Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi olarak, bilimsel araştırma ve yayın süreçlerinde yaşanan teknolojik gelişmeleri yakından takip etmekteyiz. Son yıllarda üretken yapay zeka teknolojilerinin (ChatGPT, Gemini, Claude gibi büyük dil modelleri ve DALL-E, Midjourney gibi görsel üretim araçları) akademik çalışmalarda kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.

Bu teknolojiler araştırmacılara fikir geliştirme, dil düzeltme ve araştırma süreçlerini hızlandırma gibi alanlarda yeni fırsatlar sunmakla birlikte, bilimsel bütünlük, özgünlük, doğruluk ve sorumluluk açısından çeşitli zorlukları da beraberinde getirmektedir. Dergimiz, üretken yapay zeka araçlarının sorumlu ve etik kullanımını desteklerken, akademik çalışmaların özgünlüğünü ve bilimsel standartlarını korumayı hedeflemektedir.

Bu politika, dergimize sunulan çalışmalarda üretken yapay zeka teknolojilerinin kullanımına ilişkin kuralları, yazarların sorumlulukları, izin verilen ve verilmeyen kullanım alanları ile şeffaflık ve beyan gerekliliklerini açıklamak amacıyla hazırlanmıştır. Politikamız, eğitim bilimleri alanında bilimsel bilginin üretilmesi ve yayılmasında yüksek etik standartları ve akademik dürüstlüğü sağlamaya yöneliktir. Bu politika belgesi, teknolojik gelişmeler ve akademik standartlardaki değişimler doğrultusunda düzenli olarak güncellenecektir. Yazarlarımızın, hakemlerimizin ve editörlerimizin bu politikayı dikkatlice incelemelerini ve bildirilen kurallara uymalarını rica ederiz.

Yazarlar İçin Üretken Yapay Zekâ Kullanımına İlişkin Temel İlkeler ve Sorumluluklar

Yazarlık ve Sorumluluk:

• Üretken yapay zeka araçları (ChatGPT, Claude, Gemini vb.) hiçbir koşulda yazar veya ortak yazar olarak listelenememektedir.
• Yazarlar, makalelerinin tüm içeriğinden, doğruluğundan, bütünlüğünden ve özgünlüğünden bizzat sorumludur.
• Yapay zeka kullanımı, yazarları bilimsel ve etik sorumluluklarından muaf tutmaz.

Şeffaflık ve Beyan:

• Makalede üretken yapay zeka araçlarının kullanıldığı tüm durumlar açıkça beyan edilmelidir.
• Beyan, makalenin "Yöntem" veya "Teşekkür" bölümünde yapılmalıdır.
• Beyanda kullanılan araçların tam adı, sürüm numarası, nasıl ve hangi amaçla kullanıldığı belirtilmelidir.

İzin Verilen Kullanım Alanları

1. Dil ve Okunabilirlik İyileştirmeleri:

• Yazarların kendi oluşturdukları metinlerde gramer, yazım, noktalama ve dil akıcılığı düzeltmeleri için yapay zeka kullanımı kabul edilebilir.
• Bu tür düzeltmeler, orijinal içeriği değiştirmemeli, yalnızca okunabilirliği artırmalıdır.

2. Fikir Geliştirme ve Araştırma Planlama:

• Araştırma soruları geliştirme, beyin fırtınası yapma ve araştırma tasarımını planlamada yardımcı araç olarak kullanılabilir.
• Ancak, araştırmanın kavramsal çerçevesi ve metodolojisi temelde yazarın kendi bilimsel yaklaşımına dayanmalıdır.

3. Kod Yardımı ve Veri Analizi:

• Veri analizi için kod yazımında yardımcı araç olarak kullanılabilir. Ancak, istatistiksel analizlerin doğruluğu ve uygunluğu yazarın sorumluluğundadır.

4. Literatür Taramalarında Organizasyon:

• Mevcut literatürün organize edilmesi ve sınıflandırılmasında yardımcı olarak kullanılabilir. Ancak, literatür taramasının kapsamlılığı ve doğruluğu yazarın sorumluluğunda kalmalıdır.

Kısıtlı veya Yasaklı Kullanım Alanları

1. İçerik Oluşturma:

• Makalenin özet, giriş, literatür taraması veya tartışma gibi herhangi bir ana bölümünün tamamen yapay zeka tarafından yazılması kabul edilemez.
• Yapay zeka çıktıları yalnızca başlangıç noktası olarak kullanılmalı ve yazarlar tarafından kapsamlı şekilde değiştirilmeli, geliştirilmeli ve doğrulanmalıdır.

2. Sonuçların Üretilmesi ve Yorumlanması:

• Araştırma sonuçlarının üretilmesi, raporlanması veya yorumlanması için yapay zeka kullanımı kabul edilemez.
• Veri analizi sonuçlarının doğruluğu, bütünlüğü ve geçerliliği doğrudan yazarların sorumluluğundadır.

3. Kaynak Oluşturma ve Atıf:

• Yapay zeka araçlarıyla hayali veya doğrulanamayan kaynaklar oluşturmak veya var olmayan çalışmalara atıf yapmak kesinlikle yasaktır.
• Tüm kaynaklar yazarlar tarafından doğrulanmalı ve uygun şekilde atıf yapılmalıdır.

4. Akademik Yazım ve Argüman Geliştirme:

• Makalenin argüman yapısı, teorik katkısı ve ana tezleri yazar tarafından geliştirilmelidir.
• Yapay zeka, bu süreçlerde yalnızca destekleyici bir araç olarak kullanılabilir.

Uyarılar ve İntihal Kontrolleri

1. İntihal ve Hatalı Bilgiler:

• Üretken yapay zeka araçları, var olan içeriklerden intihal yapabilir veya "halüsinasyon" olarak adlandırılan yanlış bilgiler üretebilir.
• Yazarlar, yapay zeka çıktılarını titizlikle kontrol etmeli, doğrulamalı ve intihal taramasından geçirmelidir.

2. Veri Gizliliği ve Güvenliği:

• Gizli, kişisel veya hassas araştırma verilerini üretken yapay zeka platformlarına yüklemek, veri güvenliği riskleri oluşturabilir.
• Yazarlar, kullandıkları araçların gizlilik politikalarını incelemeli ve gerekli önlemleri almalıdır.

Politika İhlali Durumunda Uygulanacak İşlemler

1. Yapay zeka kullanımının beyan edilmemesi veya politikaya aykırı şekilde kullanılması durumunda makalenin reddedilmesi söz konusu olabilir. Dergimiz üretken yapay zeka araçlarıyla üretilmiş içeriğe ilişkin çeşitli yapay zeka tespit edici araçlar kullanmaktadır.

2. Yayınlanmış makalelerde politika ihlalinin tespit edilmesi halinde, makalenin geri çekilmesi veya düzeltme yayınlanması gibi işlemler uygulanabilir.

3. Tekrarlanan ihlaller, yazarın dergimize gelecekteki başvurularının kabul edilmemesiyle sonuçlanabilir.

Editörler ve Hakemler İçin Üretken Yapay Zekâ Kullanımına İlişkin Temel İlkeler ve Sorumluluklar

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi olarak, editörlerimiz ve hakemlerimizin değerlendirme süreçlerindeki rollerini büyük bir titizlikle yerine getirmelerini önemsiyoruz. Üretken yapay zeka teknolojilerinin yaygınlaşması, değerlendirme süreçlerini de etkilemektedir. Bu bölüm, makale değerlendirme ve inceleme süreçlerinde editörlerimizin ve hakemlerimizin üretken yapay zeka teknolojilerini kullanırken uymaları gereken ilkeleri ve sınırlamaları açıklamaktadır.

Editörler İçin Politikalar

Gizlilik ve Fikri Mülkiyet Sorumluluğu:

• Editörler, yayınlanmamış makaleleri veya ilgili dosyaları, görselleri ve bilgileri üretken yapay zeka araçlarına yüklememelidir.
• Makale içeriklerinin gizliliğini ve yazarların fikri mülkiyet haklarını korumak editörlerin temel sorumluluğudur.

Değerlendirme Sürecinde Yapay Zeka Kullanımı:

• Editörler, makale değerlendirme sürecinde (ör. uygunluk kontrolü, hakem seçimi) yapay zeka araçlarını ancak dergi yönetiminin onayladığı şekilde kullanabilirler.
• Her türlü yapay zeka kullanımı, yazarların bilgilendirilmesini gerektirmektedir.

Yazarların Yapay Zeka Beyanlarının Değerlendirilmesi:

• Editörler, yazarların yapay zeka kullanım beyanlarını dikkatlice incelemeli ve gerektiğinde ek açıklama istemelidir.
• Yapay zeka kullanımının dergimizin politikalarına uygunluğunu değerlendirmek editörlerin sorumluluğundadır.

Şüpheli Durumların Yönetimi:

• Yapay zeka kullanımıyla ilgili şüpheli durumlarda, editörler sorunu yazarlarla açıkça tartışmalı ve gerekirse ek kanıt talep etmelidir.
• İleri değerlendirme gerektiren durumlar dergi yönetim kuruluna iletilmelidir.

Politika Güncellemelerini Takip:

• Editörler, üretken yapay zeka teknolojileriyle ilgili gelişmeleri ve dergimizin politika güncellemelerini düzenli olarak takip etmelidir.

Hakemler İçin Politikalar

Gizlilik ve Etik Sorumluluk:

• Hakemler, değerlendirme için kendilerine iletilen yayınlanmamış makaleleri veya ilgili materyalleri hiçbir koşulda üretken yapay zeka araçlarına yüklememelidir.
• Bu tür eylemler, gizlilik ihlali ve fikri mülkiyet hakları için önemli bir tehdir olabilmektedir.

Değerlendirme Sürecinde Yapay Zeka Kullanımı:

• Hakemler, makale değerlendirmesi veya analizi için üretken yapay zeka araçlarını kullanmamalıdır.
• Değerlendirmeler, hakemin kendi uzmanlığı ve bilgisi doğrultusunda yapılmalıdır.

İzin Verilen Sınırlı Kullanım:

• Hakemler, yalnızca kendi hazırladıkları değerlendirme raporlarının dil düzeltmesi ve okunabilirliğini artırmak amacıyla yapay zeka araçlarını kullanabilirler.
• Bu durumda bile, raporun içeriğindeki doğruluk ve bütünlükten tamamen hakem sorumludur.

Yapay Zeka Kullanımının Tespiti:

• Hakemler, değerlendirdikleri makalelerde beyan edilmemiş olası yapay zeka kullanımını tespit etmeye çalışmalı ve şüpheli durumları editörlere bildirmelidir.
• Ancak bu tespitler, nesnel değerlendirme kriterlerine dayanmalıdır.

Değerlendirme Etiği:

• Hakemler, yapay zeka kullanımı konusunda yazarları adil bir şekilde değerlendirmeli, dergimizin politikalarını kendi kişisel tercihlerinden ve önyargılarından ayrı tutmalıdır.
• Değerlendirmelerde yapay zeka kullanımıyla ilgili eleştiriler yapıcı olmalı ve dergimizin politikalarına uygun şekilde yapılmalıdır.

Editörlerimizin ve hakemlerimizin bu politikalara sıkı bir şekilde uyması, yayın sürecimizin bütünlüğünü korumak ve yazarlar ile okuyucular arasında güven oluşturmak açısından büyük önem taşımaktadır. Yapay zeka teknolojilerindeki hızlı gelişmeler doğrultusunda bu politikalar düzenli olarak güncellenecektir.

Görsel, Grafik ve Tablo Oluşturmada Yapay Zeka Kullanımı Politikası

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi olarak, teknolojik gelişmelere açık bir yaklaşım benimsemekteyiz. Üretken yapay zeka teknolojilerinin görsel, grafik ve tablo oluşturmadaki potansiyelinin farkındayız ve bu araçların akademik çalışmalara katkıda bulunabileceğini kabul ediyoruz. Ancak bilimsel bütünlük ve etik ilkelerin korunması için, bu tür teknolojilerin kullanımına yönelik aşağıdaki genel ilkeler ve politikayı benimsiyoruz.

1. Şeffaflık ve Beyan:

• Üretken yapay zeka araçları kullanılarak oluşturulan tüm görseller, grafikler ve tablolar açıkça belirtilmelidir.
• Beyan, ilgili görselin altındaki açıklamada yer almalı ve kullanılan yapay zeka aracının adı, sürümü ve ne amaçla kullanıldığı detaylandırılmalıdır.

2. Bilimsel Doğruluk ve Sorumluluk:

• Yazarlar, yapay zeka ile oluşturulan görsellerin bilimsel doğruluğundan ve uygunluğundan tamamen sorumludur.
• Her türlü görsel materyal, yazarın kendi araştırma sonuçlarını ve bilimsel anlayışını doğru bir şekilde yansıtmalıdır.

İzin Verilen Kullanım Alanları

1. Kavramsal Diyagramlar ve Açıklayıcı Görseller:

• Teorik çerçeveleri, kavramsal modelleri veya süreçleri görselleştirmek için üretken yapay zeka kullanılabilir.
• Bu tür görseller, yazarın kendi anlayışını ve açıklamalarını doğru şekilde temsil etmelidir.

2. Veri Görselleştirme:

• Yazarların kendi araştırma verilerini görselleştirmek için yapay zeka araçlarını kullanmaları teşvik edilir.
• Grafiklerin, şemaların ve tabloların tasarımında görsel kaliteyi artırmak amacıyla bu araçlardan yararlanılabilir.

3. İllüstrasyon ve Temsili Görseller:

• Eğitim bilimleri alanında kavramları açıklamak için temsili görseller veya illüstrasyonlar oluşturmada yapay zeka kullanılabilir.
• Bu tür görseller, okuyucuların kavramları anlamasına yardımcı olmalı ve yanıltıcı olmamalıdır.

Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar

1. Veri Bütünlüğü:

• Gerçek araştırma verilerini içeren grafik ve tabloların temelindeki veriler manipüle edilmemelidir.
• Yapay zeka araçları yalnızca veri görselleştirme tasarımına yardımcı olarak kullanılmalı, veri üretimi için kullanılmamalıdır.

2. Fotoğraf ve Gerçekçi Görseller:

• Gerçek durumları veya olayları temsil eden fotoğrafların yapay zeka ile oluşturulması durumunda, bunların temsili olduğu açıkça belirtilmelidir.
• Özellikle eğitim ortamlarını, öğrenci-öğretmen etkileşimlerini veya gerçek kişileri gösteren görsellerde bu husus önemlidir.

3. Etik Hususlar:

• Üretilen görseller, etik ilkelere uygun olmalı ve yanıltıcı, ayrımcı veya stereotipik içerikler içermemelidir.
• Kültürel hassasiyetlere ve çeşitliliğe saygı gösterilmelidir.

Gelecekteki Güncellemeler

Bu politika, teknolojik gelişmeler ve akademik standartlardaki değişimler doğrultusunda düzenli olarak gözden geçirilecek ve güncellenecektir. Yazarlarımızın, bu politikayı dikkate alarak ve bilimsel bütünlük ilkelerini gözeterek yapay zeka araçlarından yararlanmalarını teşvik ediyoruz.

Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi olarak, akademik araştırmalarda yenilikçi yaklaşımları desteklerken, bilimsel standartları ve etik ilkeleri korumaya kararlıyız. Bu dengeyi gözetmenin, hem dergimizin kalitesini hem de bilimsel alana katkımızı artıracağına inanıyoruz.