AROMATERAPİ UYGULAMALARININ ALGILANAN STRES DÜZEYİ ÜZERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ: ITIR (PELARGONIUM GRAVEOLENS) UÇUCU YAĞI

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 180 - 194, 31.12.2022

Burcu Yavuz , Ali Esgin

https://doi.org/10.48066/kusob.1142676

Öz

Öz
Bu araştırma ıtır (pelargonium graveolens) uçucu yağının aromaterapi uygulamalarıyla algılanan stres düzeyi üzerine etkisinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma İstanbul ilinde yaşayan, aktif olarak çalışan, 25 yaş üstü, üniversite mezunu toplam 93 kadın ve erkek katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışmanın verileri Demografik Bilgi Formu ve Algılanan Stres Ölçeği ile toplanmıştır. Araştırmada uygulama 30 gün boyunca düzenli olarak sabah ve akşam olmak üzere günde iki kez olacak şekilde baş(şakaklar) ve boyun bölgesine yavaş ve dairesel hareketlerle masaj yağıyla 5 dakika süresince masaj ve ardından 10 dakika inhaler ile koklama şeklinde 2 aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Algılanan Stres Ölçeğiyle elde edilen veriler değerlendirildiğinde ıtır uçucu yağı ile yapılan aromaterapi uygulamalarının, Algılanan Stres Ölçeği Yetersiz Özyeterlik Algısı ve Algılanan Stres Ölçeği Stres\Rahatsızlık Algısı alt boyutu ile Algılanan Stres Ölçeği toplam puanına deney grubu ön test ile son test ikili karşılaştırma ortalama puan farkının istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, ıtır uçucu yağıyla sabah ve akşam baş ve boyun bölgesine yapılan masaj ve inhalasyon uygulamasının algılanan stres düzeyini azaltmada etkili bir uygulama olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Algılanan Stres, ıtır (pelargonium graveolens) uçucu yağı, aromaterapi.

Examination of the Effect of Aromatherapy Applications on Perceived Stress Level: Geranium (pelargonium graveolens) Essential Oil

Öz

Abstract
This research has been realized with the aim of examination of stress level perceived geranium (pelargonium graveolens) essential oil by aromatherapy applications. Total 93 women and men, who are actively worker, over the age of 25, university graduate participation to this study. Data of this study, Demographic information form and Perceived Stress Scale that fullfilled by participants before and after application were collected. In the research, quasi experimental design having a group of pretest-posttest design, were used. In the research, the application was carried out in 2 stages, as a 5 minutes massage with massage oil with slow and circular movements on the head (temples) and neck area, twice a day, in the morning and evening, for 30 days, and then sniffing with an inhaler for 10 minutes. When data of Perceived Stress Scale statistically were evaluated, it was specified that total point of aromatheraphy applications which are made with geranium essential oil in Perceived Stress Scale Subdimension of Insufficient Self-Efficacy Perceive, Subdimension of Perceived Stress Scale Stres / Disorder Perceive and Perceived Stress Scale has a point different with comparation of experimental group pretest-posttest design and it is so significant (p<0.05). In accordance with results obtained from the research, massage which is made with geranium essential oil to head and neck in the morning and evening, and inhalation application have been determined that it is an effective application in reducing the perceived stress level.

Anahtar Kelimeler

Perceived stress, geranium (pelargonium graveolens) essential oil, aromatheraphy.

Kaynakça

• Referans1 Adorjan, B. & Buchbauer, G. (2010). Biological properties of essential oils: an updated review. Flavour Fragr. J., Vol.25, pp. 407-426.
• Referans2 Akben, C. & Coşkun, H. (2018). Aromatik kokuların bilişsel ve duygusal etkileri üzerine bir inceleme. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi. 8(1), 215-235, doi: 10.23863/kalem.2018.101.
• Referans3 Akman, S. (2004). Stresin nedenleri ve açıklayıcı kuramlar. Türk Psikoloji Bülteni, Sayı: 34-35, Eylül-Aralık 2004.
• Referans4 Asgarpanah, J., Ramezanloo, F., (2015). An overview on phytopharmacology of pelargonium graveolens L. Indian Journal of Traditional Knowledge Vol. 14(4) pp. 558-563.
• Referans5 Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (1993). How to design and evaluate research in education. (2nd ed.). McGraw-Hill.
• Referans6 Attems, J., Walker, L.,& Jellinger, K., A. (2015). Olfaction and aging: A mini-review. gerontology, 61:485–490.
• Referans7 Aydoğdu, B.,A., (2019). Yoga yapan ve yapmayan bireylerin şema düzeyi, somatik belirtiler ve öz şefkat açısından incelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi ), T.C. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Programı, İstanbul.
• Referans8 Aydın, B., İmamoğlu, S., (2001). Stresle başa çıkma becerisi geliştirmeye yönelik grup çalışması. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 14, Sayfa : 41-52.
• Referans9 Babar, A., (2015). Essential oils used in aromatherapy: A systemic review. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine. 5(8): 601–611.
• Referans10 Baltaş, A., Baltaş, Z. (2013).Stres ve başa çıkma yolları. Remzi Kitbevi, 38. Basım, İstanbul.
• Referans11 Başar, Ş., (2020). Yoga yapan bireylerin somatik belirti, psikolojik dayanıklılık ve stres düzeyleri açısından değerlendirilmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), T.C. İstanbul Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı Klinik Psikoloji Programı, İstanbul.
• Referans12 Baytop, B. (1999). Türkiye’de bitkilerle tedavi geçmişte ve bugün. İstanbul: Nobel Yayınevi.
• Referans13 Buckle, J. (2015). Clinical aromatherapy: Essential oils in healthcare. London: Churchill Livingston.
• Referans14 Canpolat, Ö. (2006). Çalışanların stres düzeylerini etkileyen faktörler ve iş sağlığı hemşiresinin stres ile baş etmede etkililiği. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Referans15 Carlson, N., R., (2018). Fizyolojik psikoloji - Davranışın nörolojik temelleri-. (Şahin, M. Çev.), 8. Basım, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Referans16 Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G.,Büyüköztürk, Ş., (2012).Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları(Vol.2), Ankara, Pegem Yayınları.
• Referans17 Cohen, S., Kamarck, T. ve Mermelsteın, R. (1983). A Global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, Cilt 24, Sayı 4, ss. 385 - 397.
• Referans18 Demir, G., (2021). Stresle başa çıkma tarzları, ruminatif düşünce biçimi ve bilinçli farkındalığın uyku uyku kalitesne etkisi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), T. C. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, , İzmir.
• Referans19 Eskin, M., Harlak, H., , Demirkıran, F., Dereboy, Ç., Algılanan stres ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: güvenirlik ve geçerlik analizi. New/Yeni Symposium Journal, Ekim 2013, Cilt 51, Sayı 3, 132-140.
• Referans20 Everly., G, S., Lating M., J., (2019). A Clinical guide to the treatment of the human stress response. 4th edition: © Springer Science+Business Media, Newyork.
• Referans21 Fidan, Ü., R. (2018). Koku duyusunun diğer duyulardan farkı ve farklılığın evrimsel perspektifle değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 19, S. 35, s. 743-756.
• Referans22 Gevrekçi, A. (2018). Hücreden topluma stres. Türk Psikologlar Derneği İktisadi İşletmesi, Birinci Basım, Ankara: MRK.
• Referans23 Güzel, Ş., H. (2020). Stresin psikolojsi. 1. Basım, Ankara: Nobel.
• Referans24 Hamouda, A., M., A., (2013). Effect of drying geranium fresh herb before distillation on essential oil yield and composition. Egypt. J. Hort. Vol. 40, No.1, pp. 113-120.
• Referans25 Jilani, A., Monkhtar, B. (2012). The therapeutic benefits of essential oils, https://www.researchgate.net/publication/221925405, 155-178, DOI: 10.5772/25344 (Erişim tarihi: 22 Haziran 2022).
• Referans26 Kaba, İ. (2019). Stres, ruh sağlığı ve stres yönetimi: Güncel bir gözden geçirme. Akademikbakış Dergisi Sayı: 73, Mayıs - Haziran 2019.
• Referans27 Karatoprak, Ş., G.,Koşar M., (2015). Pelargonium türlerinin geleneksel kullanımı. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences) ; 24 (2), 100-103.
• Referans28 Köse, H.(2013). Örgütlerde stres kaynakları ve stres yönetimi. ABMYO Dergisi. 29-30.
• Referans29 Özdemir, H., (2021). Stresle Başa Çıkma Tarzları ve Belirsizliğe Tahammülsüzlük Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Anabilim Dalı, , İstanbul.
• Referans30 Paula, D., Luis,P., Olivia, P. and Joãol, S., M. (2017). Aromatherapy in the Control of Stress and Anxiety. Alternative and Integrative Medicine Journal, Volume 6:248, DOI : 10.4172/2327-5162.1000248.
• Referans31 Schnaubelt, K.(1999). Medical aromatheraphy healing with essential oils. North Atlantic Books, Berkeley, California.
• Referans32 Shirzadegan, R., Gholami, M., Hasanvand, S., Birjandi, M., Beiranvand, A., (2017). Effects of geranium aroma on anxiety among patients with acute myocardial infarction: A triple-blind randomized clinical trial. Complementary Therapies in Clinical Practice Volume 29, November 2017, Pages 201-206.
• Referans 33 Selçuk, B., (2020). Eczaneye başvuran hastaların klinik aromaterapiye bakış açısının belirlenmesi ve klinik eczacının aromaterapi uygulamalarındaki rolü” (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Medipol Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Klinik Eczacılık Anabilim Dalı, İstanbul.
• Referans34 Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranissal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. İstanbul, Seckin Yayınevi.
• Referans35 Tabachnick, B. G. ve Fıdell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. (6th ed.), New York, Pearson Yayınevi.
• Referans36 Tayfun, K. (2019). Aroma terapi. J Biotechnol and Strategic Health Res.,(Özel Sayı):67-73.
• Referans37 Tisserant, R., Young, R. (2014). Essential oil safety. Second Edition, London: Chruchill Livingstone Elsevier.
• Referans38 Türer, G., (2019). Pelargonium gravolens L’Her. bitkisi yapraklarından uçucu yağlarının izolasyonu, analizi ve antimikrobiyal aktivitesi. (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), T.C. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Botanik Programı.