Çocuklarda Duygu Düzenlemenin Ölçülmesi:Ölçek Uyarlama ve Geliştirme Çalışması

Yıl 2019, Sayı: 52, 491 - 518, 27.10.2019

Özlem Gülgez Bülent Gündüz

Öz

Çalışmanın amacı, çocukların öfke, üzüntü
ve neşe düzenleme biçimlerini çocuk ve ebeveyn bildirimine dayalı
değerlendirmeye imkân veren bir grup ölçme aracını Türk kültürüne kazandırmaktır.
Bu amaçla Çocuklarda Duygu Yönetim Ölçekleri: Öfke ve Üzüntü/ Çocuk- Ebeveyn
Formları (Ç/E-ÇDYÖ: Öfke ve Üzüntü) Türkçe’ye uyarlanmış; çocukların neşe
düzenleme biçimlerini çocuk ve ebeveyn bildirimine dayalı değerlendiren bir
ölçme aracı (Ç/E-ÇNYÖ) geliştirilmiş ve bu araçların psikometrik özellikleri
incelenmiştir. Araştırma grubunu 954 ilkokul öğrencisi ve 586 anne olmak üzere
toplamda 1540 kişi oluşturmaktadır. Ç-E/ÇDYÖ: Öfke ve Üzüntü’nün yapı
geçerliğini incelemek amacıyla yapılan Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA),
ölçeklerin özgün ölçeklerde olduğu gibi iki faktörlü bir yapı sergilediğini,
üzüntü ölçeğindeki 6 numaralı madde hariç diğer maddelerin modele uygun
işlediğini göstermiştir. Ç-E/ÇNYÖ’nün yapı geçerliğinin incelendiği Açımlayıcı
Faktör Analizi (AFA) ile ortaya çıkan iki faktörlü yapı DFA ile doğrulanmış,
ancak üzüntü ölçeğinin çocuk formunda işleyen bir maddenin ebeveyn formunda
çalışmadığı görülmüştür.  Tüm ölçeklerin
güvenirlik analizleri Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları ve test-tekrar
test korelasyonu ile değerlendirilmiştir. 
Bulgular, ÇDYÖ: Öfke ve Üzüntü ve ÇNYÖ ölçeklerinin çocuk ve ebeveyn
formlarının, çocukların öfke, üzüntü ve neşe duygularını düzenleme biçimlerini
değerlendirmeye yönelik geçerli ve güvenilir ölçümler sunabildiğini ortaya
koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Duygu düzenleme, Öfke, Üzüntü, Neşe

Kaynakça

• Brenner, E. M., & Salovey, P. (1997). Emotion regulation during childhood: Developmental, interpersonal, and individual considerations. In Salovey, P. & Sluyter, D. J. (Eds.) Emotional development and emotional intelligence: Educational implications (pp.168-195). 01.06.2018 tarihinde http://ei.yale.edu/wp- content/uploads/2014/02/pub217_Brenner_Salovey_1997.pdf adersinden erişildi.
• Buss, K. A., & Goldsmith, H. H. (1998). Fear and anger regulation in infancy: Effects on the temporal dynamics of affective expression. Child development, 69(2), 359-374.
• Cassano, M., Perry-Parrish, C., & Zeman, J. (2007). Influence of sex on parental socialization of children’s sadness regulation. Social Development, 16, 210–231. doi:10.1111/j.1467-9507.2007. 00381.x.
• Coie, J. D., Dodge, Κ. Α., & Kupersmidt, J. B. (1990). Peer group behavior and social status. In S. R. Asher & J. D. Coie (Eds.), Peer rejection in childhood. New York: Cambridge University.
• Cole, P. M., Martin, S. E. & Dennis, T. A. (2004). Emotion regulation as a scientific construct: Methodological challenges and directions for child development research. Child development, 75(2), 317-333.
• De Los Reyes, A., & Kazdin, A. E. (2005). Informant discrepancies in the assessment of childhood psychopathology: a critical review, theoretical framework, and recommendations for further study. Psychological Bulletin, 131(4), 483.
• Denham, S. A. (2007). Dealing with feelings: How children negotiate the worlds of emotions and social relationships. Cognition, Brain, Behavior, 11(1), 1.Denham, S. A., Blair, K. A., DeMulder, E., Levitas, J., Sawyer, K., Auerbach–Major, S., & Queenan, P. (2003). Preschool emotional competence: Pathway to social competence? Child development, 74(1), 238-256.
• Di Giunta, L., Iselin, A. M. R., Eisenberg, N., Pastorelli, C., Gerbino, M., Lansford, J. E., Dodge, K. A., Caprara, G. V. Bacchini, D., Tirado, L. M. U. & Thartori, E. (2017). Measurement invariance and convergent validity of anger and sadness self-regulation among youth from six cultural groups. Assessment, 24(4), 484-502.
• Dodge, K., & Garber, J. (1991). Domains of emotion regulation. In J. Garber & K. Dodge (Eds.), The development of emotion regulation and dysregulation (pp. 3–12). New York: Cambridge University Press.
• Eisenberg N1, Fabes RA, Guthrie IK, Reiser M. (2000). Dispositional emotionality and regulation: their role in predicting quality of social functioning. Journal of Personality and Social Psychology, 78 (1), 136-57.
• Eisenberg, N., & Morris, A. S. (2002). Children's emotion-related regulation. Advances in child development and behavior, 30:189-229.
• Eisenberg, N., Cumberland, A., Spinrad, T. L., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Reiser, M., Murpy, B. C., Losoya, S. H. & Guthrie, I. K. (2001). The relations of regulation and emotionality to children's externalizing and internalizing problem behavior. Child development, 72(4), 1112-1134.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., Bernzweig, J., Karbon, M., Poulin, R., & Hanish, L. (1993). The relations of emotionality and regulation to preschoolers' social skills and sociometric status. Child development, 64(5), 1418-1438.
• Eisenberg, N., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Murphy, B. C., Guthrie, I. K., Jones, S., Poulin R. & Maszk, P. (1997). Contemporaneous and longitudinal prediction of children's social functioning from regulation and emotionality. Child development, 68(4), 642-664. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.1997.tb04227.x
• Frijda, N. H. (1988). The laws of emotion. American psychologist, 43(5), 349-358, https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/31220818/Laws_of_Emotion.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1540365952&Signature=mzx1kATE5cnRVJumFniFlVyZZVE%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DThe_laws_of_emotion.pdf adresinden 1.6.2018 tarihinde erişildi.
• Fuchs, D., & Thelen, M. H. (1988). Children's expected interpersonal consequences of communicating their affective state and reported likelihood of expression. Child Development, 1314-1322.
• Gliem, J. A., & Gliem, R. R. (2003). Calculating, interpreting, and reporting Cronbach’s alpha reliability coefficient for Likert-type scales. Midwest Research-to-Practice Conference in Adult, Continuing, and Community Education. 22.05.2018 tarihinde https://scholarworks.iupui.edu/bitstream/handle/1805/344/Gliem%20&%20Gliem.pdf?s.. adresinden alınmıştır.
• Gross, J. J. (2014). Emotion Regulation: Conceptual and Empirical Foundations. In Gross, J. J.(Ed.) Handbook oh Emotion Regulation (pp.3-20). New York, London: The Guilford Press.
• Güngör, D. (2016). Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu. Türk psikoloji yazıları, 19(38), 104-112.
• Hourigan, S. E., Goodman, K. L., & Southam-Gerow, M. A. (2011). Discrepancies in parents’ and children’s reports of child emotion regulation. Journal of Experimental Child Psychology, 110(2), 198-212.
• Kapçı, E. G., Uslu, R. İ., Akgün, E., & Acer, D. (2009). İlköğretim çağı çocuklarında duygu ayarlama: Bir ölçek uyarlama çalışması ve duygu ayarlamayla ilişkili etmenlerin belirlenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 13-20.
• Kwon, K., Hanrahan, A. R., & Kupzyk, K. A. (2017). Emotional expressivity and emotion regulation: Relation to academic functioning among elementary school children. School Psychology Quarterly, 32(1), 75.
• McDowell, D. J., Kim, M., O'neil, R., & Parke, R. D. (2002). Children's emotional regulation and social competence in middle childhood: The role of maternal and paternal interactive style. Marriage & Family Review, 34(3-4), 345-364.
• Morelen, D., Southam-Gerow, M., & Zeman, J. (2016). Child emotion regulation and peer victimization: The moderating role of child sex. Journal of Child and Family Studies, 25(6), 1941-1953.
• Morris, A. S., Silk, J. S., Steinberg, L., Myers, S. S., & Robinson, L. R. (2007). The role of the family context in the development of emotion regulation. Social development, 16(2), 361-388.
• Quoidbach, J., Berry, E. V., Hansenne, M., & Mikolajczak, M. (2010). Positive emotion regulation and well-being: Comparing the impact of eight savoring and dampening strategies. Personality and individual differences, 49(5), 368-373.
• Rivers, S. E., Brackett, M. A., Katulak, N. A., & Salovey, P. (2007). Regulating anger and sadness: An exploration of discrete emotions in emotion regulation. Journal of Happiness Studies, 8(3), 393-427.
• Rydell, A. M., Berlin, L., & Bohlin, G. (2003). Emotionality, emotion regulation, and adaptation among 5-to 8-year-old children. Emotion, 3(1), 30.
• Southam-Gerow, M. A. ve Kendall, P. C. (2002). Emotion regulation and understanding: Implications for child psychopathology and therapy. Clinical psychology review, 22(2), 189-222.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar Ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
• Thompson R. A., Goodman M. (2010). Development of Emotion Regulation: More than meets the eye. In. A. M. Kring D. M. Sloan (Eds) Emotion Regulation and psychopathology. A transdiagnostic approach to etiology and treatment. New York: Guilford Press.
• Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition. Monographs of the society for research in child development, 59(2‐3), 25-52.
• Thompson, R. A. (2014). Socialization of emotion and emotion regulation in the family. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (2nd ed., pp. 173–186). New York, NY: Guilford.
• Tortorella, B. E. (2008). Parent-Child Concordance On Emotion Regulation. Undergraduate Honors Theses, The College of William and Mary, Williamsburg, VA
• Zeman, J., Klimes‐Dougan, B., Cassano, M., & Adrian, M. (2007). Measurement issues in emotion research with children and adolescents. Clinical Psychology: Science and Practice, 14(4), 377-401.
• Zeman, J., Shipman, K., & Penza-Clyve, S. (2001). Development and initial validation of the Children's Sadness Management Scale. Journal of Nonverbal Behavior, 25(3), 187-205.
• Zeman, J., Shipman, K., & Suveg, C. (2002). Anger and sadness regulation: Predictions to internalizing and externalizing symptoms in children. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 31, 393-398