SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİNDE TEKNOLOJİ KULLANIMINA YÖNELİK TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: - Sayı: 58, 227 - 247, 03.05.2021

İsmail Akgün Muhterem Akgün

Öz

: Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımına yönelik tezlerdeki genel eğilimi belirlemektir. Bu amaçla YÖK tez merkezinde sosyal bilgiler alanında yazılan tezlerde “teknoloji”, “bilgisayar”, “internet”, “sanal”, “dijital”, “uzaktan eğitim”, “artırılmış gerçeklik”, “ters-yüz öğrenme”, “sosyal medya”, “web” anahtar kelimeleriyle tarama yapılmış ve 91 yüksek lisans, 22 doktora tezi olmak üzere toplam 113 adet teze ulaşılmıştır. Bu tezler yayın yılı, yöntemi, deseni, örneklem sayısı ve grubu, tezlerde ele alınan teknoloji, veri toplama aracı, verilerin analizi açısından incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımına yönelik tezlerde genel olarak bilgisayar destekli eğitim, medya okuryazarlığı, eğitimde teknoloji kullanımı gibi konulara yer verildiği görülmüştür. Bununla birlikte tezlerde genellikle nicel yöntemin ve tarama modelinin tercih edildiği, veri toplama aracı olarak akademik başarı testleri ve ölçeklerinin ilk sırada yer aldığı, betimsel analizlerin ve parametrik testlerin en çok kullanılan analizler olduğu, akademik başarı ve tutum değişkenlerinin en çok araştırılan değişkenler olduğu, örneklem olarak küçük grupların tercih edildiği ve daha çok ortaokul öğrencileri ile öğretmen adaylarının tercih edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

sosyal bilgiler, teknoloji, internet, eğitim

Kaynakça

• Akgün, İ. H. Akgün, M. & Şimşek, N. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının eğitimde bilgisayar kullanmaya ilişkin öz yeterlilik algılarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 711-722.
• Arık, R. S. ve Türkmen, M. (2009, Mayıs). Eğitim bilimleri alanında yayımlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulan sözel bildiri, 1-3 Mayıs, 2009, Çanakkale
• Baş, F. & Sağırlı, M. Ö. (2017). Türkiye’de eğitim alanında üstbiliş odaklı yapılan makalelere yönelik bir içerik analizi. Eğitim ve Bilim, 42(192).
• Bebell, D., Russell, M. & O’Dwyer, L. (2004). Measuring teachers’ technology uses: Why multiple-measures are more revealing. Journal of Research on Technology in Education, 37(1), 45-63.
• Bıkmaz, F. H., Aksoy, E., Tatar, Ö. & Altınyüzük, C. A. (2013). Eğitim programları ve öğretim alanında yapılan doktora tezlerine ait içerik çözümlemesi (1974-2009). Eğitim ve Bilim, 38(168).
• Brush, T., Glazewski, K. D. & Hew, K. F. (2008). Development of an instrument to measure preservice teachers' technology skills, technology beliefs, and technology barriers. Computers in the Schools, 25(1-2), 112-125. Cohen, L., Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education (5th Ed.). London and New York:Routledge Falmer
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38 Çetin, B. (2008). Marmara Üniversitesi Sınıf Öğretmeni Adaylarının Bilgisayarla İlgili Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 101-114.
• Çetin, O. & Güngör, B. (2014). İlköğretim Öğretmenlerinin Bilgisayar Öz-Yeterlik İnançları ve Bilgisayar Destekli Öğretime Yönelik Tutumları. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 33(1).
• Çevik, M. (2017). Content analysis of STEM-focused education research in Turkey. Journal of Turkish Science Education, 14(2), 12-26.
• Demirci Güler, M. P. & Irmak, B. (2018). Content Analysis of Research on Technology Use in Science Education. Journal of Kirsehir Education Faculty, 19(3).
• Deniz, L. (2000). Öğretmen adaylarının bilgisayar yaşantıları ve bilgisayar tutumları. M. Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Yıl: 2000, Sayı 12, Sayfa: 135–166
• Devlet Planlama Teşkilatı [DPT, 2000]. Sekizinci beş yıllık kalkınma planı. (2001-2005). Ankara. http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Sekizinci-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2001-2005.pdf. Erişim Tarihi: 28.05.2020
• Dilek, A., Baysan, S. & Öztürk, A. A. (2018). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitimi Üzerine Yapılan Yüksek Lisans Tezleri: Bir İçerik Analizi Çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2).1), 176-190.
• Dįnçer, S. (2018). Content analysis in for educational science research: Meta-analysis, meta-synthesis, and descriptive content analysis. Bartin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7
• Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N. & Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Journal of Turkish Science Education, 9(1), 49-64.
• Eğmir, E., Erdem, C. & Koçyiğit, M. (2017). Trends in Educational Research: A Content Analysis of the Studies Published in International Journal of Instruction. International Journal of Instruction, 10(3), 277-294. https://doi.org/10.12973/iji.2017.10318a
• Georgina, D. A. & Hosford, C. C. (2009). Higher education faculty perceptions on technology integration and training. Teaching and Teacher Education, 25(5), 690-696.
• Göktas, Y., Hasançebi, F., Varisoglu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. & Sözbilir, M. (2012). Trends in educational research in Turkey: A content analysis. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 455.
• Graham, R. C., Burgoyne, N., Cantrell, P., Smith, L., St Clair, L. & Harris, R. (2009). Measuring the TPACK confidence of inservice science teachers. TechTrends, 53(5), 70-79.
• Gül, Ş. & Sözbilir, M. (2016). International trends in biology education research from 1997 to 2014: A content analysis of papers in selected journals. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 12(6), 1631-1651.
• Gülbahar, Y. & Alper, A. (2009). A content analysis of the studies in instructional technologies area. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 93.
• Gündoğdu, K., Yüksel, S., Akyol, B. & Vural, R. A. (2016). Hayat boyu öğrenme konusunda yayımlanan tez ve makalelere ilişkin bir içerik analizi: 2000-2015. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1491-1513.
• Günüç, S. (2017). Eğitimde Teknoloji Entegrasyonunun Kuramsal Temelleri. Anı Yayıncılık: Ankara
• Günüç, S., Odabaşı, H. ve Kuzu, A. (2013). 21. yüzyıl öğrenci özelliklerinin öğretmen adayları tarafından tanımlanması: Bir twitter uygulaması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 436-455.
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de cumhuriyet döneminde eğitim politikası ve felsefesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. Yıl: 2009, Sayı: 29, Sayfa: 121-138
• Hew, K. F. & Brush, T. (2007). Integrating technology into K-12 teaching and learning: Current knowledge gaps and recommendations for future research. Educational technology research and development, 55(3), 223-252.
• Hsu, T. (2005). Research methods and data analysis procedures used by educational researchers. International Journal of Research & Method in Education, 28 (2), 109-133
• ISTE. https://iste.org/standards/for-students. Erişim Tarihi: 15.09.2020
• İslamoğlu, H., Ursavaş Ö. ve Reisoğlu, İ.(2015). FATİH Projesi Üzerine Yapılan Akademik Çalışmaların İçerik Analizi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 161-183.
• İşman, A. (2002). Sakarya ili öğretmenlerinin eğitim teknolojileri yönündeki yeterlilikleri. The Turkish Online Journal Of Educational Technology – TOJET October 2002, 1, 1, 10, 72-91.
• Januszewski, A. ve Molenda, M. (2008). Educational technology: a definition with commentary. New York: Lawrence Erlbaum Associates.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim Bilimleri Alanında Yapılmış Doktora Tezlerinin Tematik Açıdan İncelemesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 10(3).
• Kotluk, N. ve Kocakaya, S.(2015). Digital Storytelling for Developing 21st Century Skills: From High School Students’ Point of View. Journal of Research in Education and Teaching, Cilt: 4, Sayı: 2, (2015), s. 354-363.
• Köse, S., Gencer, A. S. & Gezer, K. (2007). Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Bilgisayar ve. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21), 44-54.
• Kurt, A. S., İnce, P. & Arslan, F. T. (2014). İlköğretim ikinci kademede öğrenim gören öğrencilerin bilgisayara karşı tutumları. The Journal of Pediatric Research, 1(1), 22-27.
• Kutluca, T. & Ekici, G. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime ilişkin tutum ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 177-188.
• Lubienski, S. T. & Bowen, A., “Who's Counting? A Survey of Mathematics Education Research 1982–1998”, Journal for Research in Mathematics Education, vol. 31(5), 2000
• MEB (2018). 2023 Eğitim vizyonu. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi: 27.08.2020
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, California: Sage.
• MEB. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB, 2010]. http://fatihprojesi.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi: 27.08.2020
• Partnership for 21st century skills (P21, 2006). https://www.battelleforkids.org/networks/p21
• Pedró, F. (2006). The new millennium learners: Challenging our views on ICT and learning OECD-CERI http://www.oecd.org/dataoecd/1/1/38358359.pdf, Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants part 1. On the horizon, 9(5), 1-6.
• Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: içerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60-81.
• Sayan, H. (2016). Okul Öncesi Eğitimde Teknoloji Kullanımı. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(13).
• Solmaz, E. & Gökçearslan, Ş. (2016, May). Mobil öğrenme: Lisansüstü tezlere yönelik bir içerik analizi çalışması. In 10th International Computer and Instructional Technologies Symposium (ICITS), Rize.
• Tekerek, M., Ercan, O., Udum, M. S. & Saman, K. (2012). Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bilgisayar öz-yeterlikleri. Turkish Journal of Education, 1(2), 80-91.
• Timur, B., Yılmaz, Ş. & Timur, S. (2013). Öğretmen adaylarının bilgisayar kullanımına yönelik öz-yeterlik inançları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 165-174.
• Topal, M. & Akgün, Ö. (2015). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencileri için hazırlanan eğitim amaçlı internet kullanımı öz-yeterliğini geliştirme programının etkililiği. İlköğretim Online, 14(2), 697-712.
• Topçu, P. (2009). Cinsiyetin bilgisayar tutumu üzerindeki etkisi: Bir meta analiz çalışması. Yayımlanmamış yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim bilimleri Enstitüsü.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK, 2020]. Bilgi Toplumu İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist Erişim tarihi: 16.09.2020
• Ulutaş F. & Ubuz, B., “Matematik Eğitiminde Araştırmalar ve Eğilimler:2000 ile 2006 Yılları Arası”, İlköğretim Online, Sayı 7(3), 2008, s.614-626.
• Uşun, S. (2004). Bilgisayar Destekli Öğretimin Temelleri. Nobel Yayın Dağıtım: Ankara
• Wagner, T. (2008). Rigor redefined. Educational leadership, 66(2), 20-24.
• Wassink, F. K. & Sadi, Ö. (2016). Türk fen bilimleri eğitiminde araştırma ve yönelimler: 2005–2014 yılları arası bir içerik analizi. İlköğretim Online, 15(2), 594-614.
• We are Social (2020). Digital in 2020. https://wearesocial.com/digital-2020 Erişim Tarihi: 17.09.2020
• Yalçınkaya,Y. & Özkan, H. H. (2012). 2000-2011 Yılları Arasında Eğitim Fakülteleri Dergilerinde Yayımlanan Matematik Öğretimi Alternatif Yöntemleri ile İlgili Makalelerin İçerik Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 31-45.
• Yalın, H.İ. (2003). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayınları.
• Yavuz, S. ve Coşkun, A.S. (2008). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve düşünceleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 34, 274-286
• Yenilmez, K., Turgut, M., Anapa, P. & Ersoy, M. (2011). İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Eğitsel İnternet Kullanımına Yönelik Öz-Yeterlik İnançları. Education Sciences, (1), 371-379.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.