Yıl 2018, Cilt , Sayı 48, 1 - 30, 17.10.2018

Öznur TULUNAY ATEŞ Bekir BULUÇ

Öz

İLKÖĞRETİM ÖĞRETMENLERİNDE MOTİVASYON VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIN DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Öz

Bu çalışmada ilköğretim öğretmenlerinin motivasyonları ve örgütsel bağlılıkları: cinsiyet, yaş, medeni durum, öğrenim durumu, mesleki kıdem, okulun bulunduğu yerleşim birimi gibi demografik değişkenlere göre incelenmiştir. Araştırmanın örneklemi 2013-2014 eğitim öğretim yılında Bartın ilinde görev yapan 525 öğretmenden oluşmuştur. Araştırmada veriler kişisel bilgi formu, “Küresel Motivasyon Ölçeği”  ve “Örgütsel Bağlılık Anketi” ile toplanmıştır. Yapılan istatistiki analizler sonucunda ilköğretim öğretmenlerinin motivasyonlarında; öğrenim durumuna ve mesleki kıdeme göre anlamlı farklılık görülmemiştir. Fakat cinsiyete göre, içsel ve dışsal alt boyutunda; yaşa göre, dışsal boyutunda; okulun bulunduğu yerleşim birimine göre de, içsel boyutunda anlamlı farklılık olduğu görülmüştür. İlköğretim öğretmenlerinin örgütsel bağlılıklarında ise; cinsiyete, yaşa, medeni duruma, öğrenim durumuna ve mesleki kıdeme göre anlamlı farklılık görülürken; okulun bulunduğu yerleşim birimine göre farklılık görülmemiştir.

Anahtar Kelimeler

İlköğretim öğretmenleri, motivasyon, örgütsel bağlılık

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ. ve Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3),151-166. Affum-Osei, E., Acquaah, E. ve Acheampong, P. (2015). Relationship between Organisational Commitment and Demographic Variables: Evidence from a Commercial Bank in Ghana. American Journal of Industrial and Business Management, 5(12), 769-778. Ağca, V. ve Ertan, H. (2008). Duygusal bağlılık ve içsel motivasyon ilişkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2),135-156. Allen, N. J.ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.Argon, T. ve Ertürk, R. (2013). İlköğretim okul öğretmenlerinin içsel motivasyonları ve örgütsel kimliğe yönelik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 159-179. Aslan, M. ve Ağıroğlu Bakır, A. (2014). Öğretmenlerin okullardaki örgütsel bağlılığa ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 25(1), 189-206. Baltacı, A., Tiyek, R. ve Burgazoğlu, H. (2016). Örgütsel bağlılık, çalışan performansı ve motivasyon faktörleri ile örgütsel iletişim arasındaki ilişkinin sosyal hizmet işletmeleri açısından incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1),49-79. Barlı, Ö., Bilgili, B., Çelik, S. ve Bayrakçeken, S. (2005). İlköğretim okul öğretmenlerinin motivasyonları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 391-417. Ersoy, S. ve Bayraktaroğlu, S. (2015). Örgütsel bağlılık. (3. Baskı) (Edit.: Ergun Özler, N. D.). Örgütsel davranışta güncel konular (1-16). Bursa: Ekin Kitabevi. Ersoy Yılmaz, S. ve Aras, M. (2015). Türkiye’de örgütsel bağlılık yazınının genel görünümü. (Edit.: Özen Kutanis, R.). Türkiye’de örgütsel davranış çalışmaları I. (51-75). Ankara: Gazi Kitabevi.Benkhoff, B. (1997). Disentangling organizational commitment, Personnal Review, 26(1), 114-131.Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: A study employing the experience sampling method, Journal of Undergraduate Sciences, 3, 147-154. Büyükses, L. (2010). Öğretmenin iş ortamındaki motivasyonunu etkileyen etmenler. Yüksek Lisans Tezi, Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Cohen, A. (1992). Antecedents of organizational commitment across occupational groups: A meta analysis, Journal of Organizational Behavior, 13(6), 539-558. Çakar, N. D. ve Ceylan, A. (2005). İş motivasyonunun çalışan bağlılığı ve işten ayrılma eğilimi üzerindeki etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 52-66. Doğan, İ. F., Bakan, İ. ve Oğuz, M. (2017). Çalışanların motivasyonları üzerinde örgütsel bağlılık mı? Mesleki bağlılık mı daha etkili? Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2), 71-86. Doğan, S. ve Koçak, O. (2017). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin öğretmen motivasyonuna ilişkin algı ve görüşleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 1-18.Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. (15. Baskı). İstanbul: Beta Basım. Ertürk, R. ve Aydın, B. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(9), 147-173.Gautam, T., Dick, R. V., Wagner, U., Upadhyay, N. ve Davis, A. J. (2005). Organizational Citizenship Behavior and Organizational Commitment in Nepal. Asian Journal of Social Psychology, 8(2), 305- 314.Greenberg, J.ve Baron, R. A. (2000). Behavior in organizations, Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall.Göloğlu Demir, C., Demir, C. ve Bolat, Y. (2017). Sınıf öğretmenlerinin motivasyonları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), 73-87. Gören, T. ve Yengin Sarpkaya, P. (2014). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri (Aydın il örneği). Eğitim Bilimleri Dergisi, 40,69-87. Guay, F., Mageau, G. A. ve Vallerand, R. J. (2003). On the hierarchical structure of self- determined motivation: A test of top-down, bottom-up reciprocal and horizontal effect, Society for Personality and Social Psychology, 29, 992-1004. Gümüş, A. (2013). İlkokul yöneticilerinde güçlendirici liderlik davranışları ile öğretmenlerde örgütsel bağlılık ilişkisi: Psikolojik güçlendirmenin aracılık rolü (Ankara il örneği). Yayınlanmamış yüksek lisan tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Hoy, A. W.(2008). What Motivates Teachers? Important Work on a Complex Question. Learning and Instruction, 18 (5), 492-498.Karacaoğlu, K. ve Güney, Y. S. (2010). Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının, örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkisi: Nevşehir il örneği, Öneri, 9(34), 137-153. Karadağ, M., Teke, A. ve Demir, C. (2011). GATA’da görevli akademik yönetici personelin örgütsel bağlılık ve örgütten ayrılma düşünceleri üzerine bir inceleme. Gülhane Tıp Dergisi, 53,162-169. Karadağ, M., Işık, O., Akpolat, M., ve Çelen, Ö. (2015). Örgütsel bağlılık açısından motivasyon; Sağlık kurumlarında çalışan idari personel üzerinde bir uygulama. The Journal of Academic Social Science Studies, 40, 311-320. Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel.Köyüstü Erdeniz, S. (2017). Örgütsel bağlılık ve motivasyon konusunda yazılmış lisansüstü tezlerin bibliyografik açıdan incelenmesi (2008-2017). International Journal of Academic Value Studies, 4(19), 467-477. Kurşunoğlu, A., Bakay, E. ve Tanrıöğen, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 101-115.Lunenburg, F. C. ve Ornstein, A. C. (1996). Educational administration concepts and practice, Belmont: Wadsworth.Madenoğlu, C., Uysal, Ş., Sarıer, Y. ve Banoğlu, K. (2014). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumlarının örgütsel bağlılıkla ilişkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(1), 47-69. Marx, M. H. ve Tombaugh, T. N. (1967). Motivation. San Francisco: Candler.Mathieu, J. E. ve Zajac, D. M. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, corralates and consequences of organizational commitment. Physcological Bulletin, 108(2), 171-194.McClurg, L. N. (1999). Organizational commitment in the temporary-help service industry. Journal of Applied Management Studies,8(1), 5-26.Memişoğlu, S. P. ve Kalay, M. (2017). İlkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık ve motivasyonları arasındaki ilişki (Bolu il örneği). Turkish Studies, 12(4), 367-392. Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1997). Commitment in the workplace: theory, research, and application, New Delhi, Thousand Oaks, London: Sage. Moon, M. J. (2000). Organizational commitment revisited in new public management: Motivation, organizational culture, sector, and managerial level . Public Performance & Management Review, 24(2)(177-194). Morris, J. H. ve Sherman, J. D. (1981). Generalizability of an organizational commitment model, Academy of Management Journal, 24, 512-526.Mowday R.T., Steers, R. M. ve Porter L.W.(1979). The measurement of organizational commitment, Journal of Vocational Behavior, 14(2), 224-247.Nartgün, Ş. S. ve Menep, İ. (2010). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılığa ilişkin algı düzeylerinin incelenmesi: Şırnak/ İdil örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 288-316. Oran, F. Ç., Bilir Güler, S. ve Bilir, P. (2016). İş motivasyonunun örgütsel bağlılığa olan etkinin incelenmesi: Sultangazi/İstanbul ilköğretim okullarında bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 236-252. Özdemir, Ş. S. (2007). Görsel sanatlar (resim iş) öğretmenlerinin motivasyonlarını etkileyen faktörler, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özgan, H., Yiğit, C. ve Cinoğlu, M. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 1-14.Porter, L.W. Steers, R. M., Mowday, R. T. ve Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians, Journal of Applied Psychology, 59, 603-609. Recepoğlu, E. (2013). Öğretmenlerin iş motivasyonlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 575-588. Taş, A. (2017). İş doyumu ve örgütsel bağlılık. (Edit.: Özdemir, S.ve Cemaloğlu, N.). Örgütsel davranış ve yönetimi (421-447). Ankara: Pegem Akademi. Topaloğlu, M., Koç, H. ve Yavuz, E. (2008). Öğretmenlerin örgütsel bağlılığının bazı temel faktörler açısından analizi. Kamu-İş İş Hukuku Ve İktisat Dergisi, 9(4), 201-218, 25.02.2018 tarihinde http://www.kamu-is.org.tr/pdf/949.pdf sayfasından erişilmiştir.Uğraşoğlu, İ.K. ve Çağanağa, Ç. K. (2017). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of News Trends in Arts Sports & Science Education, 6(4), 10-38.Wahn, J. C. (1998). Sex differences in the continuance component of organizational commitment, Group and Organization Management, 23(3), 256-266.West, J. M. (2012). Understanding the motivation of elementary school teachers to implement social and emotional learning curricula, Toulane University for degree of Doctor of Phılosopy, UMI 3511570, ProQuest LLC.Yıldırım, M. ve Arslan, Ö. E. (2015). İşgörenlerin iş motivasyonunun örgütsel bağlılıklarına etkisi: Ankara’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Turizm Akademi Dergisi,1, 23-37. Yıldırım, A.ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.Yusein, R. (2013). Örgütsel bağlılık ile motivasyon arasındaki ilişki: Bir şirket uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Zeynel, E. ve Çarıkçı, İ. H. (2015). Mesleki motivasyonun iş tatmini ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Akademisyenler üzerinde görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 217-248. Zeyrek, A. O. (2008). Milli eğitim bakanlığı 2005 öğretmenlik kariyer basamakları yükselme sınavında öğretmenlerin başarı durumları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.