An interdisciplinary perspective examination of secondary school science and social studies courses in the context of the Century of Türkiye Maarif Model

Yıl 2025, Sayı: 75, 410 - 421, 31.07.2025

Sebahattin Tınmaz , Betül Timur , Davut Atmaca

https://doi.org/10.21764/maeuefd.1631159

Öz

The New Education Model is an approach that aims to structure education programs in Turkey in accordance with the needs of the age. This study particularly examines how Science and Social Studies Courses can be addressed with an interdisciplinary perspective. The case study method was used in the study. This method is generally used to provide a better understanding of complex social, psychological, environmental or institutional processes. This method was chosen in order to provide detailed, contextual analysis, related inferences and suggestions between the Science Course Curriculum and the Social Studies Course Curriculum. Therefore, the Science Course Curriculum and the Social Studies Course Curriculum were examined according to document analysis and evaluations were made in terms of 21st Century Skills, holistic education approach, values education and interdisciplinary relations. Accordingly, while the Science Course focuses on the development of scientific skills, the Social Studies Course aims to provide social awareness and values. In the study, the specific aims and achievements of both courses were compared in detail; common themes such as environmental awareness, sustainability and sensitivity to global problems were emphasized. According to the findings of the study, the interdisciplinary approach increases students ability to understand complex problems and produce creative solutions. For example, a subject such as environmental pollution is addressed with its scientific aspects in the Science Course and with its social and economic effects in the Social Studies Course. The New Education Model aims to provide students with a broader perspective with such integrated approaches.

Anahtar Kelimeler

Education model , curriculum , Science Course , Social Studies Course , interdisciplinarity.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli bağlamında ortaokul fen bilimleri ve sosyal bilgiler derslerinin disiplinlerarası bir perspektifle incelenmesi

Öz

Yeni Maarif Modeli, Türkiye’deki eğitim programlarını çağın gereksinimlerine uygun olarak yapılandırmayı amaçlayan bir yaklaşımdır. Bu çalışma özellikle Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Derslerinin disiplinlerarası bir perspektifle nasıl ele alınabileceğini incelemektedir. Araştırmada durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem genellikle karmaşık sosyal, psikolojik, çevresel ya da kurumsal süreçlerin daha iyi anlaşılmasını sağlamak için kullanılır. Fen Bilgisi Dersi Öğretim Programı ile Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları arasında detaylı, bağlamsal analiz, bağlantılı çıkarım ve öneriler sunmak amacı ile bu yöntem seçilmiştir. Dolayısıyla Fen Bilgisi Dersi Öğretim Programı ve Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı doküman analizine göre incelenerek 21. Yüzyıl Becerileri, bütüncül eğitim yaklaşımı, değerler eğitimi ve disiplinlerarası ilişkiler anlamında değerlendirmelerde bulunulmuştur. Buna göre Fen Bilgisi Dersi bilimsel becerilerin geliştirilmesine odaklanırken, Sosyal Bilgiler Dersi toplumsal farkındalık ve değerlerin kazandırılmasını hedeflemektedir. Çalışmada her iki dersin özel amaçları ve kazanımları detaylı şekilde karşılaştırılmış; çevresel farkındalık, sürdürülebilirlik ve küresel sorunlara duyarlılık gibi ortak temalar üzerinde durulmuştur. Araştırmanın bulgularına göre disiplinlerarası yaklaşım, öğrencilerin karmaşık problemleri anlama ve yaratıcı çözümler üretme becerilerini artırmaktadır. Örneğin çevre kirliliği gibi bir konu Fen Bilgisi Dersinde bilimsel yönleriyle, Sosyal Bilgiler Dersinde ise toplumsal ve ekonomik etkileriyle ele alınmaktadır. Yeni Maarif Modeli bu tür entegre yaklaşımlarla öğrencilere daha geniş bir bakış açısı kazandırmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Maarif modeli , öğretim programı , Fen Bilgisi Dersi , Sosyal Bilgiler Dersi , disiplinlerarasılık.

Kaynakça

• Anderson, R. D. (2013). Inquiry as an organizing theme for science curricula. In Handbook of research on science education (pp. 807-830). Routledge.
• Atmaca, D., & Toygur, H. (2022). Fen bilimleri dersi öğretim programında coğrafya dersi ayak izleri. Mezopotamya Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 1(1), 42-55. doi: http://dx.doi.org/10.29228/mjis.62445
• Bialik, M., & Fadel, C. (2019, April 16). Knowledge for the age of artificial intelligence: What should students learn? Center for Curriculum Redesign. https://curriculumredesign.org/wp-content/uploads/CCR-Knowledge-for-the-Age-of-AI-2019.pdf
• Bowen, Glenn (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Brophy, J., & Alleman, J. (2008). Social studies as meaningful learning. In J. Brophy (Ed.), Powerful social studies for elementary students (pp. 1–26). Routledge.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi. Bybee, R. W. (1997). Achieving scientific literacy: From purposes to practices. Heinemann.
• Cura, G., & E. Yalman, F. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının disiplinlerarası yaklaşıma dayalı öğretimi kullanma düzeylerinin incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(2), 131-153. https://dergipark.org.tr/en/pub/ofed/issue/50430/580008
• Çelik, M. E., & Yıldırım, G. (2021). 5., 6. ve 7. Sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının güncel olaylar açısından incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2021(16), 34-47. https://doi.org/10.46778/goputeb.832478
• Deveci, İ., & Aydız, M. (2021). Fen bilimleri öğretmenlerinin öğretim programındaki yaşam becerilerinin kazandırılmasına ilişkin görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 164-186. https://doi.org/10.24315/tred.693345
• Drake, S. M., & Burns, R. C. (2004). Meeting standards through integrated curriculum. ASCD.
• Drake, S. M., & Reid, J. L. (2020). 21st century competencies in light of the history of integrated curriculum. In Frontiers in Education, 5, 1-10. https://doi.org/10.3389/feduc.2020.00122
• Gürkan, B., & Doğanay, A. (2016). Sosyal bilgiler dersinde disiplinler arası öğretim yaklaşımına dayalı analoji tekniği uygulamalarının kavram gelişimine etkisi: bir durum çalışması. Electronic Turkish Studies, 11(19), 395-416.
• İnci, S., & Kaya, V. H. (2022). Eğitimde multidisipliner, disiplinlerarası ve transdisipliner kavramları. Millî Eğitim Dergisi, 51(235), 2757-2772. https://doi.org/10.37669/milliegitim.905241
• Jacobs, H. H. (1989). Interdisciplinary Curriculum: Design and Implementation. Association for Supervision and Curriculum Development.
• Kaymakçı, S., & Ata, B. (2012). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sosyal bilgilerin doğasıyla ilgili görüşleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3(1), 35-64.
• Klein, J. T. (2021). Beyond Interdisciplinarity: Boundary Work, Communication, and Collaboration. Oxford University Press.
• Korkmaz, H., & Konukaldı, I. (2015). İlköğretim fen ve teknoloji eğitiminde disiplinlerarası tematik öğretim yaklaşımının öğrencilerin öğrenme ürünleri üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (39), 1-22.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan). Nobel Yayıncılık. MoNE. (2023, January 5). TC. Milli Eğitim Bakanlığı Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
• MoNE. (2024, January 8). TC. Milli Eğitim Bakanlığı. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (3, 4, 5, 6, 7 VE 8. SINIFLAR). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937- FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf
• OECD. (2019, April 19). OECD Future of Education and Skills 2030: Conceptual learning framework. OECD Publishing. https://www.oecd.org/education/2030-project
• Önol, M., & Çamurcu, H. (2021). Coğrafya öğretim programinda yer alan fizik kavramlarinin incelenmesi. Uluslararası Eğitimde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 139-154. https://doi.org/10.29329/ijiape.2021.333.9
• Saavedra, J., & Opfer, V. D. (2020). Learning and skills for life in the 21st century. In R. J. Tierney, F. Rizvi, & K. Ercikan (Eds.), International Encyclopedia of Education (4th ed.). Elsevier.
• Trilling, B., & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. John Wiley & Sons. San Francisco. Yıldırım, A. & Şimşek, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.