NATIVENESS ISSUE IN TURKISH POLITICAL THOUGHT THOUGHTS ABOUT RESULTS OF A DISCUSSION IN 1990s

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 26, 12.10.2020

Yıldırım Erbaş

Öz

The idea of nativeness has an significant effect on social and political thought in modern Turkey. At the same time, it is possible to say that the idea of native nessfinds a certai counter part in the right and left ideologies, even though it did not constitute a political ideology or a social movement on its own. What is interesting here is that, with the exception of rare examples, nativeness is not a matter of direct debateor an attempt to define it directly. This study will mainly discuss two magazines about the author that was launched in 1989: Türkiye Günlüğü and Birikim. However, this study is a descriptive study on how the intellectuals discussed the nativeness, what meaning they gave to the nativeness, and how they relate the native nesswith their own political approach in the 1990s. Another aim of the study is to make some determinations regarding the different meanings and political implications of the nativeness through comparison in the conclusion part. It can be expected that this comparison will help to reveal the meaning of nativeness and the issues it is related to.

Anahtar Kelimeler

Nativity, Rightist Thought, Leftist Thought, Türkiye Günlüğü Dergisi, Birikim Dergisi

TÜRK SİYASİ DÜŞÜNCESİNDE YERLİLİK MESELESİ 1990’LI YILLARDAKİ BİR TARTIŞMANIN SONUÇLARINA İLİŞKİN DÜŞÜNCELER

Öz

Modern Türkiye’de yerlilik fikrinin siyasal ve toplumsal düşünce üzerinde belirleyici bir etkisi vardır. Aynı zamanda, tek başına bir siyasi ideoloji veya toplumsal bir hareket oluşturmamış olsa da, yerlilik fikrinin, sağ ve sol ideolojilerde belirli bir karşılığının bulduğunu söylemek mümkündür. Burada ilgi çekici olan, nadir örnekler haricinde, yerliliğin doğrudan bir tartışma konusu olmaması veya doğrudan bir tanımlama çabasına girişilmemiş olmasıdır. Ancak 1990’lı yıllarda Türk sağ ve sol düşüncesi içerisine yerleştirebileceğimiz kimi entelektüellerin yerlilik meselesini doğrudan ele aldıkları görülmektedir. Bu çalışmada, ağırlıklı olarak, 1989 yılında yayın hayatına başlayan iki derginin yazarlarının tartışmaları ele alınacaktır: Türkiye Günlüğü ve Birikim. Bu çalışma, 1990’lı yıllarda bahsi geçen entelektüellerin yerliliği nasıl tartıştıkları, yerliliğe ne tür anlamlar verdikleri ve kendi siyasi yaklaşımlarıyla yerliliği nasıl ilişkilendirdikleri konusunda betimleyici bir çalışmadır. Çalışmanın diğer bir amacı ise sonuç kısmında yapılacak karşılaştırma aracılığıyla, yerliliğin farklı anlamlarına ve siyasi içerimlerine ilişkin bazı tespitlerde bulunmaktır. Bu karşılaştırmanın yerliliğin anlamı ve ilişkili olduğu meseleleri derli toplu bir şekilde ortaya koyma konusunda yardımcı olması beklenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yerlilik, Sağ Düşünce, Sol Düşünce, Türkiye Günlüğü Dergisi, Birikim Dergisi

Kaynakça

• Alkan, A. T. (1999), “Fikir Konformizmine Veda: Yerliyim, Yerlisin, Yerli!”. Cogito, 21, 89-98.
• Alkan, A. T. (1998), “Türkiye’de Yerlilik: Yerlilik ve Sol İlişkisine Dair Bir Dış Bakış”. Birikim, 111/112, 76-80.
• Alkan, A. T. (1997), “Ne Düşünüyoruz Bakalım?”. Birikim, 100, 75-76.
• Baker, U. (1998), “Yerlilik Bir Aşındırma Denemesi. Birikim, 111/112, 41-46.
• Birikim. (1998), “Yerlilik: Gerçek ya da Maske”. Birikim, 111/112, 31.
• Birkan, T. (1998), “Sol: Evin Reddi”. Birikim, 111/112, 32-40.
• Bora, T. (2006), “Muhafazakâr Yerlilik Söylemi”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt 5 (Muhafazakârlık). T. Bora ve M. Gültekingil (Editörler), İstanbul: İletişim Yayınları, 445-459.
• Bora, T. (ed.) (2000), Yeni Bir Sol Tahayyül İçin –Birikim’den Seçmeler 1-. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Bora, T. (1998a), “Dergicilik Deneyimi: Sosyal Bilimler Pratiğinde Bir Anlam Arayışı”. Sosyal Bilimleri Yeniden Düşünmek, Yeni Bir Kavrayışa Doğru –Sempozyum Bildirileri-. İstanbul: Metis, 247-254.
• Bora, T. (1998b), “Sol ve Yerlilik Meselesi”. Birikim, 111/112, 47-55.
• Bora, T. (1997), “100 Sayı Birikim – Neye Yaradı?”. Birikim, 100, 57-60
• Çiğdem, A. (2009), D’nin Halleri, Din, Darbe, Demokrasi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çiğdem, A. (2007), “Batılılaşma, Modernite, Modernizasyon”. T. Bora ve M. Gültekingil (Editörler). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce. Cilt 3 (Modernleşme ve Batıcılık), İstanbul: İletişim, 68-81.
• Çiğdem, A. (2001), Taşra Epiği, “Türk” İdeolojileri ve İslamcılık. İstanbul, Birikim.
• Çiğdem, A. (1998), “Yerlilik Üzerine Tezler”. Birikim, 111/112, 84-87.
• Çiğdem, A. (1996), “Marx, Marksizm ve Ötesi”. Birikim, 84, 39-45.
• Çubukçu A. (1997), “Türkiye Aydınının Birikimi”. Birikim, 100, 106-108.
• Erbas, Y. (2015), “Murat Belge: Yerli Bir Sosyalist mi?”. Birey ve Toplum, 5 (2), 5-42.
• Hocaoğlu, D. (2002), Bir Entelijansiya Kritiği, Düşük Şiddetli Devrim. İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
• İnsel, A. (1998a), “Yerlilik: Bir Zırh. Birikim”. Birikim 111/112, 88.
• İnsel, A. (1998b), “Yerlilik-Milliyetçilik”. Birikim, 111/112, 139.
• İnsel, A. (1998c), “Yerlilik ve Devlet”. Birikim, 111/112, 154-156.
• Karpat, K. (1967), “The Turkish left”. Journal of Contemporary History. 1 (2), 169-186.
• Kısakürek, N. F. (2012), İdeolocya Örgüsü (ondokuzuncu baskı). İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Kıvanç, Ü. (1999), Demiş Bulundum, Memleket Ahvali Üstüne Yazılar. İstanbul: Birikim yayınları.
• Mardin, Ş. (2005). Siyasal ve Sosyal Bilimler (Sekizinci baskı), İstanbul: İletişim.
• Küçükömer, İ. (2006), “Batılaşma” Düzeninin Yabancılaşması (dördüncü baskı). İstanbul: Bağlam.
• Özel, İ. (1984), Zor Zamanda Konuşmak. İstanbul: Dergah.
• Özel, İ. (2011), Waldo Sen Neden Burada Değilsin? (Ondördüncü baskı). İstanbul: Şule Yayınları.
• Tevetoğlu, F. (1967), Türkiye’de Sosyalist ve Komünist Faaliyetler (1910-1960) Ankara.