SELF-EFFICACY BELIEF SCALE DEVELOPMENT STUDY ABOUT DIFFERENT REPRESENTATIONS

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 19, 24.06.2020

Umut Tokiçin , Mehmet Altan Kurnaz , Mustafa Kemal Yüzbaşıoğlu

Öz

FARKLI GÖSTERİMLER HAKKINDA ÖZ-YETERLİK İNANÇ ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Öz

Bu araştırma, konu alanında öncül araştırmalardan biri olma niteliğinde olup öğretmen adaylarının farklı gösterimler hakkındaki öz-yeterlik inançlarını incelemeye yönelik bir ölçek geliştirme amacıyla yürütülmüştür. Tarama yöntemiyle yürütülen araştırma bir eğitim fakültesinin 3 ve 4. sınıflarında öğrenim gören ve araştırmaya katılmayı kabul eden 524 öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Veri toplama aracı ilgili literatüre ve uzman görüşlerine dayalı olarak yapılandırılan 67 maddelik soru havuzundan oluşturulmuştur. Örneklem grubundan elde edilen verilerin faktör analizine uygunluğunu gösteren KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) değeri 0,884 olarak bulunmuştur. Veri analizinde açımlayıcı faktör analizi ve güvenirlik analizi için Cronbach Alpha testi kullanılmıştır. 'Farklı Gösterimler Hakkında Öz-yeterlik İnanç Ölçeği' isimli 4’lü likert tipindeki ölçek 18 maddeden oluştuğu, açıklanan toplam varyansın %52,4 olduğu ve güvenirlik katsayısı 0,866 olarak saptanmıştır. Ayrıca ölçeğin 'Fayda', 'Fizyolojik ve Psikolojik Hazırbulunuşluk' ve 'Yetkinlik' olmak üzere 3 alt faktörü olduğu ve güvenirlik katsayıları ayrı ayrı 0,837, 0,814 ve 0,778 olarak bulunmuştur. Geliştirilen ölçeğin öğretmen adaylarının gösterimler hakkındaki öz-yeterlik inançlarını belirleme de etkin bir ölçek olduğu sonucuna varılmış ve gerçekleştirilecek araştırmalarda kullanımı önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ölçek geliştirme, gösterimler, öz-yeterlik inançları

Kaynakça

• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 34-44
• Akkoç, H. (2005). Fonksiyon kavramının anlaşılması: Tanımsal özellikler ve çoğul temsiller. Eğitim Araştırmaları, 20, 14-24.
• Akkoyunlu, B., Orhan, F. ve Umay, A. (2005). Bilgisayar öğretmenleri için “bilgisayar öğretmenliği öz-yeterlik ölçeği” geliştirme çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29: 1-8.
• Alcı, B. (2007). Yıldız Teknik Üniversitesi öğrencilerinin, matematik başarıları ile algıladıkları problem çözme becerileri, öz-yeterlik algıları, biliş üstü öz-düzenleme stratejileri ve ÖSS sayısal puanları, arasındaki açıklayıcı ve yordayıcı ilişkiler örüntüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Ainsworth, S. (1999). The functions of multiple representations. Computers and Education, 33, 131-152.
• Ainsworth, S. (2006). DeFT: A conceptual framework for considering learning with multiple representations. Learning and instruction, 16(3), 183-198.
• Bandura, A. (1986). Social foundation of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy; The exercise of control. New York: Freeman.
• Başbay, A., ve Kağnıcı, D. Y. (2011). Çok kültürlü yeterlik algıları ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(161), 199-212.
• Bayri, N. G. (2014). Sekizinci sınıf öğrencilerinin basınç konusuyla ilgili gösterim türleri arasında geçiş yapabilme durumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kastamonu.
• Bektaş, H. (2015). İkili değişkenler için faktör analizi: Çalışma yaşamı kalitesi üzerine bir uygulama. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı. İstanbul.
• Büyüköztürk, S. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabi (8. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bryman, A., ve Cramer, D. (1999). Quantitative data analysis with SPSS release 8 for Windows. London and New York: Taylor & Francis e-Library, Routledge.
• Chan, D.W. (2003). Multiple Intelligences and Perceived Self-Efficacy Among Chinese Secondary School Teachers in Hong Kong, Educational Psychology, 23(5), 521-533
• Cohen, R. J. ve Swerdlik, M. E. (2010). Psychological testing and assessment. Boston: McGraw-Hill Companies.
• Crocker, L., ve Algina, J. (1986). Introduction to classical and modern test theory. Holt, Rinehart and Winston, 6277 Sea Harbor Drive, Orlando, FL 32887.
• Çakır, Ö. K., Kan, A., ve Sünbül, Ö.(2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve öz-yeterlik açısından değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
• Çelik, D., Sağlam Arslan, A. (2012). Öğretmen adaylarının çoklu gösterimleri kullanma becerilerinin analizi. İlköğretim Online, 11(1), 239-250
• Çüm, S. ve Koç, N. (2013). Türkiye’de psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde yayımlanan ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmalarının incelenmesi. Journal of Educational Sciences & Practices, 12(24), 115-135.
• Çıkla Akkuş, O. (2004). The effects of multiple representatıons based instruction on seventh grade students algebra performance, attitude toward mathematics, and representation preference. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Denizoğlu, P. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen bilgisi öğretimi öz-yeterlik inanç düzeyleri, öğrenme stilleri ve fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana
• Doğan, T. (2010). Sosyal Görünüş Kaygısı Ölçeği’nin (SGKÖ) Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 151-159.
• Doğan, N. ve Başokçu, T. O. (2010). İstatistik tutum ölçeği için uygulanan faktör analizi ve aşamalı kümeleme analizi sonuçlarının karşılaştırılması. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 1(2), 65-71.
• Duval, R. (1995). Sémiosis et pensée humaine: registres et apprentissages intellectuels. Berne: Peter Lang.
• Edenborough, R. (1999). Using psychometrics: a practical guide to testing and assessment. London: Kogan Page.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Eshach, H. (2003). Inquiry-Events Es a Tool For Changing Science Teaching Efficacy Belief of Kindergarten And Elementary School Teachers, Journal of Science Education and Technology, 12(4), 495-501
• Friedman, I. A. ve Kass, E. (2002). Teacher self-efficacy: a classroom-organization conceptualization. Teaching and Teacher Education, 18, 675-686.
• Gözüm, S. ve Aksayan, S. (1999). Öz-etkililik-yeterlik Ölçeği'nin Türkçe formunun güvenilirlik ve geçerliliği. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 2(1), 21-34.
• Gürbüz, R. ve Birgin, O. (2008). Farklı öğrenim seviyesindeki öğrencilerin rasyonel sayıların farklı gösterim şekilleriyle işlem yapma becerilerinin karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 85-94
• Gürcan, A. (2005). Bilgisayar öz-yeterliği algısı ile bilişsel öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları, 19, 179–193.
• Güven, G. ve Sülün, Y. (2012). Bilgisayar destekli öğretimin 8. sınıf fen ve teknoloji dersindeki akademik başarıya ve öğrencilerin derse karşı tutumlarına etkisi. Journal of Turkish Science Education, 9(1), 68-79.
• Hazır Bıkmaz, F. (2006). Öz-yeterlik inançları. Y. Kuzgun ve D. Deryakulu (Eds.), Eğitimde bireysel farklılıklar (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 81-98.
• Karakuş, U. (2007). Deney yöntemi ve coğrafya öğretiminde kullanılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 1-19.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım, 14. Baskı, Ankara.
• Kılıç, A. (2009). İlköğretim birinci kademe derslerinde öğretmen kılavuzuna duyulan ihtiyaç ve içeriği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 295-309.
• Kurnaz, M. A. ve Bayraktar, G. (2012). Nanoteknoloji tutum ölçeği: Geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 41-53.
• Kurnaz, M. A. ve Değermenci, A. (2012). 7. Sınıf Öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay İle İlgili Zihinsel Modelleri. İlköğretim Online, 11(1), 137-150.
• Kurnaz, M. A. ve Pektaş, M. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin ölçme-değerlendirmede kavram haritası kullanım durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-10.
• Kurnaz, M. A. ve Sağlam Arslan, A. (2014). Effectiveness of multiple representations for learning energy concepts: Case of Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 627-632.
• Kurnaz, M. A. (2013). Investigation of the student teachers‟ skills of transition between multiple representations about pressure. International Journal of Academic Research Part B, 5(1), 66-71.
• Kurnaz, M. A. ve Yüzbaşıoğlu, M. K. (2013). Ortaöğretim Kurumlarına Geçiş Sınavlarının bazı gösterim türleri arasındaki geçişler açısından incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 267-279.
• Kurnaz, M. A., Ezberci, E., ve Bayri, N. G. (2016). İlköğretim Öğrencilerinin Madde ve Isı Konusuna İlişkin Gösterim Türleri Arasında Geçiş Yapabilme Durumlarının İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 1-25.
• Kabuklu, Ü. N, Yüzbaşıoğlu, M. K. ve Kurnaz, M. A. (2019). Fen Eğitimiyle Alakalı Araştırmalarda Bağlam Temelli Soru Yazma Ölçütlerinin Belirlenmesi, Uluslararası Fen, Matematik, Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Kongresi, 12-14 Nisan, İzmir.
• MEB (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanliği Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• MEB (2018b). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). 10.01.2020 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201813017165445MATEMAT%C4%B0K%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%202018v.pdf
• MEB (2018c). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programı (Ortaokul 5 ve 6 Sınıflar). 10.01.2020tarihindehttp://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018124103559587Bili%C5%9Fim%20Teknolojileri%20ve%20Yaz%C4%B1l%C4%B1m%205-6.%20S%C4%B1n%C4%B1flar.pdf
• MEB (2019d). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). 10.01.2019tarihindehttp://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
• Murphy, K. R. ve Davidshofer, C. O. (2005). Psychological testing: principles and applications. New Jersey: Pearson Education International. New York: Harcourt Broce Jovanovich, Inc.
• Özen, Y., ve Gül, A. (2007). Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren Örneklem Sorunu, KKEFDI/OKKEF, 15, 394-422. Rust, J., ve Golombok, S. (1997). Modern Psychometrics: The science of psychological assessment. New York: Routledge.
• Schnotz, W. (2002). Commentary Towards an integrated view of learning from text and visual displays. Educational Psychology Review, 14(1), 101-120.
• Schnotz, W., ve Bannert, M. (2003). Construction and interference in learning from multiple representations. Learning and Instruction, 13(2), 141-156.
• Şeker, H., Deniz, S. ve Görgen, Đ. (2004). Öğretmen yeterlikleri ölçeği. Milli Eğitim Dergisi,164, 105-118.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Twersky, B. (2001). Spatial schemas in depictions. M. Gattis (Ed), Spatial schemas and abstract thought (pp. 79- 112). Cambridge, MA: MIT Press.
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M., Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17): 1-16.
• Vardarlı, G. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin genel öz-yeterlik düzeylerinin yordanması. Yayınlanmış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi. İzmir.
• Warner, L. B., Schorr, R. Y., ve Davis, G. E. (2009). Flexible use of symbolic tools for problem solving, generalization, and explanation. ZDM Mathematics Education, 41(5), 663-679.
• White, B. (1993). Thinker Tools: Causal models, conceptual change, and science education. Cognition and Instruction, 10(1), 1-100.
• Woolfolk, A. E., ve Hoy, W. K. (1990). Prospective teachers' sense of efficacy and belief about control. Journal of Educational Psychology. 82(i), 81-91.
• Yıldırım, B. (2015). Fen bilimleri öğrenme kaygı ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Muş Alparslan Üniversitesi̇ Sosyal Bilimler Dergisi3(1), 33-43.
• Yiğit, N., ve Kurnaz, M. A. (2010). Fizik tutum ölçeği: Geliştirilmesi, geçerliliği ve güvenilirliği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(1) 29-49.
• Yürük, N., Çakır, Ö. (2000). Lise öğrencilerinde oksijenli ve oksijensiz solunum konusunda görülen kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 185-191.
• Yüzbaşıoğlu, M. K. ve Kurnaz, M. A. (2019). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Astronomi Konularının Öğretimine Yönelik Öz-Yeterlik İnançlarının Belirlenmesi, Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi, 1-3 Kasım, Kocaeli.