TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ESKİ TÜRK EDEBİYATI EĞİTİMİ AÇISINDAN NEF’Î’NİN “DERLER” REDİFLİ GAZELİNE DAYALI BİR DERS SÜRECİ TASARIMI

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 248 - 262, 31.12.2021

İsmail Yavuz Öztürk

https://doi.org/10.48066/10.48066/kusob.1024478

Cited By: 1

Öz

Ana dili eğitimi, eğitim ve öğretim faaliyetlerinin temelidir. Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’ne göre öğrencilerin kazanmaları beklenen temel yetkinliklerin ilki ana dili ile iletişim kurabilmedir. Türkiye’de bu süreç zorunlu eğitim kapsamında, temel eğitim kademesinde Türkçe dersleri yoluyla başlatılmaktadır. Örgün eğitim hayatına dâhil olan öğrencilerin Türkçe sevgisi ve şuuru kazanarak temel dil becerilerinde yetkinleşmeleri ve etkili iletişim kurabilen bireyler hâline gelmeleri bu dersin hedeflerindendir. Bu hedeflere ulaşmak adına Türkçe kullanımının en güzel örnekleri ile öğrencileri buluşturarak onlarda estetik haz uyandırmak gerekmektedir. Onların bu yöndeki gelişimlerine rehberlik edecek olan Türkçe öğretmenlerine lisans eğitimleri boyunca Türk edebiyatının değişik dönemleri hakkında bilgiler vermeyi ve beceriler kazandırmayı amaçlayan dersler bulunmaktadır. Eski Türk Edebiyatı bunlardan biri olup iki dönem hâlinde verilmektedir. Bu çalışmada Türk kültür ve sanat hayatının uzun bir dilimini kapsayan ve “Divan Edebiyatı”, “Klasik Türk Edebiyatı” gibi ifadelerle de adlandırılan bir edebiyat döneminin kaside üstadı olarak bilinen Nef’î’nin gazel alanında da kaleminin kuvvetli olduğuna dikkat çekmek adına, üzerine hiç şerh çalışması yapılmamış olan “derler” redifli gazeli şerh edilmiş; ardından Türkçe öğretmeni adaylarına yönelik okutulan Eski Türk Edebiyatı dersi bünyesinde işlenebilecek bir ders işleniş süreci tasarımı sunulmuştur. Çalışmanın, ilgili öğretim elemanlarına, ders kitabı yazarlarına ve alan araştırmacılarına katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nef’î, Gazel, Ders süreci tasarımı, Türkçe öğretimi, Edebiyat öğretimi

Design of a Lesson Process Based on Nef'î's Gazel With "Derler" Redif for The Education of Turkish Teacher Candidates Within The Old Turkish Literature Course

Öz

Mother tongue education is the basis of education and training activities. According to the Turkish Qualifications Framework, the first of the basic competencies that students are expected to acquire is to be able to communicate in their mother tongue. In Turkey, this process is initiated through Turkish lessons at the basic education level, within the scope of compulsory education. One of the objectives of this course is for the students who are included in formal education life to gain a love and consciousness of Turkish, become competent in main language skills and become individuals who can communicate effectively. In order to achieve these goals, it is necessary to bring aesthetic pleasure to students by bringing together the best examples of the use of Turkish. There are courses that aim to provide Turkish teachers with information about different periods of Turkish literature and to gain skills during their undergraduate education, which will guide their development in this direction. Old Turkish Literature is one of them and it is given in two terms. In this study, it is aimed to draw attention to the fact that Nef'î's -who is known as the master of eulogy of a literary period that covers a long period of Turkish cultural and artistic life and is also called with expressions such as "Divan Literature", "Classical Turkish Literature"- pen is also strong in the field of ghazal. It is thought that the study will contribute to the relevant lecturers, textbook authors and field researchers.

Anahtar Kelimeler

Nef, Gazel, Course process design, Turkish teaching, Literature teaching

Kaynakça

• Açıkgöz, N. (1999). Nef’î. Timaş Yayınları.
• Akarca, D. (2006). Nef’î gazellerinin mahlas beyitlerinde şiir ve şair. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 1-16.
• Akkuş, M. (Hazırlayan) (1993). Nef’î divanı. Akçağ Yayınları.
• Akün, Ö. F. (2013). Divan edebiyatı. İslam Araştırmaları Merkezi.
• Ateş, A. ve Karaağaçı, M. (2020). Gagne’nin öğretim etkinlikleri modeline göre yapılan öğretimin akademik başarıya etkisi. Eğitimde Teknoloji Uygulamaları Dergisi, 1(1), 47-57. https://doi.org/10.29329/jtae.2020.283.4
• Banarlı, N. S. (2001). Resimli Türk edebiyatı tarihi (c. 2). MEB Yayınları.
• Beliğ, İ. (1999). Nuhbetü’l-âsâr li-zeyli zübdeti’l-eş’âr (Haz. Abdulkerim Abdulkadiroğlu). Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı.
• Çelebi, K. (1286/1869). Fezleke-i Kâtib Çelebi. Ceride-i Havâdis Matbaası.
• Donmuş Kaya, V. (2018). Öğretim Etkinlikleri Modeli’ne dayalı çevrimiçi öğrenme ortamının öğrencilerin akademik başarılarına, tutumlarına ve öğrenmede kalıcılığa etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Gagne, R. M., Briggs, L. J. & Wager, W. W. (2005). Principles of instructional design (5th edition). Wadsworth.
• Gagne, R. M. (1985). The conditions of learning and theory of instruction, Holt, Rinehart & Winston.
• Gökalp, M. (2014). Öğretme-öğrenme modelleri "grupla öğrenme modelleri" (Carroll, Bloom, Slavin, Gagne). B. Oral (Ed.), Öğrenme, öğretme kuram ve yaklaşımları içinde (s. 325-349). Pegem Akademi.
• İpekten, H. (2000). Nef’î hayatı, sanatı, eserleri (3. baskı). Akçağ Yayınları.
• Karahan, A. (1967). Nef’i hayatı, sanatı, şiirleri (2. baskı). Varlık Yayınevi.
• Kılıç, A., Babacan, T. ve Padem, S. (2014). Etkili öğretim yöntemleri-araştırma temelli uygulama. B. Acat (Çev. Ed.), Ünite ve ders planlama içinde (s. 160-202). Nobel Akademik.
• Kruse, K. (2009). Gagne’s nine events of instruction: an introduction. http://www.kvccdocs.com/teaching-online/teaching-online/nine-events.pdf adresinden 15.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Levent, A. S. (2015). Divan edebiyatı. Dergâh Yayınları.
• Menzi, N. (2012). Gagne’nin Öğretim Durumları Modeli’ne göre hazırlanan internet temelli öğretim uygulamasının ilköğretim bilişim teknolojileri dersinde öğrencilerin akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Okay, O. (2011). Sanat ve edebiyat yazıları. Dergâh Yayınları.
• Pala, İ. (2002). Ansiklopedik divan şiirleri sözlüğü (9. baskı). Leyla ile Mecnun Yayıncılık.
• Sıdkı, S. (1943). Nef’î ve Sihâm-ı Kazâ’sı. Aydınlık Basımevi.
• Sünbül, A. M., Gündüz, Ş. ve Yılmaz, Y. (2002). Gagne’nin Öğretim Etkinlikleri Modeli’ne göre hazırlanmış bilgisayar destekli öğretim uygulamasının öğrencilerin erişi düzeylerine etkisi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 379-404.
• Süreyya, M. (1996). Sicill-i Osmanî (haz. Nuri Akbayar). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Şentürk, A. A. (1995). Klasik Osmanlı edebiyatında tipler I. Osmanlı Araştırmaları, 15, 2-91.
• Şentürk, A. A. (1996). Klasik Osmanlı edebiyatı tiplerinden sûfî yahut zâhid hakkında. Enderun Yayınları.
• Tatcı, M. (Derleyen) (2003). Osmanlı müellifleri I-II-III ve Ahmed Remzi Akyürek Miftahu'l-Kütüb ve Esami-i Müellifin fihristi. Bizim Büro Basımevi.
• Tanpınar, A. H. (1988). 19. asır Türk edebiyatı tarihi. Çağlayan Kitabevi.
• Tevfik, E. (1311/1895). Nef’î. Konstantiniyye: Matbâ’i Ebüzziyâ.
• Tuman, M. N. (1368/1949). Tuhfe-i Nâilî. Millî Kütüphane Nüshası: Yz. B.611/1, c.2.
• Türk Dil Kurumu. (t.y.). Vaiz. Güncel Türkçe sözlük içinde. 09 Ekim 2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Zavotçu, G. (2009). Zehr-i Mâr-zâde Seyyid Mehmed Rızâ hayatı, eserleri edebî kişiliği ve tezkiresi. Kocaeli: Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü.