CHILDREN’S BOOKS AND IDEALIST CHARACTERS

Yıl 2019, Sayı: 51, 241 - 261, 27.07.2019

Keziban Tekşan , Gülşah Set Enes Çinpolat

Öz

Literary texts are generally constructed on four basic
elements. They are time, space, event and the character. The most important of
these elements is the character. Without the character, the other elements do
not make much sense. Particularly in children books, the character should be
treated more rigorously while it is beingedited. Because, children more
identify with the characters in the books they read, they try to be like those
characters in everyday life. For this reason, the created characters should be
able to sense the good, the right, the moral and the nationalv alues to the
child. Characters should not be much idealized and should be left in constant
negativity. There sulting characters should show that in the middle of the two
(idealize dornegativity) there can be negative parts and positive parts which
are a sily found in the child's daily life and are not distant from the child.
Unfortunately, this awareness has not been created in the majority of children
books. Characters are too idealistic, that every one covet. The children area
way from being children, and they are presentedtothereaders, like they are a
dults. This causes the children who read the book to feel themselves in a
dequate and to be negatively affected psychologically. This situation can be
avoided by leaning on this subject, creating sensitivity and making theauth or
saware of this issue, and the idealized heroiccase can be broken. For this
purpose, Peyami Safa’s book titled “A Turkish Child in America”, Elif Safak's
“Sakiz Sardunya” and Cahit Ucuk's “Silver Wing” will be examined in terms of
the idealized hero. In the study, document analysis is used in qualitativere
search methods. As a result of the study, Peyami Safa's Oguz character in a
book titled “A Turkish Child in America”, Sakiz Sardunya character in the book
“Sakiz Sardunya” by Elif Safak, exhibited idealized behaviors. Oguz character,
who can go to America alone with the ship can get rid of all the events that
happened; Sakiz Sardunya character is the ideal character who behaves more
sensitively than his age, does not play games to disturb others, and chooses to
read books instead of playing games among the lessons given in school. Kemal
character of Cahit Ucuk's book named Silver Wing tries to maintain the
livelihood of his family without any complaints despite all the negativities he
has experienced. These characters do not coincide with the child's reality.

Anahtar Kelimeler

Child reality, suitibility for child, ideal character

Çocuk Kitapları ve İdealist Kahramanlar

Öz

Edebî
metinler genel olarak dört temel unsur üzerine kurgulanır. Bunlar: zaman,
mekân, kişiler ve olaydır. Bu unsurlar içerisinde en önemlisi ise kahraman ve
onun karakteridir. Kahraman olmadan diğer unsurlar pek bir anlam ifade etmez.
Özellikle çocuk kitaplarında kahraman 
ögesi kurgulanırken daha titiz davranılmalıdır. Çünkü çocuklar
kendilerini okudukları kitaplardaki karakterlerle yetişkinlerden daha çok
özdeşleştirir, günlük hayatta o karakterler gibi olmaya çalışır. Bu nedenle,
oluşturulan kahramanlar  çocuğa iyiyi,
doğruyu, ahlaki ve millî değerleri sezdirebilecek karakter özellikleri
taşımalıdır. Bununla birlikte karakterler ne çok idealize edilmeli ne de
sürekli olumsuzlukların içinde bırakılmalıdır. Bu ikisinin ortasında iyi
yönlerinin yanında kötü yönlerine de yer verilen,yanlışlarından ders çıkaran,
çocuk gerçeğine uygun kişilik özelliklerine sahip olmalıdır. Ama ne yazık ki
çocuk kitaplarının çoğunda bu farkındalık oluşturulamamıştır. Karakterler fazla
idealist, herkesin imrendiği, çocuğun çocuk olmaktan uzaklaşıp bir yetişkin
edasıyla okura sunulduğu kişilerdir. Bu da kitabı okuyan çocukların kendilerini
yetersiz hissedip psikolojik olarak olumsuz etkilenmelerine neden
olabilmektedir.Bu konuda çocuk kitabı yazarlarına büyük sorumluluk düşmektedir.
Bu çalışmada Peyami Safa’nın Amerika’da Bir Türk Çocuğu, Elif Şafak’ın Sakız
Sardunya ve Cahit Uçuk’un Gümüş Kanat adlı kitapları idealize edilmiş kahraman
yönünden incelenmiştir. Her üç kitabın kahramanı çocuktur ve olumlu karakter
özelliği göstermektedir. Peyami Safa’nın Amerika’da Bir Türk Çocuğu kitabındaki
Oğuz karakteriyle Elif Şafak’ın Sakız Sardunya kitabındaki Sakız Sardunya
karakteri ve Cahit Uçuk’un Gümüş Kanat kitabındaki Kemal karakteri  idealize edilmiş davranışlar sergileyen
kişilerdir. Oğuz karakteri gemiyle tek başına Amerika’ya gidebilen, başına
gelen bütün olaylardan kurtulabilen; Sakız Sardunya karakteri ise yaşıtlarına
göre daha hassas davranan, başkalarını rahatsız etmemek için oyun oynamayan,
okulda verilen ders aralarında oyun oynamak yerine kitap okumayı tercih eden
idealize karakterlerdir. Kemal karakteri de yaşadığı bütün olumsuzluklara
rağmen hiç şikâyet etmeden ailesinin geçimini sağlamaya çalışır. Bu karakterler
çocuk gerçeğiyle örtüşmemektedir. 

Anahtar Kelimeler

Çocuk gerçeği, çocuğa görelik, ideal karakter

Kaynakça

• Akyüz, M. (2014). Muzaffer İzgü’nün Çocuk Kitaplarının Çocuk Edebiyatının Temel İlkeleri Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aslan, C. (2007). Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının çocuğun gelişim sürecindeki yeri. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu: Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Yay. Haz.: S. Sever). Ankara: AÜ Basımevi, 189-200.
• Bulut, P. ve Kuşdemir, Y. (2013). Tübitak tarafından yayınlanan çocuk kitaplarının içerik özelliklerinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Litera-ture and History of Turkish or Turkic, 8(12), 215-226.
• Ceren, D. (2015). Çocuklara Rol Model Olması Bakımından Millî Mücadele Kahramanları Ve Edebî Eserlere Yansıması: “Kurtuluşun Kahramanları” Kitap Dizisi Örneği. Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS), 8(14), 135-157.
• Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Çocuk edebiyatı kitaplarındaki yetişkin ve çocuk karakterlerin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 14(4), 4768-4780. doi:10.14687/jhs.v14i4.5083
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi (22. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, E. (2014). Çocuk Edebiyatında "Karakter" Kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 60-79.
• Karatay, H. (2007). Dil Edinimi ve Değer Öğretimi Sürecinde Masalın Önemi ve Görevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-477.
• Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebî eserlerin kullanımı. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Litera-ture and History of Turkish or Turkic, 6(1), 1398-1412.
• Kemal, Y. (2018). Kalemler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Neydim, N. (2000). Çeviri çocuk edebiyatında idealize edilerek yansıtılan çocuk figürlerindeki ideolojik ve dinsel eğilimler ve bu edebiyatın Türkiye’deki alımlanması. I. Ulusal Çocuk Kitapları Sempozyumu: Sorunlar ve Çözüm Yolları (Yay. Haz. : S. Sever). Ankara: AÜ Basımevi, 87-102.
• Oğuzkan, F. (2010). Çocuk edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özden, Y. (1999). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Öztürk, Y. (2015). Server Bedî Nam-I Diğer Peyami Safa ve Çocuklar. 2. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. İstanbul: KBN Dijital Baskı Tesisleri, 63-68.
• Rawlinson, J. G. (1995). Yaratıcı Düşünce ve Beyin Fırtınası. Çeviren: Osman Değirmen. İstanbul: Rota Yayıncılık.
• Safa, P. (2016). Amerika'da Bir Türk Çocuğu. İstanbul: Damla Yayınevi.
• Sertbarut, M. (2015). Yalancı Portakal. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sever, S. (2008). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2013). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sungur, N. (1997). Yaratıcı Düşünce. İstanbul: Evrim Yayınevi Yönetim Dizisi.
• Şafak, E. (2014). Sakız Sardunya. İstanbul: Doğan Egmont Yayınları.
• Şimşek, T. (2016). Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• TDK (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Uçuk, C. (2017). Gümüş Kanat. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Yazıcı, S. ve Aslan, M. (2011). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma: sosyal bilgiler ders kitapları ile öğretmen adaylarının kahraman tercihlerinin karşılaştırılması üzerine bir çalışma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(4), 2173-2188.
• Yılmaz, O. ve Kılıç, B. S. (2015). İdealize karakter bağlamında Elif Şafak’ın Sakız Sardunya’sı. II. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiriler (Yay. Haz.: T. Şimşek ve BV Yıldız). İstanbul: KBN Dijital Baskı, 145-152.
• Zivtçi, F.(2006). Çocuk kitaplarında kahramanların yeri ve önemi. 2.Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, s. 245-247.