ANTROPOLOJİDE YÖNTEM VE ETİK: CHAGNON’UN " YANOMAMÖ: SAVAŞA DOĞANLAR" ÇALIŞMASINA ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 33, 419 - 426, 15.03.2021

Emrah Tüncer

https://doi.org/10.12981/mahder.840047

Öz

20’nci yüzyılın ikinci yarısından itibaren uzun yıllar antropoloji disiplini içerisinde yöntem ve etik üzerine ciddi tartışma ve öz-eleştiri süreçleri yaşanmıştır. Bu tartışmaların büyük bölümü Chagnon’un kitabı etrafında gerçekleşmiştir. 1964-1991 yılları arasında yaptığı, uzun süreli bir alan araştırmasını içeren “Yanomamö Savaşa doğanlar” kitabı, Napoleon A. Chagnon’un yaklaşık olarak 60 ayını birlikte geçirdiği Yanomamö yerli halkı hakkında etnografik araştırmaya dayanmaktadır. Etnografyanın "orada olmak", deneyim", "gözlem, "ötekini anlamak" olarak formüle edilebilecek yöntembilimsel araçlarının sık sık ihlal edildiği görülen bu çalışmanın yerli halkı da sadece veri kaynağı olarak gördüğünün bir kanıtı olarak ifade edilebilir. Bu bağlamda kitabın bölümleri üzerinde durulup etik açıdan değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yanömamö., etnografya., alan araştırması., etik.

METHODS AND ETHICS IN ANTHROPOLOGY: A CRITICAL LOOK AT CHAGNON'S "YANOMAMO: THE FIERCE PEOPLE"

Öz

Since the second half of the 20th century, serious discussions and processes of self-criticism have been experienced in the discipline of anthropology on method and ethics. Most of these discussions took place around Chagnon's book. The book of Napoleon A. Chagnon called "Yanomamö Fierce People", a long-term field study between 1964-1991, is based on an ethnographic research about the locals of Yanomamö, where the researcher spent approximately his 60 months together with them. It is considered that, the methodological tools of ethnography, which can be formulated as "being there", experience "," observation, "understanding the other", are often violated in this study. The study can also be expressed as an evidence that the locals do not mean anything but data sources. In this context the chapters of the book are being evaluated from the ethical point of view.

Anahtar Kelimeler

Yanömamö, ethnography., field research., ethic

Kaynakça

• Akturan, U. (2007). Tüketici davranışına yönelik araştırmalarda alternatif bir teknik: Etnografik araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 11, 237-252
• Asad, T. (2008). Antropoloji ve sömürgecilik. Ankara: Ütopya.
• Balcı, A (2001). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem.
• Caplan, P. (2003) “Introduction: Antropology and Ethics”, Pat Caplan (ed.), The Ethics of Antropology: Debates and Dilemmas içinde, London: Routledge.
• Chagnon, N. A. (2004). Yanomamö: Savaşa doğanlar. (Çev.: Duygu Bölükbaşı), İstanbul: Epsilon.
• Haviland, W. A. (2002). Kültürel antropoloji. İstanbul: Kaknüs.
• Maanen, J. V. (2011) Tales of the field. Chicago: The University Of Chicago Press.
• Marcus, G. E. - M. M. J. Fischer. (2011). Kültürel eleştiri olarak antropoloji - İnsan bilimlerinde deneysel bir an. İstanbul: Koç Üniversitesi.
• İnal, K. (2014). Dil ırkçılığı. PoliTeknik, S. 4. (http://politeknik.de/dil-irkciligi/)
• Lacoste, Y. (2004). Coğrafya savaşmak içindir. (Çev.: Aylin Ertan), Ankara: Doruk.
• Tierney, P. (2000). Darkness in El Dorado: How scientists and journalists devastated the Amazon, New York: W.W. Norton & Company.
• Wulf, C. (2015). Tarihsel kültürel antropoloji. Ankara: Dipnot.