SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN VATANDAŞLIK ALGISININ BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Sayı: 47, 291 - 316, 15.07.2018

Enver Durualp , İsmail Doğan

https://doi.org/10.21764/maeuefd.373264

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada, sekizinci sınıfa devam eden öğrencilerin vatandaşlık
algısının öğrenim gördüğü okulların sosyoekonomik düzeyi, cinsiyet, anne-baba
öğrenim düzeyi ve aile gelir durumuna göre anlamlı bir farklılık gösterip
göstermediğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2013-2014
öğrenim yılında Çankırı il merkezinde bulunan ortaokullarda öğrenim gören
sekizinci sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Araştırma tabakalı örnekleme yoluyla
seçilen 10 ortaokulda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya dâhil edilen
ortaokullar sosyoekonomik düzeye göre alt, orta ve yüksek olarak
belirlenmiştir. Araştırmaya 493 kız 470 erkek olmak üzere toplam 963 öğrenci
alınmıştır. Araştırmada öğrenciler ve aileleri hakkındaki demografik bilgileri
toplamak amacıyla Aile Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın nicel
verileri,  Durualp ve Doğan (2017)
tarafından geliştirilen Vatandaşlık Algısı Ölçeği ile toplanmıştır. Öğrencilerin vatandaşlık algılarının bazı
değişkenlere göre farklılık gösterip göstermediğinin belirlenmesinde tek
yönlü varyans analizi (One-way ANOVA) ve ilişkisiz örneklemler t-testi
(Independent Samples t Test) kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda;
yüksek sosyoekonomik düzeydeki okullarda öğrenim görenlerin, kızların, anne ve
babası yükseköğrenim düzeyine sahip olanların ve aile gelir durumu asgari ücret
üstünde olanların vatandaşlık algısının anlamlı düzeyde yüksek olduğu
saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul, Sekizinci Sınıf Öğrencisi, Vatandaşlık Algısı

Kaynakça

• Aktaş, N. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler programında verilen değerleri edinme düzeyleri (Erzincan Örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum. Amadeo, J., Torney Purta, J., Lehmann, R., Husfeldt, V. ve Nikolova, R. (2002). Civic knowledge and engagement: an ıea study of upper secondary students in sixteen countries. Amsterdam: International Association for the Evaluation of Educational Achievement. Atasoy, A. (1997). İlköğretim ikinci kademede demokrasi eğitimi ve ilköğretim ikinci kademe öğretmen ve öğrencilerinin demokratik tutum ve davranışlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. Aycan, N. ve Çalık, D. (2003). İlköğretim okullarında demokrasi eğitimi: Manisa Örneği, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (2), 19-29. Ateş, K. (2011). Yurttaşlığın kıyısında aleviler "öz türkler" ve "heretik" ötekiler. Ankara: Phoenix Yayınevi. Başaran, Z. (2006). Demokratik yaşamın gelişmesinde sosyal bilgiler dersinin rolü ve önemi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum. Baviskar, S. and Malone, S. F. M. (2004). What democracy means to citizens-and why ıt matters. European Review of Latin American and Caribbean Studies, (76), 3-23. Bektaş Öztaşkın, Ö. ve İçen, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin hoşgörü eğilimleri ile demokrasi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (Hüseyin Hüsnü Tekışık Özel Sayısı), 39-56. Bookchin, M. (1987). The rise of urbanisation and the decline of citizenship. San Fransisco: Sierra Club Books. Brett, A. S. (2011). Yurttaş hakları tasavvurunun gelişimi (G. Aksay, Çev.). Q. Skinner ve B. Strath içinde, Devletler ve Yurttaşlar Tarih, Kuram, Muhtemel Gelecek (s. 113-133). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Brubaker, R. (2009). Fransa ve almanya'da vatandaşlık ve ulus ruhu (V. Pekel, Çev.). Ankara: Dost Kitabevi. Büyükkaragöz, S. (1989). Ortaöğretimde demokrasi eğitimi, öğretmen, öğrenci ve yöneticilerin demokratik tutum ve davranışları. Konya: Selçuk Üniversitesi Araştırma Fonu. Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Corrigall-Brown, C. (2003). What do politics have to do with me? analysis of political alienation among young canadians. Atlanta: American Sociological Association. Dağ, N. (2012). Vatandaşlığın niteliksel dönüşümü ve vatandaşlık eğitimi üzerine bir betimleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (1), 105-118. Doğan, İ. (2007). Modern toplumda vatandaşlık, demokrasi ve insan hakları, "insan haklarının kültürel temelleri”, Ankara: Pegem A Yayıncılık. Doğanay, A. (2008). What does democracy mean to 14-year-old turkish children? A Comparison with Results of the 1999 IEA Civic Education Study. Research Papers in Education, 25 (1), 51-71. Doğanay, A. ve Sarı, M. (2009, Mayıs). Lise öğrencilerinin vatandaşlık algılarına etki eden faktörlerin analizi. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri. Uşak Üniversitesi, Uşak. Durualp, E. ve Durualp, E. (2012). İlköğretim II. kademede öğrenim gören öğrencilerin evrensel değerlere ilişkin tutumlarının incelenmesi, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5 (4), 484-499. Durualp, E. ve Doğan, İ. (2017). Vatandaşlık Algısı Ölçeği’nin faktör yapısının incelenmesi, The Journal of Academic Social Science Studies, (62), 65-83. Eğitim Reformu Girişimi. (2015). Eğitim izleme raporu 2014-2015. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi. Ersoy, A. F. (2014). Active and democratic citizenship education and its challenges in social studies classroom. Eurasian Journal of Educational Research, 55, 1-20. Ersöz, Y. ve Duruhan, K. (2015). Okul ortamında demokrasi yaşantıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2 (3), 13-26. Gömleksiz, M. N. ve Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 95-134. Gürbüz, G. (2006). İlköğretim 7. ve 8. sınıflarda vatandaşlık bilgisi dersinde demokrasi eğitimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Heater, D. (1990). Citizenship: the civic ıdeal in world history politics and education. London & New York: Longman. İnal, K. (2014). Çocuk ve demokrasi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. İnsel, A. (2000). Özgürlük etiği karşısında iktisat kuramı, A. Sen'in Etik İktisat Önerisi. Toplum ve Bilim, (86), 7-21. Kadıoğlu, A. (2012). Vatandaşlık: kavramın farklı anlamları. A. Kadıoğlu içinde, Vatandaşlığın Dönüşümü: Üyelikten Haklara (s. 21-30). İstanbul: Metis Yayınları. Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin demokrasi algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (3), 143-162. Karatekin, K., Kuş, Z. ve Sönmez, Ö. F. (2010, Eylül). İlköğretim öğrencilerinin demokrasi algıları. IX. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiri. Fırat Üniversitesi, Elazığ. Keskin,Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişimin, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul. Keyman, F. (2008). Kimlik, vatandaşlık ve demokratikleşme: Türkiye örneği. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi Yayınları. Kuş, Z. (2012). İlköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Küçükkaragöz, H. (2009). Bilişsel gelişim ve dil gelişimi. B. Yeşilyaprak içinde, Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Marcus, R. R., Mease, K. ve Ottemoeller, D. (2001). Popular definitions of democracy from Uganda, Madagascar, and Florida. Journal of Asian and African Studies, 36 (1), 113-132. Milli Eğitim Bakanlığı, (2015). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2014-2015. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. Öcal, A. (2011). İlköğretim yedinci sınıf öğrencilerinin vatandaşlık hakları konusundaki görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (35), 134-149. Pierson, C. (2000). Modern devlet (B. Erdoğan, Çev.). İstanbul: Berdan Matbaası. Poyraz, M. (2007). Babaların babalık rolünü algılamalarıyla kendi ebeveynlerinin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Sadık, F. ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: ilköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1 (1), 48-62. Sağlam, H. İ. (2000). Sosyal bilgiler dersinin demokratik tutum geliştirmedeki rolü. Milli Eğitim Dergisi, (146), 67-71. Seçer, Z., Çeliköz, N. ve Yaşa, S. (2007). Bazı kişisel özelliklerine göre okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların babalarının babalığa yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 425-438. Şimşek, N. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin demokratik kazanımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, (190), 188-202. Telli, A. A. (2014). 3-6 Yaş grubu çocuğu olan babaların babalık rolü algısı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum. Tezel-Şahin, F. ve Özyürek, A. (2008). 5-6 yaş grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiştirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (3), 395-414. Tonga, D. (2013). 8. sınıf öğrencilerinin vatandaşlık bilinci düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Torney Purta, J., Lehmann, R., Oswald, H. ve Schulz, W. (1999). Citizenship and education in twenty-eight countries: civic knowledge and engagement at age fourteen. Amsterdam: İnternational Association for the Evaluation of Educational Achievement. Turner, B. S. (1986). Citizenship and capitalism. London: Allen & Unwin. Ural, S. N. (2010). İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutum ve empatik eğilim düzeylerine sosyal bilgiler dersinin etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya. Uyan-Semerci, P. (2010). İnsan hakları ihlali olarak yoksulluk. P. Uyan Semerci içinde, Dev ve Cüce Aynı Yolda: Yoksulluk ve Pozitif Özgürlükler (s. 1-21). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2014). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık. Yoğurtcu, A. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin demokratik tutumlarının İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erzincan Üniversitesi, Erzincan. Yuncu, Y. L. (2011). İki yoksulluk yaklaşımı: A. Sen'in yapabilirlikten yoksunluk teorisi ve toplumsal dışlanma çerçevesinin karşılaştırılması. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.