SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN EĞİTİMİ PROGRAMLARININ YAPISI: 2006-2018 PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Sayı: 56, 23 - 60, 25.10.2020

Ali Haydar Akarsu Ayşegül Yılmazer Yılmaz Geçit

Öz

Bu çalışmada 2006 ve 2018 Sosyal Bilgiler
öğretmenliği lisans programlarının farklı yönleriyle incelenmesi,
karşılaştırılması ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç çerçevesinde 2018
programının getirdiği yenilikler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmada,
nitel analiz yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Doküman
incelemesi, araştırılması hedeflenen olgu ve olaylar hakkında bilgi içeren
yazılı materyallerin analizini kapsar. Araştırmada 2006 ve 2018 yıllarında
Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan “Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans
Programları”  temel veri kaynakları
olarak kabul edilmiş ve incelenmiştir. Çalışma kapsamında, meslek bilgisi, alan
eğitimi ve genel kültür dersleri, ders saatleri, sayıları,  kredileri, teori ve uygulamadaki oranları,
zorunlu ve seçmeli derslerin dağılımları karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir.
Ayrıca yeni Sosyal Bilgiler Öğretmen Yetiştirme Lisans Programı’nın güçlü ve
zayıf yönlerine ilişkin bulgulara dayalı olarak tartışma ve öneriler sunulmuştur.
Araştırma sonucunda 2006
programı kuramsal bilgiyi ve genel kültürü, 2018 programı ise alan bilgisini ve
daha çok öğretmenlik meslek bilgisini önceleyen bir yaklaşımla hazırlandığı
yorumuna ulaşılmıştır. Yeni programda uygulama dersleri yarı yarıya azalırken,
alan eğitimi ve genel kültür derslerinin yüzdelik oranları düşürülmüş, meslek
bilgisi derslerinin yüzdelik oranları ise arttırılmıştır. Ayrıca derslerin
gerek sayıları gerek kredileri gerekse ders saatleri azaltılmış, bunların yanı
sıra seçmeli ders sayıları arttırılıp, çeşitlendirilmiştir. İsmi değiştirilen
zorunlu derslerin içeriklerinde büyük kısmı aynı olmakla birlikte kısmi
değişiklikler yapıldığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler öğretmenliği, öğretmen yetiştirme, lisans programı

Kaynakça

• AKHAN, N.E. (2015), Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler Lisans Programı Üzerine Düşünceleri, JASSS International Journal of Social Science, 32, 267-289.
• ATA, B. (2005). Yeni Sosyal Bilgiler öğretmenliği lisans programının ilköğretim 2005 Sosyal Bilgiler dersi (6, 7. sınıflar) öğretim programı açısından değerlendirilmesi, 10 Nisan 2019 tarihinde http://www.acikarsiv.gazi.edu.tr/dosya/sosyalbilgiler.doc adresinden alındı.
• AKHAN, N. E. (2015), Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Sosyal Bilgiler Lisans Programı Üzerine Düşünceleri, The Journal of Academic Social Science Studies (2), 267-289.
• AYDIN, A., BASKAN, A. G. (2005), The Problem of Teacher Training in Turkey, Biotechnology and Biotechnological Equipment, 2/19 Supplement, 191-197.
• AZAR, A. (2011), Türkiye’de’ki Öğretmen Eğitimi Üzerine Bir Söylem: Nitelik mi, Nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi (Journal of Higher Education and Science), 1 (1), 36-38.
• BAŞKAN, A. G.,(2001) Öğretmenlik Mesleği ve Öğretmen Yetiştirmede Yeniden Yapılanma, Ankara: Ritm İletişim Hizmetleri Ltd. Şti.
• ÇELİK, Y. , GÜL. ,İ. (2018) Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Öğretmenlik Uygulaması Dersinin Değerlendirilmesi, Asya Öğretim Dergisi (Asian Journal of Instruction), 6 (2), 81-103.
• ÇOBAN, A. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programı: Betimsel Bir Karşılaştırma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (2), 27-46.
• DARLİNG-HAMMOND, L. (2010). Evaluating Teacher Effectiveness How Teacher Performance Assessments Can Measure And İmprove Teaching, 10.04.2019 tarihinde https://edpolicy.stanford.edu/sites/default/files/publications/evaluating-teacher-effectiveness_0.pdf adresinden alındı.
• DEMİRCAN, C. (2007), “Okul Deneyimi II Dersine Yönelik Öğrenci Görüşlerinin İncelenmesi”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 119-132.
• DOĞANAY, A., AKBULUT TAŞ M., YEŞİLPINAR, M., YOLCU, E., TURHAN-TÜRKKAN, B., SARI, M., KARAKUŞ, M., AYBEK, B., SADIK, F., ve AKBULUT, T. (2015). Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitiminde Model Arayışı, Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 5 (9), 1-21.
• ERMİŞ, H., UYGUN, K., İNEL, Y. (2010), Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Okul Deneyimi II Dersi Etkinliklerine İlişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 Kasım, Antalya, 673-681, ISBN: 978 605 364 104 9.
• GENÇTÜRK, E. , SARPKAYA, G. (2015), Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Yeterlikleri. M. Safran içinde, Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 49-66). Ankara: Pegem Akademi.GİRGİN, Y. (2011), Cumhuriyet Dönemi (1929-1930, 1949, 1981) Ortaokul Türkçe Programlarının İçerik, Genel ve Özel Amaçlarıyla Karşılaştırmalı Gelişim Düzeyi,Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 11-26.
• GÜNDEN, S. (1995), Sosyal Bilgiler Öğretimine Genel Bir Bakış: İlköğretim Okullarında Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Sorunları, Ankara: TED Yayınları.
• ATİK KARA, D. , SAĞLAM, M. (2014), Öğretmenlik Meslek Bilgisi Derslerinin Öğrenme-Öğretme Sürecine Yönelik Yeterliklerinin Kazandırılması Yönünden Değerlendirilmesi, Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Resarch in Education, 2 (3), 28-86.
• KAYMAKÇI, S. (2012), Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programlarının İçerik Değerlendirmesi, Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 2 (1), 45-61.
• KENAN, S. (2009), Modern Eğitimde Kaybolan Nokta: Değerler Eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1, 259-295.
• KIZILÇAOĞLU, A. (2005), Eğitim Fakültelerinde Yeniden Yapılandırma Sürecine İlişkin Eleştiriler ve Öneriler, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 132-140.
• KÜÇÜKAHMET, L. (2007), 2006-2007 Öğretim Yılında Uygulanmaya Başlayan Öğretmen Yetiştirme Lisans Programlarının Değerlendirilmesi. Türk Eğitim BilimleriDergisi, 5, 203-218.
• MEB, (2017), Öğretmen Strateji Belgesi 2017-2023, Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, 01.04.2019 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/09140719_Strateji_Belgesi_Resmi_Gazete_sonrasY_ilan.pdf adresinden alındı.
• ÖZAV, L. (2001), Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programı Üzerine Düşünceler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 165-177.
• ÖZDEMİR, M. (2015), Sosyal Bilgiler Öğretimi Programı ve Değerlendirilmesi, M. SAFRAN içinde, Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 17-48). Ankara: Pegem Akademi.
• ÖZMEN, H. (2008), Okul Deneyimi - I ve Okul Deneyimi – II Derslerine İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 25-37.
• TANRIÖĞEN, A. (2006), Hayat ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Etkili Vatandaş Yetiştirme, A. TANRIÖĞEN içinde, Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• TAŞ, A. M. (2004), Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Eğitimi Program Standartlarının Belirlenmesi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 28-54.
• TAY, B. (2017), 2005 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ile 2017 Sosyal Bilgiler Dersi Taslak Öğretim Programının Karşılaştırılması, International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461-487.
• TONGA, D. (2012), Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programının Değerlendirilmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4), 780-803.
• TURAN, R. (2018), Eğitim Fakültelerinin Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Lisans Programlarında 2018 Yılında Gerçekleştirilen Güncelleme Üzerine Genel Bir Değerlendirme, Akşemseddin Uluslararası İnsan, Toplum, Spor Bilimleri Sempozyumu, (602-619). Çorum.
• UÇAN. A. (2001), Türkiye’de Öğretmenlik Mesleğine Bakış. Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimde Kalite Paneli, (22 Kasım 2000) Ankara.
• ÜNLÜ, İ. , KOÇOĞLU, E. , AY, A. (2015), Sosyal Bilgiler Lisans Programındaki Uygulamalı Derslere Yönelik Öğretmen Adayı Görüşlerinin İncelenmesi, Mediterranean Journal of Humanities, 5(1), 371-386.
• VARIŞ, F. (1996), Eğitimde Program Geliştirme, . Ankara: Alkım Yayınları.
• Yeni Öğretmenlik Lisans Programları Üzerine Prof. Dr. Ahmet Şimşek İle Söyleşi, 10.02.2019 tarihinde http://www.kirmizilar.com/tr/index.php/soylesiler/item/982-yeni-lisans-programlari-uzerine-prof-dr-ahmet-simsek-ile-bir-soylesi adresinden alındı.
• YILDIRIM, A. , ŞİMŞEK, H. (2006), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. baskı) Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YILDIRIM, A. (2013), Teacher Education İn Turkey: Trends, Issues and Priority Areas, Eğitim ve Bilim, 38 (169), 175-191.
• YILDIRIM, A. VE ŞİMŞEK, H. (2016), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (10.baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YILDIRIM, İ. (2001), Kaliteli Öğretmen Yetiştirmede Hizmetiçi Eğitimin Yeri, Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimde Kalite Paneli, (22 Kasım 2000) Ankara.
• YILMAZ, K. (2009), Lisans Düzeyinde Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri: Öğretmen Adaylarının Görüşleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 31‐53.
• YİĞİT, N. , ALEV, N. (2005), Etkili Öğretmen Yetiştirme Açısından Okul Deneyimi Derslerinin Değerlendirilmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1) s.91-103.YÖK. (1998), Eğitim Fakülteleri Öğretmen Yetiştirme Programlarının Yeniden Düzenlenmesi, Ankara.
• YÖK. (2007). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. 10.01.2019 tarihinde http://www.yok.gov.tr/web/guest/icerik//journal_content/56_INSTANCE_rEHF8BIsfYRx/10279/49875 adresinden alındı.
• YÖK. (2018), Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. Ankara Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü, Ankara.