ZİHİN HARİTALARI YOLUYLA FEN ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİLİME İLİŞKİN ALGILARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2015, Sayı: 34, 132 - 151, 19.06.2015

Yrd.Doç.Dr.Didem İnel Ekici

Öz

Bu araştırmanın amacı fen öğretmeni adaylarının bilim kavramına ilişkin algılarını zihin haritalama tekniği kullanarak belirlemektir. Bilindiği gibi çizimler bireylerin herhangi bir konuya ilişkin görüşlerini, algılarını ya da bilgilerini belirlemek için sıklıkla araştırmalarda kullanılmaktadır. Çizimler, resimler, renkler ve sözel ifadeler içeren zihin haritaları da, bireyin zihninde çağrışım yaparak konuya ya da kavrama ilişkin bilgilerini ortaya çıkaran güçlü bir tekniktir. Bu nedenle bu araştırmada veri toplama aracı olarak öğrencilerin bilim kavramına ilişkin yapmış oldukları zihin haritaları kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama sürecinde öncelikle öğretmen adaylarına zihin haritalarının kuramsal temellerine ve uygulama örneklerine ilişkin eğitim verilmiştir. Daha sonra 40 dakika süre verilerek öğretmen adaylarından bireysel olarak bilim kavramına ilişkin zihin haritası çizmeleri istenmiştir. Araştırmaya eğitim fakültesinde fen bilgisi öğretmenliği bölümünde öğrenim görmekte olan 60 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırma nitel bir çalışma olduğundan verilerin analizde nitel veri analizi yöntemlerinden içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi sonucunda fen öğretmeni adaylarının zihin haritalarında genellikle bilim ve teknolojiyi ilişkilendirdikleri, gözlem, araştırma, deney gibi bilimsel süreç becerilerini vurguladıkları görülmektedir. Ayrıca öğretmen adaylarının bilim dallarına ilişkin olarak sosyal bilimlere çok fazla vurgu yapmadıkları, buna karşılık fizik, kimya gibi fen bilimlerine zihin haritalarında yer verdikleri belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Zihin haritaları, Fen öğretmen adayları, Bilim

Kaynakça

• Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L. and Lederman, N. G. (1998). The nature of science and instructional practice: making the unnatural natural. Science Education, 82(4), 417- 436.
• Abd-El-Khalick, F. and Lederman N. G. (2000a). Improving science teachers' conceptions of nature of science: a critical review of the literature. International Journal of Science Education, 22(7), 665-701.
• Abd-El-Khalick, F. and Lederman, N. G. (2000b). The influence of history of science courses on students’ views of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 37(10), 1057-1095.
• Abi-El-Mona, I. and Adb-El-Khalick, F. (2010). The influence of mind mapping on eighth graders’ science achievement. School Science and Mathematics, 7, 298-312.
• Akerson, V. L., Abd-El-Khalick, F. and Lederman, N. G. (2000). Influence of a reflective explicit activity-based approach on elementary teachers’ conceptions of nature of science. Journalof Research in Science Teaching, 37(4), 295-317.
• Akerson, V. L., Donnelly, L. A., Riggs, M. L. and Eastwood, J. L. (2012). Developing a community of practice to support pre service elementary teachers’ nature of science instruction. International Journal of Science Education, 34(9), 1371-1392.
• Altun, E. and Demirtaş, V. Y. (2013). 6 Yaş çocukları için hazırlanan Bilim ve Bilim İnsanı Öğretim Programı’nın etkililiği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(27), 67-97.
• Aydın, F. (2011). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin teknolojiye yönelik düşüncelerinin çizimle belirlenmesi. Antalya: 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications (27-29 Nisan).
• Ayvacı, H. Ş. and Şenel-Çoruhlu, T. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilim ve fen kavramları ile ilgili sahip oldukları görüşlerin araştırılması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 29-37.
• Balım, A. G. and Ormancı, Ü. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “maddenin tanecikli yapısı” ünitesine yönelik anlama düzeylerinin çizim yoluyla belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 255-265.
• Beckett, A. (2010). Exploring mind-mapping as a research tool: from application to analysis. England: Thinking Critically About Analysis’ Conference, University of Leeds (13th September).
• Buzan, T. (1976). Use Both Sides of Your Brain. New York: Dutton. Camcı-Erdoğan, S. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin bilim insanlarına yönelik algıları. Türk Üstün Zekâ ve Eğitim Dergisi, 3(1), 13-37.
• Çelikler, D. and Aksan, Z. (2014). Determination of knowledge and misconceptions of preservice elementary science teachers about the green house effect by drawing. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 136, 452-456.
• Çelikler, D. and Kara, F. (2012). İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının periyodik çizelge konusundaki bilgilerinin çizim yoluyla saptanması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 70-76.
• Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının zihinlerinde canlanan resimdeki bilim insanı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 139-153.
• Davies, M. (2011). Concept mapping, mind mapping and argument mapping: what are the differences and do they matter?. Higher Education, 62(3), 279-301.
• Demir, N. and Akarsu, B. (2013). Ortaokul öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki algıları. Journal of European Education, 3(1), 1-9.
• Deniz, H. and Akerson, V. (2013). Examining the impact of a professional development program on elementary teachers’ views of nature of science and nature of scientific inquiry, and science teaching efficacy beliefs. Electronic Journal of Science Education, 17(3), 1-19.
• Ekiz, D. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık. Esgin, A. and Arslan, F. (2011). Türkiye’de sosyal bilim algısının negatifliği ve üniversitenin misyonu üzerine. İstanbul: Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar (27-29 Mayıs).
• Faikhamta, C. (2013). The development of in-service science teachers’ understandings of and orientations to teaching the nature of science within a pck-based NOS course. Research in Science Education, 43(2), 847-869.
• Hanuscin, D. L., Lee, M. H. and Akerson, V. L. (2010). Elementary teachers’ pedagogical content knowledge for teaching the nature of science. Science and Education, 95(1), 145-167.
• Hogan, K. (2000). Exploring a process view of students’ knowledge about the nature of science. Science Education, 84(1), 51-70. article appeared in Science, 338, 1511 (2012).
• Işık, E. and Çetin, G. (2014). 11. sınıf öğrencilerinin yaşadıkları çevreye ilişkin görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 75-86.
• Irzik, G. and Nola, R. (2011). A family resemblance approach to the nature of science for science education. Science and Education, 20(7-8), 591-607.
• Jain, J., Lim, B. K. and Abdullah, N. (2013). Pre-service teachers’ conceptions of the nature of science. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 90, 203-210.
• Jiang, F. and McComas, W. F. (2014). Analysis of nature of science included in recent popular writing using text mining techniques. Science and Education, 23(9), 1785- 1809.
• Kara, N., Duman, M., Sevim, N. and Yıldırım, S. (2014). Araştırma görevlilerinin bilim ve bilimsel etkinliklere ilişkin algılarının karşılaştırmalı analizi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 47(1), 43-66.
• Karagöz, Ö. and Sağlam-Arslan, A. (2012). İlköğretim öğrencilerinin atomun yapısına ilişkin zihinsel modellerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 132-142.
• Kaya, S. (2012). An examination of elementary and early childhood pre-service. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 46, 581-585.
• Khishfe, R. (2012). Nature of science and decision-making. International Journal of Science Education, 34(1), 67-100.
• Koenig, K.,Schen, M. and Bao, L. (2012). Explicitly targeting pre-service teacher scientific reasoning abilities and understanding of nature of science through an introductory science course. Science Educator, 21(2), 1-9.
• Limpanont, P., Hemaprasit, S. and Finley, F. N. (2010). Exploring grade 9 students’ views of the nature of science. International Journal of Education, 33(3), 118-129.
• Park, H., Nielsen, W. and Woodruff, E. (2014). Students’ conceptions of the nature of science: perspectives from Canadian and Korean middle school students. Science and Education, 23(5), 1169-1196.
• Schwartz, R. S., Lederman, N. G. and Crawford, B. A. (2004). Developing views of nature of science in an authentic context: an explicit approach to bridging the gap between nature of science and scientific inquiry. Science Education, 88(4), 610-645.
• Muşlu, G. and Macaroğlu-Akgül, E. (2006). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin bilim ve bilimsel süreç kavramlarına ilişkin algıları: nitel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(1), 201-229.
• Tattersall, C., Watts, A. and Vernon, S. (2007). Mind mapping as a tool in qualitative research. Nursing Times, 103(26), 32-33. Yıldırım, A. and Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yoon, S. Y., Suh, J. K. and Park, S. (2014). Korean students' perceptions of scientific practices and understanding of nature of science. International Journal of Science Education, 36(16), 2666-2693.
• Vesterinen, V. M. and Aksela, M. (2013). Design of chemistry teacher education course on nature of science. Science and Education, 22(9), 2193-2225.
• Wahbeh, N. and Abd-El-Khalick, F. (2014). Revisiting the translation of nature of science understandings into instructional practice: teachers' nature of science pedagogical content knowledge. International Journal of Science Education, 36(3), 425-466.
• Wheeldon, J. and Faubert, J. (2009). Framing experience: concept maps, mind maps, and data collection in qualitative research. International Journal of Qualitative Methods, 8(3), 68-83