A TRADITIONAL GAME SINKING INTO OBLIVION: PEÇİÇ

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 29, 123 - 133, 15.03.2020

Gökhan Karabudak Bestami Bozoğullarından

https://doi.org/10.12981/mahder.678680

Cited By: 2

Öz

In parallel with the developments in the world, the rate of change of culture is increasing. In the process of change, some traditions are changing, and some traditions are coming to the stage of extinction. “Peçiç” is one of the games that has not been able to keep up with the changes and updates in question and has entered the process of being forgotten. The stage that the digital game industry has reached and the demand it sees together with peçiç is the reason why many traditional games played together without any adult-child distinction have entered this process.

Peçic is a game of chance, competition and strategy, played in two people or two teams, using sea shells on a plus-shaped floor divided into squares. The indispensable game of long winter nights, Ramadan days and bath entertainments, the dispatcher started to disappear after the environments in which it was played have lost its current status. Based on the data obtained from the written sources, this game, which has been played for more than a century, must be recorded without being destroyed. The game, which has been mentioned in historical sources, novels, letters, deserves a detailed examination in this age, where cultural differences are of great importance due to uniformization. In order to revive the game, it is seen that various organizations have been trying to raise awareness by organizing award winning tournament tournaments in recent years. This awareness support aim for a long time in various regions of Turkey regardless of the origin of the game work, which is known for and is played, local singing and differences in gameplay format thus gains local nature and has reached the conclusion that a part of the position of Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

Gaziantep, culture, tradition, game, peçiç

UNUTULMAYA YÜZ TUTMUŞ GELENEKSEL BİR OYUN: PEÇİÇ

Öz

Dünyadaki gelişmelere paralel olarak kültürün değişim hızı da artmaktadır. Değişim sürecinde kimi gelenekler değişmekte, güncellenmekte kimi gelenekler yok olma aşamasına gelmektedir. “Peçiç” söz konusu değişim ve güncellemelere ayak uyduramayıp unutulma sürecine girmiş oyunlardan biridir. Dijital oyun sektörünün geldiği aşama ve gördüğü rağbet peçiç ile birlikte yetişkin-çocuk ayrımı olmaksızın hep beraber oynanan pek çok geleneksel oyunun bu sürece girmelerinin nedenidir. 

Peçiç, karelere ayrılmış artı şeklindeki bir zemin üzerinde deniz kabukları kullanılarak, iki kişi veya iki takım halinde oynanan, şans, rekabet ve strateji oyunudur. Uzun kış gecelerinin, ramazan günlerinin ve hamam eğlencelerinin vazgeçilmez oyunu olan peçiç, oynandığı ortamların güncelliğini kaybetmesiyle beraber yok olmaya başlamıştır. Yazılı kaynaklardan elde edilen verilerden hareketle yüzyılı aşkın süredir oynanan bu oyunun yok olmadan kayıt altına alınması gerekmektedir. Tarihi kaynaklarda, romanlarda, mektuplarda adının geçtiği görülen oyun, tek tipleşmeden dolayı kültürel farklılıkların büyük öneme sahip olduğu bu çağda detaylı bir incelemeyi hak etmektedir. Oyunun canlandırılması adına son yıllarda çeşitli kuruluşların ödüllü peçiç turnuvaları düzenleyerek farkındalık yaratmaya çalıştıkları görülmektedir. Bu farkındalığa destek verme amacı taşıyan çalışmada oyunun kökeninden bağımsız olarak Türkiye’nin çeşitli yörelerinde uzun zamandır bilindiği ve oynandığı, yöresel söyleyişlere ve oynanış biçimindeki farklılıklar dolayısıyla yerel bir mahiyet kazandığı ve Türk kültürünün bir parçası konumuna geldiği sonuçlarına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Gaziantep, kültür, gelenek, oyun, peçiç

Kaynakça

• Akbaş, Banu ve Ünal Selma Özuslu (2016). “Oyuncaklarla Oynanan Geleneksel Gaziantep Oyunları”. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1), 25-42.
• And, Metin (2007). Oyun ve Bügü: Türk Kültüründe Oyun Kavramı. Ankara: Yapı Kredi Yayınları.
• Eronat, Canan Yücel (2006). Ertuğrul Süvarisi Ali Bey’den Ayşe Hanım’a Mektuplar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Kaya, Ayşegül (2008). Evrensel Bir Strateji Oyunu: Peçiç. İstanbul: Kadıköy Gaziantepliler Derneği.
• Oğuz, Mehmet Öcal ve Ersoy, Petek. (2007). Türkiye’de 2004 Yılında Yaşayan Geleneksel Çocuk Oyunları. Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Seven, Neslihan (2006). Sermet Muhtar Alus’un Romanlarında ve Öykülerinde Eski İstanbul, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sezer, Sennur ve Özyalçıner Adnan (2005). Bir Zamanların İstanbulu: Eski İstanbul Yaşayışı ve Folkloru. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Tokuz, Gonca (2011). Gaziantep Çocuk Oyunları Üzerine Halk Bilimsel Bir İnceleme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bülent, Eşref (2007). “Anadolu Amulet Geleneğinde Çılkak ve Eski Kültürlerdeki İzleri”, 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, 311-328.
• Öksüz Melek ve diğerleri (2018). “21. Yüzyıl Becerilerinin Gelişiminin Desteklenmesinde Geleneksel Oyunların Rolü: Satranc-ı Urefa ve Peçiç Örneği”, V. Turkcess Uluslararası Eğitim ve Sosyal Bilimler Kongresi Tam Metin Kitabı, 1406-1414.
• Şentürk, Özden (2016). “Peçiç Oyunuyoruz”. 15. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı, 19.