Türk Eğitim Sisteminde Liyakat (Meritokrasi) Esaslı Eğitim Yöneticiliği

Yıl 2019, Sayı: 52, 39 - 64, 27.10.2019

Ramazan Gök

https://doi.org/10.21764/maeuefd.543883

Cited By: 8

Öz

Bu çalışma Türk Eğitim Sistemi’nde meritokrasi,
liyakat esaslı yönetici yetiştirme, atama ve değerlendirme sistemi ile
liyakatlı yönetici niteliklerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerini
belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma bütüncül çoklu durum çalışması olarak
desenlemiştir. Beş ilkokul ve beş ortaokul olmak üzere toplam 10 farklı
ilköğretim kurumunda çalışan farklı görevdeki 13 yönetici ile farklı
branşlardan 13 öğretmen çalışma grubuna alınmıştır. Nitel araştırmanın çalışma
grubu belirlenirken seçkisiz olmayan amaçsal örnekleme yöntemlerinden maksimum
çeşitlilik örneklem yöntemi kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanmasında açık
uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu kullanılmıştır.
Nitel verilerin analizinde hem betimsel hem de içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma
sonuçlarına göre, eğitim yönetiminde mevcut mevzuatta yetiştirme sürecinin
olmadığı, yetiştirmenin mevzuata girmesi ve bu sürecin liyakatlı bir şekilde
gerçekleştirilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. Liyakatlı eğitim yöneticisinin
sahip olması gereken en önemli niteliklerin başında iyi iletişim becerisi, alan
uzmanlığı ve liderlik vasfı ile adaletli davranma olduğu ortaya çıkmıştır.
Niteliklere ilişkin elde edilen boyutlar gruplandırıldığında ise liderlik
becerileri, iletişim becerileri, eğitsel-sanatsal beceriler ve mesleki
yeterlilik ve uzmanlığın vurgulanması araştırmanın öne çıkan sonuçlardandır. Yönetici
atama, yetiştirme ve değerlendirme sistemleri üzerine yeni, farklı ve özgün
modeller geliştirilerek durağan yönetim süreçlerinin geliştirilmesi
sağlanabilir. Eğitim işgörenlerinde meritokrasi ve liyakat kavramlarına ilişkin
farkındalık oluşturmak ve olumlu algı geliştirmek amacıyla seminer ve hizmet
içi eğitimler düzenlenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Liyakat, Yönetici Yetiştirme, Yönetici Atama, Yönetici Değerlendirme

Kaynakça

• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., ve Karaöse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164).
• Akbaşlı, S., ve Balıkçı, A. (2013). Okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerine göre okul yöneticiliğinin meslekleşmesinin değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2).
• Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. İnternational Perodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 89-105.
• Alon, S., & Tienda, M. (2007). Diversity, opportunity, and the shifting meritocracy in higher education. American Sociological Review, 72(4), 487-511.
• Angus, L. (1986). Schooling for Social Order: Democracy, Equality and Social Mobility in Education. Victoria: Deakin University Press.
• Aslanargun, E. (2012). Okul müdürlerinin sahip olması gereken değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1327-1344.
• Altın, F. ve Vatanarttıran, S. (2014). Türkiye de okul yöneticisi yetiştirme, atama ve sürekli geliştirme model önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2).
• Bursalıoğlu, Z. (1981). Eğitim yöneticisinin yeterlikleri: ilköğretmen okulu müdürlerinin yeterliklerine ilişkin bir araştırma. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirtaş, H. ve Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., ve Hyun, H. H. (2011). How to design and evaluate research in education (5th ed.). New York: McGraw-Hill.
• Güler, A., Halıcıoğlu, M.B. ve Taşğın, S. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.Ankara: Seçkin Yayıncılık. Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. biometrics, 159-174.4
• Özan, M. B. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim becerilerinin öğretmen ve yönetici bakış açısıyla değerlendirilmesi. Eurasian Journal of Educational Research (EJER), (24)
• Özdemir, A. (2013). Okul yöneticilerindeki adalet ve liyakat ile öğretmenlerdeki sadakat ve gayret arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 99-117.
• Recepoğlu, E., ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri, Electronic Turkish Studies, 9(2).
• Sealy, R. (2010). Changing perceptions of meritocracy in senior women's careers. Gender in Management: An International Journal. 25(3),184 – 197.
• Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 33-48.Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 33-48.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Young, M. (1961). The rise of the meritocracy. Bristol: Penguin Books.