The Relationship Between Teachers' Professional Motivation Levels and Perceptions of Organizational Justice

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 76 - 100, 29.06.2023

Kısmet Nur , Turan Akman Erkılıç

https://doi.org/10.48066/kusob.1253710

Öz

The main purpose of the study is to determine the relationship between primary school teachers' professional motivation levels and organizational justice perceptions. The research was designed in relational screening model. The research population consists of teachers working in public primary schools in Tepebaşı and Odunpazarı districts of Eskişehir in the 2020-2021 academic year. The sample of the research consists of 370 teachers determined by convenience sampling method. The research data were obtained with the "Organizational Justice Scale", "Primary School Teacher Motivation Scale" and "Personal Information Form". Descriptive statistics, independent sample t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Pearson Product-Moment correlation analysis were used in the analysis of the data. As a result of the research, teachers' motivation was very high in the dimensions of "positive attitude towards the profession and professional success", "appreciation and professional happiness", and high in the dimension of "assimilating the profession"; it is moderate in the dimension of "avoidance from the profession"; It was determined that the total scores obtained from the scale were at a high level. It has been determined that teachers' organizational justice perceptions are at a high level. A statistically positive and moderately significant relationship was found between teachers' professional motivation levels and organizational justice perceptions.

Anahtar Kelimeler

motivation, organizational justice, teacher

Öğretmenlerin Mesleki Motivasyon Düzeyleri ile Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Araştırmanın temel amacı, ilkokul öğretmenlerinin mesleki motivasyon düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırma, ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırma evrenini 2020-2021 eğitim öğretim yılında Eskişehir’in Tepebaşı ve Odunpazarı ilçelerindeki resmî ilkokullarda görev yapmakta olan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenen 370 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri “Örgütsel Adalet Ölçeği”, “İlkokul Öğretmeni Motivasyon Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde betimleyici istatistikler, bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson Momentler Çarpımı korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen motivasyonlarının “mesleğe yönelik olumlu tutum ve mesleki başarı”, “takdir edilme ve mesleki mutluluk” boyutlarında çok yüksek, “mesleği özümseme” boyutunda yüksek; “meslekten kaçınma” boyutunda orta düzeyde olduğu; ölçekten alınan toplam puanların ise yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin mesleki motivasyon düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasında ise istatistiksel olarak pozitif yönde orta düzeyde anlamlı bir ilişkiye rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

motivasyon, örgütsel adalet, öğretmen

Kaynakça

• Akpolat, T. ve Oğuz, E. (2022). Öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven, umut ve motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 53, 240-262. https://doi.org/10.53444/deubefd.1028782
• Alanoğlu, M. ve Demirtaş, Z. (2019). Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(49), 1-16. https://doi.org/10.15285/maruaebd.525250
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2010). Değerlere göre yönetim ve örgütsel adalet ilişkisinin ortaöğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(4), 463-484.
• Atkinson, R. L., Smith, E. E., Nolen-Hoeksema, S., Fredrickson, B., Bem, D. J. ve Maren, S. (2017). Psikolojiye giriş. (Çev: Ö. Öncül ve D. Ferhatoğlu). Arkadaş Yayınevi.
• Balcı, A. (2019). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü (4.baskı). Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14.baskı). Pegem Akademi. Can, N. (2018). Okul yönetiminde rol oynayan ögeler. N. Can (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (s.179-206) içinde. Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nitel ve nicel araştırmaların planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. (Çev: H. Ekşi). EDAM Yayıncılık.
• Demir, K. (2019). Motivasyon. N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Editörler), Eğitim yönetimi (s.295-314) içinde. Pegem Yayıncılık.
• Demirtaş, H., Aksoy, M., Balı, O. ve Çağlar, Ç. (2019). İlkokullarda örgüt kültürünün sınıf öğretmenlerinin motivasyonuna etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 1-39. https://doi.org/10.14520/adyusbd.486990
• Emir, A. (2017). İlkokullarda ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalete ilişkin görüşleri ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki (Tez No. 459574) [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi-Uşak]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ertürk, R. ve Aydın, B. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet ve içsel motivasyona yönelik algılarının incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4, 233-246.
• Himmetoğlu, B. (2014). İlkokullardaki öğretmen görüşlerine göre okul kültürü ile yöneticilerin çatışma yönetimi stilleri arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi (Tez No. 375312) [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi-Eskişehir]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
• İren, S. (2015). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile mesleki motivasyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Tuzla örneği (Tez No. 391634) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• İşcan, Ö. F ve Sayın, U. (2010). Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 195-216.
• Kabakçı Yurdakul, I. (2013). Evren ve örneklem. A. A. Kurt (Ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri (s.75-91) içinde. Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisleri.
• Kaya, P. A. (2000). Sosyal adaletin teorik çerçevesi üzerine bir değerlendirme. Prof. Dr. Nusret Ekin'e armağan (s.229-244) içinde. Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası Yayınları.
• Kendirci, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerileri ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 548663) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kilmen, S. (2020). Eğitim araştırmacıları için SPSS uygulamalı istatistik (3.baskı). Anı Yayıncılık.
• Oğuz, E. (2011). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile yöneticilerin liderlik stilleri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 45-65.
• Öztürk, E. ve Uzunkol, E. (2013). İlkokul Öğretmeni Motivasyon Ölçeğinin psikometrik özellikleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 421-435.
• Pektaş, S. (1989). Sözel olmayan öğretmen davranışlarının öğretime etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(1), 225-240. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000880
• Sarı, M., Canoğulları, E. ve Yıldız, E. (2018). Öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(47), 387-409. https://doi.org/10.21764/maeuefd.364454
• Sarı, M., Yıldız, E. ve Canoğulları, E. (2018). Öğretmenlerin algıladıkları müdür yönetim tarzı ile mesleki motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 188-208. https://doi.org/10.20860/ijoses.467606
• Taştan, M. ve Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organizational justice scales’ adaptation to Turkish. Eğitim ve Bilim, 33(150), 87-96.
• Türk Dil Kurumu. (2019). Motivasyon. https://sozluk.gov.tr/ adresinden 10 Aralık 2019 tarihinde alınmıştır.
• Uzunpınar, H. (2019). İlkokul yöneticileri ve sınıf öğretmenlerinin örgütsel bağlılık ve mesleki motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 548664) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ünsar, A. S., İnan, A., Yürük P. (2010). Çalışma hayatında motivasyon ve kişiyi motive eden faktörler: Bir alan araştırması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 248-262.
• Vatansever Bayraktar, H. ve Akın, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 24, 37-63.
• Yılmaz, K. (2010). Devlet ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 579-616.
• Yüksel, M. ve Kazak, E. (2022). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile motivasyonları arasındaki ilişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 1435-1460. https://doi.org/10.53444/deubefd.1183630