THE RELATIONSHIP BETWEEN HUMAN RESOURCES ACTIVITIES AND PROFITABILITY: A RESEARCH ON BIST-100 COMPANIES

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 59 - 71, 24.06.2020

Oğuz Başol Erkan Öztürk Rahmi Akıncıoğlu

Öz

Today, the most important source of enterprises is considered as human. By its nature, human resources are more effective and manager of the other resource. In this context, the sustainability of businesses seems possible only by ensuring the quality of human resources, which is the most valuable resource. The current research aims to examine; the relationship between the human resources activities offered by BIST-100 companies traded on the Istanbul stock exchange and the profitability of the companies, and human resources activities by the size of the company and the sector. Results show that; the average number of human resources activities in BIST-100 companies traded on the Istanbul Stock Exchange is 9, and the average human resources activity index value is 31.23%. Among the hypotheses proposed within the research, only the relationship between the human resources activity index and the size of the company supported. Accordingly, there is a positive correlation between the size of the company and the rate of human resources activity.

Anahtar Kelimeler

Human resources management, Human capital, BIST-100

İNSAN KAYNAKLARI AKTİVİTELERİ VE KARLILIK ARASINDAKİ İLİŞKİ: BIST-100 ŞİRKETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Öz

Günümüzde işletmelerin en önemli kaynağı insan olarak değerlendirilmektedir. İnsan kaynağı doğası gereği diğer tüm kaynaklardan daha etkin ve onların yöneticisi konumundadır. Bu bağlamda işletmelerin sürdürülebilirliği ancak en kıymetli kaynak olan insan kaynaklarının niteliğinin sağlanmasıyla mümkün gözükmektedir. Mevcut araştırma, İstanbul borsasında işlem gören BIST-100 şirketlerinin faaliyet raporlarında sundukları insan kaynakları aktiviteleri ile şirketlerin karlılıkları arasındaki ilişkiyi incelemeyi, insan kaynakları aktivitelerinin çalışan sayısına ve sektöre göre farklılaşmasını incelemeyi hedeflemektedir. Elde edilen sonuçlar; Borsa İstanbul’da işlem gören BIST-100 şirketlerindeki ortalama insan kaynakları aktivite sayısının 9, ortalama insan kaynakları aktivite indeks değerinin %31,23 olduğu göstermiştir. Araştırma kapsamında ileri sürülen hipotezlerden yalnızca insan kaynakları aktivite indeksi ile çalışan sayısı ilişkiye dair hipotez kabul edilmiştir. Buna göre, şirketlerin çalışan sayısı ile insan kaynakları aktivite oranı arasında pozitif bir ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

İnsan kaynakları yönetimi, Beşeri sermaye, BİST-100

Kaynakça

• Ağdelen, Z. ve Erkut, H. (2003). “İnsan Kaynakları Yönetiminin Firma Finansal Performansı Üzerindeki Etkisi”. İTÜ Dergisi, 2(4): 65-74.
• Akdemir, A., Demirkaya, H. ve Uçkun, G. (2016). “İnsan Kaynakları Yönetiminin Kavramsal ve Kronolojik Temelleri”. İnsan Kaynakları Yönetimi. Ed. A. Akdemir ve H. Demirkaya, Ankara: Orion Kitabevi.
• Aktaş, Y. (2015). “İnsan Kaynakları Yönetimi’ne Giriş”. Bir Bakışta İnsan Kaynakları Yönetimi. der. Y. Aktaş ve E. Cesur, Bursa: Dora Basım-Yayın.
• Alayoğlu, N. (2010). “Rekabet Üstünlüğü Sağlamada İnsan Kaynakları ve Rekabet Stratejileri Uyumunun Önemi”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17): 27-49.
• Aslanoğlu, S. ve Zor, İ. (2006). “Bilgi Varlıklarının Değerlemesi: Entelektüel Sermaye Ölçüm ve Değerleme Modelleri; Karşılaştırmalı Bir Analiz”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 29: 152-165.
• Baş, T. ve Akturan, U. (2017). Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin yayınları.
• Becker, B. ve Huselid, M. (1998). “High Performance Work Systems and Firm Performance: A Synthesis of Research and Managerial Implications”. Research in Personnel and Human Resource Management, 16: 53-101.
• Benligiray, S. (2007). İnsan Kaynakları Yönetimi. Bursa: Ekin Yayınları.
• Bethke-Langenegger, P., Mahler, P. ve Staffelbach, B. (2011). “Effectiveness of Talent Management Strategies”. European Journal International Management, 5(5): 524-539.
• Bhattacharya, M., Gibson, D. E. ve Doty, D. H. (2005). “The Effects of Flexibility in Employee Skills, Employee Behaviors, and Human Resource Practices on Firm Performance”. Journal of Management, 31(4): 622-640.
• Bilgin, L. (2007). “İnsan Kaynakları Yönetimi ve Örgütlenmesi”, İnsan Kaynakları Yönetimi. Ed. R. Geylan, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 902.
• Cascio W. F. (2010). Managing Human Resources. New York: McGraw-Hill /Irwin.
• Chen, J., Zhu, Z. ve Yuan Xie, H. (2004). “Measuring Intellectual Capital: A New Model and Empirical Study”. Journal of Intellectual Capital, 5(1): 195-212.
• Cingöz, A. (2011). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi ve Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Örgütsel Performans ve İç Girişimcilik (Girişimsel Performans) Üzerindeki Etkileri: Kayseri İmalat Sanayinde Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Kayseri.
• Curado, C., Henriques, L. ve Bontis, N. (2011). “Intellectual Capital Disclosure Payback”, Management Decision, 49(7): 1080-1098.
• DeCenzo, D. A., Robbins, S. P., Verhulst, S. L. (2017). İnsan Kaynakları Yönetiminin Temelleri. Çeviren: Canan Çetin, M. Lütfi Arslan. Ankara: Nobel Yayınları.
• Demir, B. (2018). “A Research on the Effects of R&D Based Innovation Activities and Strategic Human Resource Management on Sustainable Competitive Advantage”. Social Sciences Research Journal, 7(2): 68-81.
• Ekin, F. (2008). “Kamu Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Uygulamasına Geçişin Çalışanların Verimliliğine Etkisi”. Maliye Dergisi, 155(Temmuz-Aralık): 175-185.
• Enofe, A.O., Mgbame, C., Otuya, S., Ovie, C. (2013). “Human Resources Accounting Disclosures in Nigeria Quoted Firms”. Research Journal of Finance and Accounting, 4(13): 7-12.
• Ghosh, D. ve Wu, A. (2007). “Intellectual Capital and Capital Markets: Additional Evidence”. Journal of Intellectual Capital, 8(2): 216-235.
• Giray, G. (2013). Entelektüel Sermayenin Finansal Tablolarda Raporlanmasına İlişkin Yaklaşımlar ve Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Gündüzalp, S. ve Boydak Özan, M. (2019). “Akademisyenlerin Yetenek Yönetimi Algısı”. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2): 1-14.
• Gürbüz, S. (2011). “Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Örgütsel Bağlılığa ve İş Tatminine Etkisi: İnsan Kaynakları Yöneticileri Üzerinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2): 397-418.
• Gürbüz, S. ve Bekmezci, M. (2012). “İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Bilgi İşçilerinin İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Duygusal Bağlılığın Aracılık ve Düzenleyicilik Rolü”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(2): 189-213.
• Kerimov, R. (2011). Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi, Raporlanması ve İşletme Performansına Etkisi: Örnek Bir Uygulama. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi, Ankara.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul: Bağlam Yayınevi.
• Marr, B. (2008). “Disclosing the Invisible: Publishing Intellectual Capital Statements”. CMA Management, 82(5): 35-39.
• McCauley, C. ve Wakefield, M. (2006). “Talent Management in the 21st Century: Help Your Company Find, Develop and Keep its Strongest Workers”, The Journal for Quality and Participation, 29(4): 4-39.
• Oyewo, B. M., Faboyede, O. S. ve Fakile, A. S. (2014). “Human Resource Management and Accounting as Strategies for Achieving Global Competitiveness and Vision 2020 in Nigeria”. Journal of South African Business Research, (2014): 1-12.
• Öztürk Başol, R., Demirkaya, H. (2017). “The Relationship between Managerial Satisfaction and Job Turnover Intention: The Mediating Role of Job Satisfaction”. Management, 12(3): 235-248.
• Öztürk, E., Başol, O. ve Balcı, B. (2018). “İnsan Kaynakları Aktiviteleri ve Karlılık Arasındaki İlişinin İncelenmesi: BIST-30 Şirketleri Üzerine Bir Araştırma”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33: 105-114.
• Sadullah, Ö. (2015). “İnsan Kaynakları Yönetimine Giriş: İnsan Kaynakları Yönetiminin Tanımı, Önemi ve Çevresel Faktörler”, İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Stewart, T. A. (1991). “Brainpower”. Fortune, 123(11): 42-60.
• Subramaniam, M. ve Youndt, M. A. (2005). “The Influence of Intellectual Capital on the Types of Innovative Capabilities”. Academy of Management Journal, 48(3): 450-463.
• Swart, J. ve Kinnie, N. (2010). “Organisational Learning, Knowledge Assets and HR Practices in Professional Service Firms”. Human Resource Management Journal, 20(1): 64-79.
• Syed, A. M. (2009). “Human Resource Accounting Disclosure of Bangladeshi Companies and Its Association with Corporate Characteristics”. BRAC University Journal, 6(1): 35-43.
• Wang, Q, Sharma, U. ve Davey, H. (2016). “Intellectual Capital Disclosure by Chinese and Indian Information Technology Companies: A Comparative Analysis”. Journal of Intellectual Capital, 17(3): 507-529.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Youndt, M. A. ve Snell, S. A. (2004). “Human Resource Configurations, Intellectual Capital, and Organizational Performance”. Journal of Managerial Issues, 16(3): 337-360.
• Yörük Karakılıç, N. (2002). Şirket Birleşmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyon.