri [yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Akçay, U. C. (2023). Yaratıcı problem çözmenin akademik başarıya ve beceri temelli problem çözmeye etkisi [yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ayan, M. (2023). Liselere geçiş sınavı matematik sorularının öğrenci başarısına ve matematik öğretim programına uygunluğunun değerlendirilmesi [yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Azid, N., Ali, R. M., El Khuluqo, I., Purwanto, S. E., & Susanti, E. N. (2022). Higher Order Thinking Skills, School-Based Assessment and Students' Mathematics Achievement: Understanding Teachers' Thoughts. International Journal of Evaluation and Research in Education, 11(1), 290-302. http://doi.org/10.11591/ijere.v11i1.22030
• Barnett, J. E., & Francis, A. L. (2012). Using higher order thinking questions to foster critical thinking: A classroom study. Educational Psychology, 32(2), 201-211.
• Bayat, Y. (2023). Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Beceri Temelli Soruları ele Alırken Kullandıkları Üstbilişsel Beceriler ve Matematiksel Temsiller [yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları.
• Ceylan, G., ve Orhan, A.T. (2023). Beceri Temelli Fen Sorularına Yönelik Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Görüşlerinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 84-111.
• Creswell, J. W., Demir, S. B., & Demir, S. B. (2014). Araştırma deseni, nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Eğiten Kitap.
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences (2. bs). Lawrence Erlbaum Associates.
• Çolak, Z. P. (2022). Matematik Öğretmenlerinin Beceri Temelli Sorulara Yönelik algılayışları [yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi].
• Dilekçi, A. (2022). Türkçe eğitiminde beceri temelli sorular. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(3), 2213-2232. https://doi.org/10.17152/gefad.1072936
• Dilekçi, A. (2023). Türk öğrencilerin PISA deneyimi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 1285-1310. https://doi.org/10.29299/kefad.1155890
• Duran, B. ve Bahadır, E. (2022). Matematik eğitiminde beceri temelli sorulara ilişkin araştırmaların tematik analizi ve matematik eğitimine yansımaları. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi(13), 538-550. https://doi.org/10.21733/ibad.1189720
• Akpınar B., Özer B. ve Oral B. (2024) Türkiye yüzyılı maarif modelinin program geliştirme ve felsefi düzlemden analizi. EKEV AKADEMİ Dergisi(99), 59-73. https://doi.org/10.17753/sosekev.1489135
• Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
• Ford, A. Y. (2025). Competency-Based Education in Information Literacy. İçinde D. Baker & L. Ellis (Ed.), Encyclopedia of Libraries, Librarianship, and Information Science (First Edition) (ss. 451-456). Academic Press. https://doi.org/10.1016/B978-0-323-95689-5.00204-2
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2006). How to Design and Evaluate Research in Education. McGraw-Hill.
• Güçlü, H., Özdemir, D. ve Alıkçı, O. (2024). Matematik öğretmen adaylarının beceri temelli muhakeme sorularına yönelik bilişsel ve duyuşsal yeterlik boyutlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(2), 676-707. https://doi.org/10.19171/uefad.1438886
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. & Tatham, R. L. (2010). Multivariate data analysis. Pearson Prentice Hall.
• Henryson, S. (1971). Gathering, analysing and using data on test items. İçinde RL Thorndike (Ed) Educational measurement, ss. 130-159, Washington, DC: America Council on Education.
• Jensen, J. L., McDaniel, M. A., Woodard, S. M., & Kummer, T. A. (2014). Teaching to the Test...or Testing to Teach: Exams Requiring Higher Order Thinking Skills Encourage Greater Conceptual Understanding. Educational Psychology Review, 26(2), 307-329. Scopus. https://doi.org/10.1007/s10648-013-9248-9
• Kablan, Z ve Bozkus, F. (2021). Liselere Giriş Sınavı Matematik Problemlerine İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 211-231. https://doi.org/10.17860/mersinefd.800738
• Karabulut, H., Tosunbayraktar, G., ve Kariper, A. (2022). Ortaokul öğrencilerinin beceri temelli (yeni nesil) fen bilimleri sorularına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 301-320. https://doi.org/10.17860/mersinefd.1193968
• Karagöz, G. ve Aktaş, M. (2024). Matematik dersinde beyin temelli öğrenme yönteminin 7.sınıf öğrencileri üzerinde akademik başarıya etkisi. Eğitim ve Toplum Araştırma Dergisi, 11(1), 16-27. https://doi.org/10.51725/etad.1430148
• Kertil, M., Gülbağcı Dede, H. ve Gülen Ulusoy, E. (2021). Beceri temelli matematik soruları: ortaokul matematik öğretmenleri ne düşünüyor, nasıl uyguluyor?. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education 12(1), 151-186. https://doi.org/10.16949/turkbilmat.774651
• Kusaeri, K., Hamdani, A.S., & Suprananto, S. (2019). Student readiness and challenge in completing higher order thinking skill test type for mathematics. Infinity Journal. https://doi.org/10.22460/infinity.v8i1.p75-86
• Lewis, A., & Smith, D. (1993). Defining higher order thinking. Theory Into Practice, 32(3), 131-137.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018a). 2018 Liselere geçiş sistemi (LGS): Merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı, eğitim analiz ve değerlendirme raporları serisi (No:3). https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018b). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). 2019 Liselere geçiş sistemi (LGS): Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınavı, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi (No:7). https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_06/24094730_2019_ortaogretim_kurumlarina_iliskin_merkezi_sinav.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). 2020 Liselere geçiş sistemi (LGS): Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınavı, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi (No:12). https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_07/17104126_2020_Ortaogretim_Kurumlarina_Iliskin_Merkezi_Sinav.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2021). 2021 Liselere geçiş sistemi (LGS): Merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı, eğitim analiz ve değerlendirme raporları serisi (No:17). https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2021/07/rapor/No_17-LGS_2021-merkezi_yerlestirme_211730.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2022). 2022 Liselere geçiş sistemi (LGS): Ortaöğretim Kurumlarına İlişkin Merkezi Sınav, Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi. https://cdn.eba.gov.tr/icerik/2022/06/2022_LGS_rapor.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (2022). PISA-Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı. https://pisa.meb.gov.tr/www/pisa-nedir/icerik/4
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Akademik Becerilerin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi (ABİDE). https://abide.meb.gov.tr/www/abide-nedir/icerik/1
• Milli Eğitim Bakanlığı (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. https://tymm.meb.gov.tr/icerik-cercevesi
• Milli Eğitim Bakanlığı (2025). Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü 5, 6, ve 7. sınıf düzeylerinde beceri temelli sorular. Erişim Tarihi: 9 Şubat 2025. https://odsgm.meb.gov.tr/www/5-6-ve-7-sinif-duzeylerinde-beceri-temelli-sorular-yayimlanmistir/icerik/491
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2025a). PISA-Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı. https://pisa.meb.gov.tr
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2025b). TIMSS-Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması. https://timss.meb.gov.tr
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (MEB-TTKB). (2013). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Milli Eğitim Basımevi.
• Oxford English Dictionary (t.y.) The Historical English dictionary. 12.10.2024 tarihinde https://www.oed.com/ adresinden erişilmiştir.
• Özkan Kunduracı, H. K., Yaralı, K. T., & Kaynak, S. (2024). Measuring parental behaviors supporting higher order thinking skills in children: A scale development study. Thinking Skills and Creativity, 54, 101685. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2024.101685
• Özkaya, N. ve Aydın Güç, F. (2024). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematiksel eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(60), 1781-1809. https://doi.org/10.53444/deubefd.1384527
• Öz, T., ve Işık, A. (2024). Exploring mathematical reasoning skills of middle school students. Thinking Skills and Creativity, 53, 101612.
• Patchett, M., & Mann, J. (2018). Five advantages of skill. Cultural Geographies, 25(1), 23-29. https://doi.org/10.1177/1474474017739024
• Resnick, M. S. (2023). Teachers’ presentation of higher-order thinking questions and student engagement: Missing out on HOT opportunities. Thinking Skills and Creativity, 50, 101412. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2023.101412
• Sokhanvar, Z., Salehi, K., & Sokhanvar, F. (2021). Advantages of authentic assessment for improving the learning experience and employability skills of higher education students: A systematic literature review. Studies in Educational Evaluation, 70, 101030. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2021.101030
• Sucuoğlu, H., Yasemin, D. ve Yılmaz, T. (2023). Matematik ve fen bilimleri öğretim programı kazanımları, ders kitabı soruları ve LGS sorularının karşılaştırılması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52(2), 302-350. https://doi.org/10.14812/cuefd.1187141
• Szabo, Z. K., Körtesi, P., Guncaga, J., Szabo, D., & Neag, R. (2020). Examples of Problem-Solving Strategies in Mathematics Education Supporting the Sustainability of 21st-Century Skills. Sustainability, 12(23), 10113. https://doi.org/10.3390/su122310113
• Tortop, F., Cumalı, A., Çelenli, M. ve Taşpınar Şener, Z. (2022). LGS sınavındaki beceri temelli matematik sorularına yönelik öğretmen görüşleri. Erciyes Journal of Education, 6(2), 99-126. https://doi.org/10.32433/eje.1076448
• Türk Dil Kurumu (t.y.) Türk Dil Kurumu sözlükleri. 12.10.2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Türk, F. (2024). Ortaokul öğrencilerinin beceri temelli yeni nesil fen bilimleri sorularına yönelik görüşleri ve başarı düzeyi [yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Türk, Ö. ve Ev Çimen, E. (2022). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının beceri temelli etkinlik geliştirmeye ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 12(4), 2177-2181. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1160500
• Uyandıran, A. ve Tarım, K. (2024). Matematik öğretiminde kullanılan öğrenci merkezli strateji, yöntem ve tekniklerinin problem çözme becerisine etkisi: bir meta-analiz çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 53(1), 131-166.
• Villarroel, V., Bloxham, S., Bruna, D., Bruna, C., & Herrera-Seda, C. (2018). Authentic assessment: Creating a blueprint for course design. Assessment & Evaluation in Higher Education, 43(5), 840-854. https://doi.org/10.1080/02602938.2017.1412396
• Vlachopoulos, D., & Makri, A. (2024). A systematic literature review on authentic assessment in higher education: Best practices for the development of 21st century skills, and policy considerations. Studies in Educational Evaluation, 83, 101425. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2024.101425
• Yıldız Çolak, S. ve Ergül, N.R. (2024). Fen bilimleri öğretmenlerinin yeni nesil sorulara ilişkin görüşlerinin ve öz yeterlilik algılarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(3), 1209-1238. https://doi.org/10.19171/uefad.1473822
• Zohar, A., & Dori, Y. J. (2003). Higher order thinking skills and low-achieving students: Are they mutually exclusive? The journal of the learning sciences, 12(2), 145-181.