The Perceptions of Primary and Secondary School Teachers on Reward System

Yıl 2015, Sayı: 34, 75 - 104, 19.06.2015

Nurhayat Çelebi , Turan Vuranok , Işıl Turgut

Öz

This research intends to demonstrate the views of primary and secondary school teachers about the criteria which are used to evaluate teachers’ reward system. Quantitative and qualitative research methods were used together in the study. Data were generated with the help of 139 elementary school teachers who work in Şişli, chosen via simple random sampling technique. Findings were gathered through a questionnaire included 27 questions and 3 open ended questions. Answers were gathered via Likert scale. Quantitative findings of this research was gathered under headings called “the principals of reward system”, “the benefits of reward system”, “the regulations of reward system” and “the criteria of reward system”. In qualitative findings themes were occurred as “the principals of reward system”, “the benefits of reward system”, “the regulations of reward system” and “favouritism”. The research results demonstrated that teachers do not think school management can encourage them well enough for their improvement with the help of available reward system. Teachers would like to be praised and rewarded because of their successful work by their administrators. Teachers state that they believe not to be rewarded even if they are successful in the current system. Participant teachers’ ideas on rewarding have no difference according to gender and branch variables. The more senior teachers are, the more indifferent they are to reward system. It is seen that teachers not rewarded beforehand are much more sensitive about the criteria of reward system. The findings of the quantitative research support qualitative evidence.

Anahtar Kelimeler

Reward system, motivation, teacher success, performance

İLK VE ORTAOKULLARDA ÖĞRETMENLERİN ÖDÜL SİSTEMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Öz

Bu araştırma, resmi ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin ödül sistemine ilişkin görüşlerini ortaya koymak için yapılmıştır. Karma metot kullanılan araştırmanın çalışma grubunu, basit seçkisiz örnekleme yolu ile belirlenen İstanbul ili Şişli ilçesindeki 139 ilköğretim okulu öğretmeni oluşturmuştur. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiş 27 maddelik 5’li likert dereceleme tipine göre hazırlanmış bir ölçme aracı kullanılmış ve ayrıca 3 açık uçlu soru sorulmuştur. Araştırmanın nicel ve nitel bulguları “ödüllendirme ilkeleri”, “ödüllendirmenin yararları”, “ödüllendirme mevzuatı” ve “ödüllendirme kriterleri” boyutları altında toplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğretmenler okul yönetiminin ödül sistemini kullanarak öğretmenin gelişmesini yeterince teşvik edemediğini düşünmektedirler. Fakat öğretmenler başarılarının çalıştıkları kurumları tarafından takdir edilmesini ve ödüllendirilmeyi istemektedirler. Ayrıca öğretmenler mevcut sistemde başarılı olurlarsa ödül alabileceklerine yeterince inanmamaktadır. Cinsiyet ve branş değişkenine göre öğretmenlerin ödüllendirmeyle ilgili görüşleri arasında farklılık bulunmamaktadır. Öğretmenlerin kıdemi arttıkça ödül sistemine daha kayıtsız kalmaktadırlar. Ödül almamış olan öğretmenlerin ise ödül almış olanlara göre ödül sistemi ölçütleri konusunda daha duyarlı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ödül sistemi, güdüleme, motivasyon, öğretmen başarısı, performans

Kaynakça

• of
• Organizational Citizenship Behaviors and Psychological
• Empowerment: An Empirical Analysis in Turkey, 2 nd Cyprus International
• Conference on Educational Research, Procedia - Social and Behavioral Sciences 89, 69– 73.
• Akşit, F. (2006). Performans Değerlendirmeye İlişkin Öğretmen Görüşleri (Bigadiç İlköğretim Öğretmenleri Örneği). Sosyal Bilimler Arastırmaları Dergisi, 2, 76-101
• Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem, Teknik ve İlkeler. İstanbul: Pegem A Yayınları.
• Balcı, E. (1989). Yönetimde Güdüleme, Ödüller ve Türk Eğitim Sistemi'ndeki Durum. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (4), 127-135.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer.
• Bayraktaroğlu, S., Balaban, Ö. ve Özdemir, Y. (2007). 360 Derece Geribildirim Sistemine Eleştirel Bir Bakış Bir Örnek Olay. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi 186 (C.IX ,S.I1, 2007).
• Bayram, L. (2006). Geleneksel Performans Değerlendirme Yöntemlerine Yeni Bir Alternatif: 360 Derece Performans Değerlendirme. Sayıştay Dergisi, (62), 47- 65. http://www.sayistay.gov.tr/dergi/icerik/der62m3.pdf web adresinden 26 Eylül 2010 tarihinde edinilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Pegem Akademi: Ankara
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi: Ankara
• Can, N. (2004). İlköğretim öğretmenlerinin denetimi ve sorunları. Milli Eğitim Dergisi, 161 http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/161/can.htm internet adresinden 09.08.2012 tarihinde edinilmiştir.
• Creswell, J. W. ve Clark, V. L. P. (2014). Karma Yöntem Araştırmaları: Tasarımı ve Yürütülmesi. (Çev. Y. Dede ve S. B. Demir). Anı Yayıncılık: Ankara
• Ceylan, Z. (2006). Performansa Dayalı Ücretlendirme Modelleri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme. Sayıştay Dergisi, sayı 74-75, sayfa 45-72.
• Coşkun, A. (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Okul Ortamını İyileştirmesinde Ödülün Etkisi. İstanbul Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Çelebi, N. (2009). Resmi ve Özel İlköğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmen ve Yöneticilerin Disiplin Sorunları ve Ödüllendirme Uygulamaları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi (29), 75-100.
• Çelik, M. (2006). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmen ve Yöneticilerin, Öğretmen Performansının Çoklu Kaynaklarla Değerlendirilmesine İlişkin Görüşleri. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Decenzo, D. A. & Robbins S. P. (1999). Human resource management. New York: Jhon Wiley ve Sons, Inc.
• Deci, E. L., & Nezlek,J. & Sheinman, L.(1981). Characteristics of the rewarder and intrinsic motivation of the reward. Journal and Personality and Social Psychology. January 1981, 40(1),1-10.
• Dee, T. S. & Keys, B. J. (2004). Does Merit Pay Reward Good Teachers? Evidence from a Randomized Experiment. Journal of Policy Analysis and Management, 23(3), 471- 488.
• Devlet Memurları Kanunu (2011). 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda Değişiklik. 6111 Sayılı Torba Kanun. 25.02.2011 tarih ve 2785 sayılı Mükerrer Resmi Gazete.
• Eğitim-Sen. (2013). Eğitimde Performans Tuzağı. http://www.egitimsen.org.tr/genel/ bizden_detay.php?kod=18819&sube=57#.U5Ya0Pl_tic adresinden 09 Haziran 2014 tarihinde erişildi.
• Eren, V. (2006). Personel Rejiminde Bürokratik Modelden İşletmeci Anlayışa Geçiş. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 131-153.
• Farrell, C. & Morris, J. (2004). Resigned compliance: teacher attitudes towards performance- related pay in schools. Educational Management Administration and Leadership, 32, 1, 81-104.
• Gratz, D. B. (2011). Performance pay path to improvement. Kappa Delta Pi Record, s. 156- 161.
• Goldhaber, D. & Walch, J. (2012). Strategic pay reform: A student outcomes-based evaluation of Denver’s ProComp teacher pay initiative.Economics of Education Review. 31, 1067-1083.
• Güllü, E. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim okulu yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara. Gazi Üniversitesi.
• Harvard. (2006). Harvard Business Essentials: Performance management: Measure and improve the effectiveness of your employees. Boston: Harvard Business School Press.
• Hung, L., Badejo, F. ve Bennett, J. (2014). A case study of student achievement in a secondary charter school. New Horizons in Adult Education & Human Resource Development, 26 (3), 20-38
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Nobel Yayınevi.
• Kelley, C., Heneman, H. & Milanowski, A. (2002). Teacher motivation and school-based performance awards. Educational Administration Quarterly, 38, 3, 372-401.
• Keskin, A. (2010). Ödüllendirmenin Ortaöğretim Okullarındaki Öğretmenleri ve Yöneticileri Güdüleme Düzeyi (Ankara İli Örneği). Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kestane, D. (2003). Performansa Dayalı Ücret Sistemi ve Kamu Kesiminde Uygulanabilirliği. Maliye Dergisi, 126-144.
• Lavy, V. (2007). Using performance-based pay to improve the quality of teachers. Future of Children, 27(1), 87-109.
• Lohman, M.C. (2000). Environmental inhibitors to informal learning in the workplace: a case study of public school teachers. Adult Education Quarterly, 50, 2, 83-101.
• Lundström, U. (2011). Teachers’ perceptions of individual performance-related pay in practice. Educational Management Administration and Leadership, 40, 3, 376-391.
• Marsh, J. (2012). The micropolitics of ımplementing a school-based bonus policy: the case of new york city's compensation committees. Educational Evaluation and Policy Analysis, 34 (2), 164-184.
• MEB. (2012a). İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü Strateji Geliştirme Müdürlüğü 2011-2012 İstatistik Verileri. http://istanbul.meb.gov.tr/upload/bolumler/strateji/istatistik/ istatistik_ist2012.pdf internet adresinden 26.05.2012 tarihinde edinilmiştir.
• MEB (2013). Millî Eğitim Bakanlığı Personeline Başarı, Üstün Başarı Belgesi ve Ödül Verilmesine Dair Yönerge. Tebliğler Dergisi : Mart 2013/2666
• MEB. (2012). TKY Ödül Yönergesi. http://personel.meb.gov.tr/daireler/mevzuat/mevzuatlar/ Milli_egitim_bakanligi_toplam_kalite_yonetimi_uygulamalari_odul_yonergesi.pdf internet adresinden 19.04.2012 tarihinde edinilmiştir.
• MEB. (2013). Millî Eğitim Bakanlığı Personeline Başarı, Üstün Başarı Belgesi ve Ödül Verilmesine Dair Yönerge. Tebliğler Dergisi: Mart 2013/2666
• Moreland, J. (2009). Investigating Secondary School Leaders' Perceptions of Performance Management. Educational Management Administration & Leadership, 37 (6), 735- 765.
• Murat, G. ve Bağrıaçık, İ. (2011). Kamuda 360 Derece Performans Değerlendirme: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 1, 1-24
• Özdemir, T. ve Bozak, A. (2013). Devlet Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Almış Oldukları Ödüller ile Sicil Başarı Puanları ve Diğer Bazı Değişkenler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44),372-384.
• Sabancı, A. ve Şekerci, R. (2014). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretmenlere Yönelttikleri Yıldırma Davranışları ve Bu Davranışların Nedenleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Eylül 2014, 31, 18- 41
• Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Bursa: Ezgi Kitapevi Yayınları.
• Seyhani, M., Özder, H. ve Konedralı, G. (2009). KKTC İlkokul Öğretmenlerine Uygulanan Ödül - Ceza Politikalarının Değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(57), 109-131.
• Silah, M. (2001). Eğitim Örgütlerinde Hizmetin Niteliğini Arttırmak İçin Personelin Ödüllendirilmesi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 95- 109.
• Şenufuk, Y. (2004). Resmi Ödüllerle Diğer Özendiricilerin Öğretmenlerin Güdülemesine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Turgut, H. (2001). Geleneksel Performans Değerlendirme Yöntemlerine Yeni Bir Alternatif: 360 Derece Performans Değerleme Yöntemi. Sayıştay Dergisi, 42, 56-68.
• Türk Eğitim-sen (2013). Performansa Dayalı Ücret ve Yükselme Sistemi Zulüm Aracıdır. http://www.turkegitimsen.org.tr/subehaber_goster.php?id=920 adresinden 09 Haziran 2014 tarihinde erişildi.
• Uçar, Y. (2005). Performans Değerlendirme ve Eğitim Kurumlarında Bir Uygulama. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uğurlu, O. (2007). 360 Derece Performans Değerlendirme Sistemi. Paradoks, Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, ISSN 1305-7979, 3,1.
• Yıldırım, M. C. (2008). İlkögretim Okulu Ögretmen ve Yöneticilerinin Ögretmenlerin Ödüllendirilmesine İliskin Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (56), 663-90.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, M. ve Aslan, Ö. (2013). Öğretmen Motivasyonunun Artırılmasında “ÖNKAS” Ödül Sistemi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 286- 306.