EVLİLİK MESAJLARI ÖLÇEĞİ (EMÖ)’NİN GELİŞTİRİLMESİ, GEÇERLİLİK VE GÜVENİLİRLİĞİ

Yıl 2020, Sayı: 53, 137 - 163, 31.01.2020

Ekrem Sedat Şahin , Filiz Bilge

https://doi.org/10.21764/maeuefd.630626

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, evlenmemiş üniversite
öğrencilerinin evlilik konusunda, hangi kaynaklardan nasıl mesajlar aldığını
belirlemeye yönelik, Türk Kültürüne özgü, bir ölçme aracı geliştirmektir.
Ölçeğin geliştirilmesinde karma araştırma yöntemlerinden keşfedici sıralı desen
kullanılmıştır. Ankara’daki bir devlet üniversitesinde öğrenimine devam eden
sekiz öğrenci ile bireysel görüşme ve iki ayrı odak grup görüşmesi
gerçekleştirilmiştir. Görüşme kayıtlarından elde edilen temaların içeriğine
göre ölçeğin madde havuzu oluşturulmuştur. Alan uzmanlarının görüş ve önerileri
doğrultusunda 49 maddelik deneme formu geliştirilerek, 32 üniversite
öğrencisine uygulanmış, dil açısından anlaşılmayan yerler düzeltilmiştir.
EMÖ’nün geçerliliği Açımlayıcı (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA)
yöntemleri ile incelenmiştir. Ölçek, AFA’yı gerçekleştirmek için 276 erkek ve
332 kadın, toplam 608 öğrenciye uygulanmıştır. Analizler sonucunda ölçeğin dört
faktörlü ve 38 maddeli bir yapı sergilediği görülmüştür. EMÖ, bu haliyle DFA’yı
gerçekleştirmek için 165 erkek ve 148 kadın, toplam 313 öğrencilik farklı bir
gruba uygulanmıştır. DFA sonucunda EMÖ’nün 20 maddeli ve üç faktörlü bir
modelde kabul edilebilir uyum düzeyine sahip olduğu ortaya çıkmıştır. EMÖ’nün
güvenilirliği iç tutarlılık (Cronbach Alfa) ve test tekrar test yöntemleri ile
incelenmiştir. Sonuçlar, EMÖ ve Alt Ölçeklerinin güvenilirlik katsayılarının
yüksek düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Evlilik mesajlarının kaynaklarının
ise “Aile, Arkadaşlar, Kitle İletişim Araçları ve Diğer Kurumlar” olduğu
saptanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre sonuçlar tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Evlilik, Evlilik mesajı kaynakları, Alınan evlilik mesajlar, Evlenmemiş üniversite öğrencileri

Kaynakça

• Akgül, A., & Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri. Ankara: Emek Ofset.Aytaç, M., & Öngen, B. (2010). Doğrulayıcı faktör analizi ile yeni çevresel paradigma ölçeğinin yapı geçerliliğinin incelenmesi. İstatistikçiler Dergisi, 5, 14-22. Bailey, K. D. (1987). Methods of social research. New York: The Free Press, Maxwell MacMillen International. Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.Baumgartner, T. A., Strong, C. H., & Hensley, L. D. (2002), “Measurement issues in research”, inDorwick, T., Malinee, V. & Seely, C. (Eds), Conducting & Reading Research in Health & Human Performance, McGraw-Hill, New York. Benson, M. J., Larson, J., Wilson, S., & Demo, D. H. (1993). Family of origin influences on late adolescent romantic relationships. Journal of Marriage & The Family, 55, 663-672.Bird, G., & Melville, K. (1994). Families and intimate relationships. London: McGraw-Hill Inc.Bradbury, N. B., Fincham, F. D., & Beach, S. R. (2002). Evlilik doyumunun doğası ve belirleyicileri üzerine araştırmalar: Son on yılın derlemesi. (Ş. Tutarel-Kışlak, Çev.). Türk Psikoloji Bülteni, 7 (24-25), 120-129.Bronfenbrenner, U. (1977). Toward an experimental ecology of human development. American Psychologist, 52, 513-531.Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the family as a context for human development: research perspectives. [Electronic version]. Developmental Psychology. 22 (6), 723-742.Bryne, B. M. (2001). Structural equation modeling with AMOS. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.Coleman, M., & Ganong, L. H. (1984). The effects of remarriage on children: A review of the empirical literature. Family Relations, 33(2), 389-406.Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A First Course in Factor Analysis. Hillsdale, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, New Jersey.Cook, J. R., & Kilmer, R. P. (2010). Defining the scope of systems of care: An ecological perspective. Evaluation & Program Planning, 13, 18-20.Creswell, J. W. (1994). Research design: Qualitative and quantitative approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni. (Y. Dede & S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.Creswell, W. J., & Plano-Clark, L. V. (2015). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (Y. Dede & S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık. DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and applications. London: Sage.Doğan, Ş. (2016). Boşanma nedenlerine yönelik tutumlar: Boşanmayı artırıcı veya engelleyici faktörlere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. İnsan & Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 991-1011.Emiroğlu, K. (2002). Gündelik hayatımızın tarihi. Ankara: Dost Yayınları. Espelage, D. L., & Swearer-Napolitano, S. M. (2003). Research on school bullying and victimization: What have we learned and where do we go from here? School Psychology Review, 12(3), 365-383.Gladding, S. T. (2011). Aile terapisi tarihi, kuram ve uygulamaları (İ. Yıldırım, & İ. Keklik, Çev. Ed.). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.Gorsuch, R. L. (1990). Common factor-analysis versus component analysis- Some well and little known facts. Multivariate Behavioral Research, 25(1), 33-39.Greenberg, E. F., & Nay, W. R. (1982). The intergenerational transmission of marital instability reconsidered. Journal of Marriage & Family, 44(2), 335-347.Gülyüksel-Akdağ, F., & Cihangir-Çankaya, Z. (2015). Evli bireylerde psikolojik iyi oluşun yordanması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 646-662.Günden, C., & Miran, B. (2008). Yeni çevresel paradigma ölçeğiyle çiftçilerin çevre tutumunun belirlenmesi: İzmir ili Torbalı ilçesi örneği. Ekoloji Dergisi, 18 (69) 41-50.Heppner, P. P., Wampold, B. E., & Jr. Kivlighan, D. M. (2008). Psikolojik danışmada araştırma yöntemleri. (D. M. Siyez. Çev. Ed.) Ankara: Mentis Yayıncılık.Hünler, O. S., & Gençöz, T. (2003). Boyun eğici davranışlar ve evlilik doyumu ilişkisi: Algılanan evlilik problemleri çözümünün rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 18(51), 99-108.Jennings, A. M., Salts, C., & Smith, T. A. (1992). Attitudes toward marriage. Journal of Divorce & Remarriage, 17(1/2), 67-80.Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39, 31-36.Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.Karaman, H. (2015). Açımlayıcı faktör analizinde kullanılan faktör çıkartma yöntemlerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.Kelloway, E. K. (1998). Using LISREL for structural equation modeling, Thousand Oaks, CA: Sage Publishers.Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London: Routledge.Larson, J. H., Benson, M. J., Wilson, S. M., & Medora, F. (1998) Family of origin influences on marital attitudes and readiness for marriage in late adolescents. Journal of Family Issues, 19(6), 750-768. Leech, N. L., & Onwuegbuzie, A. J. (2007). A typology of mixed methods research designs. Quality & Quantity International Journal of Methodology, 43(29), 265-275. Lillard, L.A., & Waite, L. J. (1995). "Til death do us part: Marital disruption and mortality." American Journal of Sociology, 100, 1131-1156MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S., & Hong, S. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4(1), 84-99.Morse, J. M. (1994). Designing funded qualitative research. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage.Mutlu, M. (2004). Üniversite gençliğinin evlilik ve aile kurumuna yaklaşımı: Fırat Üniversitesi uygulaması (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.Myers, W. H. (2000). A structural equation model of family factors associated with adolescent depression. Dissertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering, 61, 1620. Onwuegbuzie, A. J., & Collins K. M. T. (2007). A typology of mixed methods sampling designs in social science research. Where The World Learns Qualitative Report, 12(2), 279-316.Osgood, C. E., Suci, G. J., & Tannenbaum, P. H. (1957). The measurement of meaning. Urbana: University of Illinois Press.Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.Özgüven, İ. E. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. Ankara: PDREM Yayınları.Raykov, T., & Marcoulides, G. A. (2006). A first course in structural equation modeling. Mahlah, New Jersey, London: Lawrence Erlbaum Associates. Salcuni, S., Di Riso, D., Mazzeschi, C., & Lis, A. (2007). Parents' representations of their children: An exploratory study using the Osgood Semantic Differential Scales. Perceptual, & Motor Skills, 105, 39-46.Saxton, L. (1982). Marriage. The nature of marriage, the individual, marriage, and the family. Wadsworth Publishing Company Belmont, California A Division of Wadswort, Inc.Schmitt, T. A. (2011). Current methodological considerations in exploratory and confirmatory factor analysis. Journal of Psychoeducational Assessment, 29(4) 304-321.Shurts, W. M. (2004). The relationships among marital messages received, marital attitudes, relationship self-efficacy, and wellness among never-married traditional-aged undergraduate students. (Doctoral dissertation). University of North Carolina, Chapel Hill, North Carolina‎, USA.Shurts, W. M., & Myers, J. E. (2012). Relationships among young adults’ marital messages received, marital attitudes, and relationship self-efficacy. ADULTSPAN Journal, 11(2), 97-111.Stevens, J. P. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences. New Jersey: Lawrence Erlbaum Association, Inc.Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. USA: Pearson Education Limited.Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.Tissington, L. D. (2008). A Bronfenbrenner ecological perspective on the transition to teaching for alternative certification. Journal of Instructional Psychology, 34, 106-110.Uçar, E. (2018). Psikolojik iyi oluş yordayıcısı olarak dindarlık, evlilik doyumu ve problem çözme. (Yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.Ümmet, D. (2017). Genel psikolojik sağlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide evlilik uyumunun aracı rolü. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 159-175.Van Den Berghe, E. (2000). The enduring, happy marriage: Findings and implications from research. D. C. Dollahite (Ed.), Strengthening our families in. (18-20). Salt Lake City: Deseret Book.Waite, L.J. (1995) "Does marriage matter?" Demography, 32, 483-507.Waite, L.J., & Gallagher, M. (2000). The case for marriage: Why married people are happier, Healthier and Better Off Financially. Doubleday.Woody, R. H., & Woody, J. D. (1973). Sexual, marital and familial relations. Illinois: Bannerstone House.