OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANLARININ MÜLTECİ ÖĞRENCİLERE YÖNELİK OLARAK SUNDUKLARI HİZMETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Sayı: 55, 168 - 205, 31.07.2020

Aykut Günlü Akif Sağlam Cem Gürat Aslı Uz Baş

https://doi.org/10.21764/maeuefd.592977

Cited By: 4

Öz

Mevcut çalışmanın amacı, okul psikolojik
danışmanlarının Suriyeli mülteci öğrencilere sundukları hizmetlerin
değerlendirilmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemi ile
gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları amaçlı örnekleme yöntemi ile
belirlenmiş ve on üç okul psikolojik danışmanından oluşmuştur. Veriler yarı
yapılandırılmış görüşme tekniği ile toplanmış, verilerin analizi ise içerik
analizi tekniği ile yapılmıştır. İçerik analizi sonucunda elde edilen veriler değerlendirildiğinde,
katılımcılardan dokuzunun daha önceden mültecilere yönelik sunulan hizmetler
ile ilgili herhangi bir eğitime katılmadığı, dördünün ise katıldığı; alınan
eğitimlerin de "travma sonrası stres bozukluğu, yas danışmanlığı ve
psikososyal müdahale" olduğu görülmektedir. Katılımcıların beşi Suriyeli mülteci
öğrencilere yönelik olarak okul rehberlik programını uygulamaktadır. Sunulan hizmet
alanları ise okul ve çevreye uyum, eğitsel başarı, kişiler arası ilişkiler ve
güvenli/sağlıklı hayattır. Ayrıca sunulan hizmetlerin kişisel, sosyal ve mesleki
rehberlik alanlarında; verilen hizmetlerin faaliyet türü bakımından ise önleyici
ve gelişimsel rehberlik alanlarında toplandığı görülmüştür. Sonuç olarak psikolojik
danışmanların mültecilere yönelik olarak uygulamalı hizmet içi eğitim
kurslarına katılmalarının yararlı olacağı sonucuna ulaşılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler

Kültüre duyarlı psikolojik danışma, Suriyeli mülteci öğrenciler, okul psikolojik danışmanı, psikolojik danışmanlık ve rehberlik

Kaynakça

• Anderman, E. M. (2002). School effects on psychological outcomes during adolescence. Journal of Educational Psychology, 94(4),795-809
• Apak, H. (2014). Suriyeli Göçmenlerin kente uyumları: Mardin örneği. Mukaddime, 5(2), 53-70Ardıç Çobaner, A. (2015).Çocuk hakları bağlamında Suriyeli mülteci çocukların haberlerde temsili. Marmara İletişim Dergisi. 24, 27-54.
• Arthur, N. (2000). Counsellor education fr developing multicultural counseling competencies. Poster presented at the annual meeting of the American Education and Research Association, New Orleans, LA.
• Atlıhan, A. M. (2019). Göçmen öğrencilerin okul örgütüne uyumunda öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin rolleri. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Denizli.
• Aydın, D., Şahin, N. ve Akay, B. (2017). Göç olayının çocuk sağlığı üzerine etkileri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastaneleri Dergisi, 7(1), 8-14.
• Aykırı, K. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sınıflarındaki Suriyeli öğrencilerin eğitim durumlarına ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Primary Education, 2, 44-56.
• Başbay, A. ve Bektaş, Y. (2009). Çok kültürlülük bağlamında öğretim ortamı ve öğretmen yeterlikleri. Eğitim ve Bilim, 34(152).
• Başar, M., Akan, D. ve Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Educational Journal, 26(5), 1571-1578.
• Başbuğ, S. ve Yiğit, İ. (2016). Prof. Dr. Gülsen Erden ile mülteci çocuklar üzerine. Nesne Psikolojisi Dergisi, 4(8), 269-288.
• Bemak, F. & Chung, R. C. Y. (2017). Refugee trauma: Culturally responsive counseling interventions. Journal of Counseling & Development, 95(39), 299-308.
• Beste, A. (2015). Education provision for Syrian refugees in Jordan, Lebanon and Turkey: Preventing a "Lost generaation". Policy Report Eduation Refugees Final.
• Bozan, İ. ve Kaştan, Y. (2018). Göç yaşamış öğrencilerin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri: Bir durum değerlendirmesi. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(10), 225-248.
• Buz, S. (2002). Türkiye'deki sığınmacıların üçüncü bir ülkeye gidiş için bekleme sürecinde karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Buz, S. (2008). Türkiye'deki sığınmacıların profili. Polis Bilimleri Dergisi. 10(4), 1-14.Çeri, V., Beşer, C., Perdahlı Fiş, N. ve Arman, A. (2018). İstanbul'daki mülteci çocuklara bakım vermek üzere özelleşmiş bir çocuk psikiyatri ünitesinden bulgular. Klinik Psikiyatri, 21, 113-121.
• Demirbaş, H. ve Bekaroğlu, E. (2013). Evden uzakta olmak: Sığınmacıların/mültecilerin psikolojik sorunları ve alınacak önlemler. Kriz dergisi, 21(1-2), 11-24.
• Deniz, A. Ç., Hülür, A. B. ve Ekinci, Y. (2016). Göç, strateji ve taktik: Suriyeli sığınmacıların gündelik hayat deneyimleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(42), 1077-1087.
• DiCicco-Bloom, B. & Crabtree, B. F. (2006). The qualitive research interview. Medical Education, 40(4), 314-321.
• Doğru, S. S. Y. (2015). Çocuk Hakları ve Koruma. Doğru, S.S.Y., Saltalı, N., Budak, O. ve Konuk Er, R. (Edt.). Yasal Düzenlemeler içinde (s. 1-43). Ankara: Eğiten.
• Duarte-Velez, Y., Bernal, G. & Bonilla, K. (2010). Culturally adapted cognitive-behavior therapy: İntegratingsexual, spritual, and family identities in an evidence based treatment of a depressed Latino adolescent. Journal of Clinical Psychology, 66(8), 895-906.
• Ekşi, A. (2008). Mülteci ve göçmenlerde psikopatoloji. XI. Anadolu Psikiyatri Günleri Kongre Tam Metin Kitabı, Adana. 67-81.
• Erdoğan, M. M. (2015). Türkiyedeki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Ersoy, A. F. (2017). Fenomenoloji. (Edt. Prof. Dr. A. Saban ve A. Ersoy). Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri içinde. (s. 81-139). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Fazel, M. & Stein, A. (2018). The mental health of refugee children. Archives Of Disease İn Childhood, 87(5), 366-370.
• Geçkil, E., Aldem, M. ve Kaleci, E. (2017). Göçün çocuk sağlığına etkisi. Journal of Human Sciences, 14(1), 171-186.
• Georgiadou, E., Zbidat, A., Schmit, G. M. & Erim Y. (2018). Prevalence of mental distress among Syrian Refugees with residence permission in Germany. A Registry-Based study. Fonters in psychiatry, 9(393), 1-12.
• Greenberg, G. E., Roy, I. S. & Viviana, A. (1999). Responding to the mental health needs of Latino Children and families Through School-Based Services. Clinical Psychology Review, 19(2), 199-219.
• Gülüm, K. ve Akçalı, H. (2017). Balıkesir'deki mülteci çocukların eğitim sorunları.Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Avrasya Özel Sayısı, 127-136.Harunoğulları, M. (2016). Suriyeli sığınmacı çocuk işçiler ve sorunları: Kilis Örneği. Göç Dergisi, 3(1), 29-63.
• Hodes, M., Vasquez, M. M., Anagnostopoulos, D., Triantafyllou, K., Abdelhady, D., Weiss, K. & et al (2018). Refugees in Europe: National overviews from key cuntries, with a special focus on child and adolescent mental health. European Child and Adolescent Psychiatry, 27, 389-399.Mevzuat Bilgi Sistemi, (2018). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf adresinden 12.08.2018 tarihinde adresinden erişilmiştir.
• İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, (2005). İltica ve Göç Mevzuatı. http://www.goc.gov.tr/icerik6/iltica-ve-goc-mevzuati_363_382_725_icerik adresinden 01.08.2018 tarihinden erişilmiştir.
• İç İşleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, (2019). http://www.goc.gov.tr/icerik3/gecici-koruma_363_378_4713 adresinden 12.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. İlköğretim Online, 16(4), 1768-1776.
• Karadağ, Ö. ve Altıntaş, K. H. (2010). Mülteciler ve sağlık. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9(1), 55-62.
• Kılıç, B. S. (2019). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen Suriyeli öğrencilerin ev ödevleri hakkındaki görüşleri. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitim Dergisi, 2(1), 1-24.
• Kim, G., Claudia, X. A. L., Chiriboğa, D., A., Jang, Y., Parmelee, P., & Allen R. S. (2011). Limited English proficiency as a barrier to mental health service use: A study of Latino and Asian immigrants with psychiatric disorders. Journal of Psychiatric Research. 45, 104-110.
• Kirk, J. & Cassity, E. (2007). Minumum standarts for quality education for refugee youth. Youth Studies Australia, 26(1), 50-56.
• Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Adrew, G. R., & et al (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: General approach in primary care. Canadian Medical association Journal-CMAJ 183(12), 959-966.
• Körükmez, L. ve Südaş, İ. (2015). Göçler Ülkesi: Alkışlar, Göçmenler, Araştırmacılar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kurter, M. Ç. (2014). Suriyeli mültecilerin eğitim hakkına erişimi saha araştırması tarama raporu. https://www.researchgate.net/profile/Mustafa_Kurter/publication/323393498_Suriyeli_Multecilerin_Egitim_Hakkina_Erisimi/links/5a93c9cda6fdccecff05dfa3/Suriyeli-Mueltecilerin-Egitim-Hakkina-Erisimi.pdf adresinden 25.08.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Küçükkaraca, N. (2001). Göç ve çalışan çocuklar: Diyarbakır'da çalışan çocuklar. Sosyal Hizmet Sempozyumu. 20-22 Ekim, Diyarbakır.
• Levent, F. ve Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 21-46.
• McNeal, K. (2005). The influences of a multicultural teacher education program on teachers'multicultural practices. Intercultural Education, 16(4), 405-419.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2014). Yabancılara Yönelik Eğitim Hizmetleri Genelgesi. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf adresinden 10.08.2018 tarihinde erişilmiştir.Oikonomidoy, E. (2010). Zooming into the school narratives of refugee students. Multicultural Perspective, 12(2), 74-80.
• Organisation for Economic Co-operation and Development [OECD-UNHCR]. Study on third country solutions for refugees: family reunification, study programmes and labour mobility. http://www.oecd.org/migration/mig/UNHCR-OECD-safe-pathways-for-refugees.pdf adresinden 12.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü [ORGM]. (2017). Geçici Koruma Statüsündeki Bireylere Yönelik Rehberlik Hizmetleri Kılavuzu. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/05142850_rehberlik_hizmetler_kilavuzu.pdf adresinden 15.10.2018 tarihinde erişilmiştir.
• Palladino, J. M. (2008). Identifying a theoretical perspective to meet the educaitonal needs of twice-migrated Sudanese refugees. Journal of Ethnographic and Qualitative Research, 2, 197-204.
• Polat, G. (2007) İç Göçün çcuk ruh sağlığına etkisi ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 18(1), 89-107.
• Renner, W. & Senft, B. (2013). Predictors of unemployment in refugees. Social Behavior & Personality;: An İnternational Journal, 41, 263-270.
• Roxas, K. (2011). Tales from the front line: Teachers' responses to Somalli Bantu refugee students. Urban Education, 46(3), 513-548.
• Roxas, K. (2010). Who really wants "The tired, the poor, and the huddled masses" anyway?" Teachers' use ofcultural scripts with refugee students in public schools. Multicultural PErspectives, 12(2), 65-73.
• Schottelkorb, A., Doumas, D., & Garcia, R. (2012). Treatment for childhood refugee trauma: A randomized controlled trial. International Journal of Play Therapy, 21(2,) 57-73.Seyyar, A. ve Genç, Y. (2010). Sosyal Hizmet Terimleri Ansiklopedik "Sosyal Pedagojik Çalışma" Sözlüğü. Sakarya: Sakarya Kitabevi.
• Sezgin, A., A. ve Yolcu, T. (2016) Social cohesion and social acceptance process of incoming international students. Humanitas, 4(7), 417-436.
• Sirin, S. R., & Sirin, L. R. (2015). The educational and mental helath needs of Syrian refugee children. Washington, DC: Migration Policy İnstitute.
• Szilassy, E., & Arendas, Z. (2007). Understandings of difference in the speech of teachers dealing with refugee children in Hungary. Journal of Ethnic and Migration Studies, 33(3), 397-418.
• Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. Elementary Education Online, 17(3), 1719-1737.
• Şeker, B., D. ve Aslan, Z. (2015). Refugee in the children in the Educational Process: An social psychological assessment. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 86-105.
• Şimşek, H. ve Öztürk, M. (2016). Suriyeli öğrencilere dair sınıf öğretmenlerinin görüşleri: Konya-Mehmet Hasan Sert İlkokulu örneği. In Proceedings of the 2nd International Congress on applied Sciences: Migration, Poverty and Employment, 23-25 September, (494-502). Konya, Türkiye.
• Türk Dil Kurumu, (2011). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayıncılık.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamalarda Eğitim Yönetimi Dergisi, 24, 543-559.
• Tüzün, I. (2017). Türkiye'de mülteci çocukların eğitim hakkını ve karşılıklı uyumu destekleyen yaklaşımlar, politikalar. Mülteci Çocukların Eğitim Hakkını ve Karşılıklı Uyumu Destekleyen Eğitim Politikaları ve Uygulamaları Çalıştayı. İstanbul. s. 1-34.
• Uğurlu, Z. (2018). Suriyeli sığınmacı öğrencilerin okula uyum sorunlarının çözülmesi ve desteklenmesinde öğretmen etkisi. İçinde Şiddet ve sosyal travmalar, (s. 178-242). Ankara: HEGEM Yayınları.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization [UNESCO], (2006). Education in emergiencies: The gender implications-advocacy brief. Bangkok.
• United Nations International Children's Emergency Fund. [UNICEF], (2015). Acil Durumda Çocuklar raporu. https://www.unicefturk.org/yazi/calismalarimiz_acil_durumlar adresinden 15.08.2018 tahinde erişilmiştir..
• Usta, M. E., Arıkan, İ., Şahin, Y. ve Çetin, M. S. (2018). Suriyeli eğitimcilerin geçici eğitim merkezlerinde karşılaştıkları sorunların incelenmesi. Mukaddime, 9(1), 173-188.
• Vedder, P., & Horenzcyk, G. (2006). Acculturation and the school context.. In D. L. Sam ve J. W. Verry (Edts). Psychology of acculturation; international perspectives (419-438). Cambridge: Cambiridge University Press.
• Wagner, J., Burke, G., Kuoch, T., Scully, M., Armeli, S., & ve Rajan, T. (2013). Trauma, healthcare access, and health outcomes among Southeast Asian refugees in connecticut. Journal of İmmigration Minority Health, 15(6), 1065-1072.
• Wu, M. C., Kviz, F. J., & Miller, A. M. (2009). Identifying individual and contextual barriers to seeking mental health services among Korean American immigrant women. Issues in Mental Health Nursing, 30, 78-85.
• Yavuz, Ö. ve Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye'deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199.
• Yaylacı, F. G. (2017). Eskişehir yerel basınında "Mülteciler ve Suriyeliler". Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 20(1), 1-40.
• Yıldırım, K., Aykaç, N. ve Okçu, S. T. (2019). Yaratıcı drama ve resimli çocuk kitapları: Kültürlerarası duyarlılığı geliştirmek için örnek bir uygulama. Yaratıcı Drama Dergisi, 14(1), 55-72.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, D. G. (2017). Migration fact from perspective of Turkish prospective teachers and its effect on education. European Journal of Education Studies, 3(8), 539-557.