TUNCELİ’DE BAĞLAMA/SAZ YAPIMI VE MÜZİK KÜLTÜRÜ ÜZERİNE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 32, 1462 - 1479, 15.12.2020

Hüseyin Kara Göktürk Erdoğan

https://doi.org/10.12981/mahder.792632

Cited By: 1

Öz

Anadolu’nun hemen her yöresinde icra edilen ve kadim halk müziği sazlarımızdan biri olan bağlama, geleneksel müziğimizin öğrenimi ve aktarımında önemli bir noktada durmaktadır. Meydan, divan, tanbura, cura gibi çeşitleri olan ve genellikle dut ağacından geleneksel yöntemlerle üretilen bağlama çalgısı, günümüzde icra yönünden olduğu kadar, yapısal olarak da alternatif üretim metotlarıyla üretilmeye çalışıldığı bilinmektedir. Söz konusu alternatif üretim metotlarının geleneksel bağlama üretimi ile kıyaslanması hiç şüphesiz bu çalgının dinamik bir çizgide olduğunu ve çalgının yapısının yeni tınılara açık olduğunu da kanıtlar niteliktedir. Bu makalede, bağlamanın tarihsel serüveninden kısaca bahsedilerek Tunceli yöresinde müzik kültürü ve bölgedeki bağlama yapım ustalarının mevcut durumu ele alınmıştır. Söz konusu çalgının üretiminde alternatif/deneysel ne gibi arayışlar olduğuna yönelik süreçler üzerinde durulmuştur. Literatür taraması ve doküman incelemesinin yanı sıra nitel araştırma deseni kapsamında bir alan çalışması olarak tasarlanan bu çalışma, bölgede yaşayan kaynak kişilerle 17.10.2018 ve 01.10.2019 tarihleri arasında yapılan yüz yüze görüşmelerle gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tunceli, Alevilik, Halk Müziği, Bağlama, Bağlama Yapımı

A FIELD RESEARCH ON PRODUCTION OF THE BAGLAMA/SAZ AND MUSIC CULTURE IN TUNCELİ

Öz

The Baglama, which is one of the oldest instruments of Turkish folk music and played in almost every part of Anatolia, has a significant place in learning and transfer of our traditional music. It has many different types such as meydan, divan, tanbura, cura and is traditionally made of mulberry wood. However, today it is known that people try to come up with the alternative ways of producing the baglama both in its rendering and structure. A comparison between these alternative methods of production and the traditional method of baglama production undoubtedly proves that this instrument has a dynamic character and its structure is open to new timbres. This article will initially provide a brief historical background of the baglama and then deal with the current state of music culture and masters of the baglama production in Tunceli. While doing this, the paper will focus on what kind of alternative/experimental methods are being used in the processes of the baglama production. In addition to a review of the literature in the field, in accordance with the qualitative research design, this study is based on the face-to-face interviews which were done with the people living in the region between 17.10.2018 and 01.10.2019.

Anahtar Kelimeler

Tunceli, Alevism, Folk Music, Baglama, The Baglama Production

Kaynakça

• De Zeuww, H. (2011). Türkiye’de Müzik Kültürü: “Evrim ve Standardizasyon Arasında Bağlama Ailesi”, (Ed: O. Elbaş, M. Kalpaklı, O. M. Öztürk). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Elbaş, O. (2011). Türkiye’de Müzik Kültürü: “Tarihsel Süreç İçinde Türkiye’de Müzik Kültürü ve Müzik Müzesi”, (Ed: O. Elbaş, M. Kalpaklı, O. M. Öztürk). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Erdener, Y. (2015). Saz Kopuz’dan Türemiş Olamaz. Folklor/Edebiyat Dergisi, Cilt.21, Sayı:81, s.27-33
• Erdoğan, G. (2018). “Sivas’ta Bağlama Yapımı ve Ustaları”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, Cilt:11, Sayı:23, s.77-89
• Erdoğan, G. – Kara, H. – Mengüş, E. (2019). “Tunceli Aleviliğinde İnanç-Müzik İlişkisi Üzerine Bir Alan Araştırması.” Turkish Studies Dergisi, Volume 14, Issue 3, p. 501-528.
• Gazimihal, M. R. (1975). Ülkelerde Kopuz ve Tezeneli Sazlarımız. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Gürdal, İ. (2011). Türkiye’de Müzik Kültürü: “Orta Asya ve Anadolu’daki Ortak Müzik Kültürü”, (Ed: O. Elbaş, M. Kalpaklı, O. M. Öztürk). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Layad, L. (1984). “Laute” Music and Civilization: Essays in Honor of Paul Henry Lang. New York: Norton. Reinhard Kurt-Ursula (2007), Türkiye’nin Müziği, C. 2, Ankara: Sun Yayınevi
• Sağ, A. - Erzincan, E. (2009). Bağlama Metodu, İstanbul: Pan Yayınları
• Stokes, M. (2016). Türkiye’de Arabesk Olayı, İstanbul: İletişim Yayınları
• İnternet Kaynakları *URL-1: https://www.youtube.com/watch?v=m7jNdCp1Imk (Erişim tarihi: 10.05.2020)
• Sözlü Kaynaklar KK-1: Kaya YILDIZ, 1954, Tunceli (Kişisel Görüşme: 31.10.2018) KK-2: Hüsnü GÜNGÖR, 1963, Tunceli (Kişisel Görüşme: 07.11.2018)
• KK-3: Hıdır KAHRAMAN, 1952, Tunceli (Hozat) (Kişisel Görüşme: 18.11.2018)
• KK-4: Ercan KAHRAMAN, 1970, Tunceli (Hozat) (Kişisel Görüşme: 18.11.2018)
• KK-5: Ali Ekber KAHRAMAN, 1980, Tunceli (Hozat) (Kişisel Görüşme: 18.11.2018)
• KK-6: Zeynel BATAR, Tunceli (Ovacık) (Kişisel Görüşme: 11.01.2019)