KATILIM SİGORTACILIĞI ŞİRKETLERİNİN LOPCOW-EDAS-WASPAS YÖNTEMLERİYLE ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 185 - 205, 31.07.2025

Aşır Özbek

Öz

Katılım sigortacılığı (tekafül), faizsiz finans prensiplerine uygun şekilde faaliyet gösteren bir sigorta modelidir ve son yıllarda Türkiye'de önemli bir büyüme kaydetmektedir. Tüketicilerin en uygun katılım sigortacılığı şirketini belirlemesi, birçok kriterin süreçte dikkate alınması ve bu kriterlerin birbirlerini etkilemesi nedeniyle çok kriterli karar verme (ÇKKV) problemi olarak görülmektedir. Bu çalışma bağlamında LOPCOW, EDAS ve WASPAS yöntemleri bütünleşik olarak kullanılarak katılım sigortacılığı sektöründe faaliyet gösteren şirketler arasında en uygun olanın belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle yedi katılım sigortacılığı şirketi, dokuz kritere göre 2023 yılı verileri dikkate alınarak analiz edilmiştir. Analizler neticesinde EDAS yöntemine göre performansı en yüksek şirketin Türkiye Katılım Hayat AŞ olduğu anlaşılmıştır. Bu şirketi ikinci sırada Bereket Emeklilik ve Hayat AŞ takip etmiştir. Üçüncü sırada ise Türkiye Katılım Sigorta AŞ yer almıştır. Son iki sıraya ise Katılım Emeklilik ve Hayat AŞ ve Neova Katılım Sigorta AŞ yerleşmiştir. WASPAS yöntemiyle katılım sigortacılığı şirketlerinin analizi neticesinde ise performansı en yüksek şirketin Neova Katılım Sigorta AŞ olduğu anlaşılmıştır. Bu şirketi Türkiye Katılım Hayat AŞ takip etmiştir. Üçüncü sırada ise Türkiye Katılım Sigorta AŞ yer almıştır. Son iki sıraya ise Katılım Emeklilik ve Hayat AŞ ile HDI Katılım Sigorta AŞ yerleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

ÇKKV , Katılım Sigortacılığı , LOPCOW , EDAS , WASPAS

Etik Beyan

Bu çalışmada, Araştırma ve Yayın etiğine uyulmuştur, çıkar çatışması bulunmamaktadır ve bu çalışma için finansal destek alınmamıştır.

Analysis of Participation Insurance Companies with LOPCOW-EDAS-WASPAS Methods

Öz

Participation insurance (takaful) is an insurance model that operates in accordance with the principles of interest-free finance and has been growing significantly in Türkiye in recent years. Determining the most suitable participation insurance company for consumers is seen as a multi-criteria decision-making (MCDM) problem due to the fact that many criteria are taken into account in the process and these criteria affect each other. In the context of this study, it is aimed to determine the most suitable one among the companies operating in the participation insurance sector by using the LOPCOW, EDAS and WASPAS methods in an integrated manner. Therefore, seven participation insurance companies were analyzed according to nine criteria, taking into account the data of 2023. As a result of the analyses, it was understood that the company with the highest performance according to the EDAS method was Türkiye Katılım Hayat AŞ. This company was followed by Bereket Emeklilik ve Hayat AŞ in second place. Türkiye Katılım Sigorta AŞ was in third place. Katılım Emeklilik ve Hayat AŞ and Neova Katılım Sigorta AŞ were placed in the last two places. As a result of the analysis of participation insurance companies using the WASPAS method, it was understood that the company with the highest performance was Neova Participation Insurance Inc. This company was followed by Türkiye Participation Life Inc. Türkiye Participation Insurance Inc. was in third place. The last two places were Participation Retirement and Life Inc. and HDI Participation Insurance Inc.

Anahtar Kelimeler

MCDM , Participation Insurance Companies , LOPCOW , EDAS , WASPAS

Kaynakça

• Aksu, C. ve Bayramoğlu, M. F. (2024). Lojistik Firmalarının Finansal Performansının ELECTRE Yöntemi ile Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20 (ICMEB'24 Özel Sayı), 154-174.
• Akyüz, G. Ç. (2022). Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Finansal Performans Analizinde TOPSIS ve MABAC yöntemlerinin değerlendirilmesi. İzmir İktisat Dergisi, 37(4), 891-912.
• Aydın, Y. (2019). Türkiye'de Hayat\Emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 107-118.
• Aydın, Y. (2021). Bütünleşik Bir ÇKKV Modeli ile Sigorta Şirketlerinin Piyasa Performansının Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (32), 53-66.
• Bayraktar, M. vevAksoy, M. (2020). Katılım Esasına Dayalı Bireysel Emeklilik Fonlarının Performans Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (86), 153-184.
• Bektaş, S. (2022). Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi İçin MEREC, LOPCOW, COCOSO, EDAS ÇKKV yöntemleri ile performansının değerlendirilmesi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283.
• Bektaş, S. (2023). BİST Sigortacılık (XSGRT) Endeksindeki Şirketlerin 2021 Yılı Finansal Performanslarının ÇKKV Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 30(4), 787-815.
• Bozdoğan, T, Ersoy, B. ve Kaygusuz, M. (2024). Katılım Sigortacılığı Faaliyetinde Bulunan Hayat ve Emeklilik Sigorta Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSIS Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Social Sciences Studies Journal (SSSjournal), 5(48), 5978-5985.
• Çakır, S. (2016). Türk Sigortacılık Sektöründe Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri (ÇKKV) ile Performans Ölçümü: BİST Uygulaması. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 127-147.
• Demir, G. (2022). Hayat Dışı Sigorta Sektöründe Kurumsal Performansın PSI-SD Tabanlı MABAC Metodu ile Ölçülmesi. Anadolu Sigorta Örneği. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 112-136.
• Ecer, F. ve Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW‐DOBI Multi‐Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking sector. Omega, 112, 102690.
• Erdoğan, B. (2023). Sigorta Şirketlerinin Performansının CRITIC-MAIRCA Modeliyle Değerlendirilmesi: Türk Sigortacılık Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(4), 1438-1455.
• Güler, B. ve Nebati, E. E. (2024). Nötrosofik AHP, WASPAS ve ABC Yöntemleri ile Stok Yönetimini Optimize Etme: Yedek Parça Satış Firması Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20(3), 635-653.
• Işık Çelik, F., Özler, G. Ve Ağırbaş, İ. (2023). Hayat Sigorta Şirketlerinin Finansal Performans Analizi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 397-426.
• Kartal, C., Özdil, Z. ve Karaboğa, M. A. (2024). BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi Firmalarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Finansal Performans Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 20 (ICMEB'24 Özel Sayı), 79-100.
• Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektör Raporu 2023. https://www.tsb.org.tr/tr/yayin/katilim-sigortaciligi-sektor-raporu. E. Tarihi: 10.12.2024.
• Laçinbala, Y. ve Ünsal, H. (2019). Katılım Sigortacılığında (Tekafülde) Pencere Sisteminin Değerlendirilmesi. Sosyoekonomi, 27(42), 181-202.
• Lashgari, S., Antuchevičienė, J., Delavari, A. ve Kheirkhah, O. (2014). Using QSPM And WASPAS Methods For Determining Outsourcing Strategies. Journal of Business Economics and Management, 15(4), 729-743.
• Ömürbek, N. ve Özcan, A. (2019). BİST’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin MULTIMOORA Yöntemiyle Performans Ölçümü. Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 1(2), 64-75.A.
• Özbek, A. (2021). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü, Ankara: 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık.
• Özbek, A. ve Engür. M. (2018), EDAS Yöntemi ile Lojistik Firma Web Sitelerinin Değerlendirilmesi Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2, 417-429.
• Pehlivan, E. ve Akpınar, Ö. (2022). Türk Sigorta Sektöründe Faaliyet Gösteren Hayat Dışı Sigorta Şirketlerinin Performans Değerlendirmesine Yönelik Ampirik Bir Uygulama. Öneri Dergisi, 17(58), 516-548.
• Perçin, S. ve Sönmez, Ö. (2018). Bütünleşik Entropi Ağırlık ve TOPSIS Yöntemleri Kullanılarak Türk Sigorta Şirketlerinin Performansının Ölçülmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 565-582.
• Sürer, T. ve Çatıkkaş, O. (2023). Katılım Sigortacılığı Şirketlerinin 2019-2021 Yılları Arasında Veri Zarflama Analizi ile Etkinliklerinin Ölçülmesi. Journal of Banking and Financial Research, 10(2), 123-142.
• Taşcı, M. Z. (2023). Piyasa Çarpanlarıyla Performans Analizi: BİST Sigorta Şirketleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), 1211-1224.
• Taşcı, M. Z. (2024). Allianz Sigorta Şirketinin Performansının LOPCOW-MOOSRA Karar Modeliyle Analizi. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 8(104), 3963-3970.
• Taşcı, M. Z. ve Ünal, E. A. (2022). Türk Katılım Sigortacılığı Sektörünün SD-WASPAS Modeliyle Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(2), 781-792,2022.
• Türkiye Sigortalar Birliği, Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sektör Raporu 2023.
• Ünal, E. A. (2019). Bütünleşik Entropi ve EDAS Yöntemleri Kullanılarak BİST Sigorta Şirketlerinin Performansının Ölçülmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 555-566.
• Zavadskas, E. K., Turskis, Z., Antucheviciene, J. ve Zakarevicius, A. (2012). Optimization of Weighted Aggregated Sum Product Assessment. Elektronika ir Elektrotechnika, 122(6), 3-6.