TÜRK MİTOLOJİSİNDEKİ KARGA/KUZGUN İMGESİNİN ÇAĞDAŞ TÜRK RESİM SANATINA YANSIMALARI

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 33, 131 - 145, 15.03.2021

Semih Büyükkol , Sabriye Öztütüncü

https://doi.org/10.12981/mahder.860219

Cited By: 2

Öz

Geçmişten günümüze uzanan süreç içerisinde farklı kültürlere ve medeniyetlere ait mitolojilere, masallara, anlatılara bakıldığında hayvan ve bitki türlerine doğrudan ya da dolaylı olarak dini ve mitsel anlamların yüklenerek sembolleştirildiği görülmektedir. Bu sembolleştirilmelerin kimi zaman gözleme dayalı kimi zaman ise açıklanamayan ifadenin biçimi olarak sezgisel yolla oluştuğu görülmektedir. Örneğin; atın; murat, balığın; kısmet, kuşun; haber, kara kedinin ise uğursuzluk anlamına gelmesi gibi çoğunun temeli buna dayanmaktadır.
Görünüşleri bakımından siyah ve iri bedenleri ile birbirinden ayrılan karga ve kuzgun, taşımış oldukları sembolik anlamlar bakımından farklı kültürlerin destanlarında, mitolojilerinde ve sanatlarında benzer bir imge olarak karşımıza çıkmaktadır. Karga ve kuzgun, genellikle birçok kültürde uğursuz olarak nitelendirilen, görünüşleri itibariyle esrarengiz bir hava yarattıkları ve bu esrarengiz havayı korudukları için de her zaman bu gizemli yönüyle kötü üne sahip bir kuş türü olarak nitelendirilmiştir.
Bu çalışmada, Türk mitolojisindeki karga/kuzgun imgesinin yeri ve önemi açıklanarak, bu sembolden yararlanan Çağdaş Türk resim sanatçılarının eserleri estetik açıdan analiz edilip, resim sanatına ne şekilde yansıdığı gösterilmeye çalışılmıştır. Sanatçıların eserlerinde mitolojik anlatımlara yer vermesi, Türk kültürüne ait mitlerde ve söylencelerde görülen sembolik imgelerin, anlatımların, değer yargıların ve geleneklerin unutulmaması, yaşatılması ve gelecek nesillere taşınması adına büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Türk Sanatı, Karga, Kuzgun, Mitoloji, Resim

REFLECTIONS OF THE CROW/RAVEN IMAGE IN TURKISH MYTHOLOGY ON CONTEMPORARY TURKISH PAINTING ART

Öz

Looking at the mythologies, fairy tales and narratives of different cultures and civilizations in the process from past to present, it is seen that animal and plant species are symbolized directly or indirectly by attributing religious and mythical meanings. It can be seen that these symbolizations are formed in an intuitive way, sometimes based on observation and sometimes as a form of inexplicable expression. Examples such as horse meaning will, fish meaning kismet, bird meaning news and black cat meaning bad luck are based on this view.
The crow and the raven, which differ from each other with their black and large bodies in terms of their appearance, appear as a similar image in the epics, mythologies and arts of different cultures in terms of the symbolic meanings they bear. The crow and raven have always been described as a bird species that is notorious for this mysterious aspect, as they create an enigmatic air and protect this mysterious air, which is often described as ominous in many cultures.
In this study, the place and importance of the crow / raven image in Turkish mythology is explained, and the works of the contemporary Turkish painting artists who make use of this symbol are analyzed aesthetically, and how it is reflected in the art of painting. The fact that the artists include mythological expressions in their works is of great importance in order to keep the symbolic images, expressions, value judgments and traditions seen in the myths and legends of Turkish culture not to be forgotten, to be kept alive and to be carried to future generations.

Anahtar Kelimeler

crow, raven, mythology, painting, contemporary Turkish art

Kaynakça

• And, M. (2015). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası (5. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Arda, Z. (2015). Türk halk kültüründe “korkuluk” imgesi ve neşet günal’ın resimlerine yansımaları. Milli Folklor Dergisi, Yıl 27, Sayı 108, 147-154.
• Ateş, M. (2014). Mitolojiler ve semboller, Ana Tanrıça ve Doğurganlık Sembolleri (4. Baskı). İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Bayat, F. (2020). Orta türkçe sözlük 11-16. Yüzyıllar. 2. Basım.İstanbul: Ötüken Neşriyat A.Ş.
• Çoruhlu, Y. (2012). Türk mitolojisinin ana hatları (1. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Çoruhlu,Y. (2019). Türk sanatında hayvan sembolizmi. 3. Baskı. İstanbul: Ötüken Neşriyat A. Ş.
• Eberhard, W. (2000). Çin simgeleri sözlüğü, çin hayatı ve düşüncesinde gizli imgeler (çev.: A. Kazancıgil ve A. Bereket), (1. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Gezgin, D. (2017). Hayvan mitosları (3. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Graves, R. (2010). Yunan mitleri, tanrılar, kahramanlar, söylenceler, 2. Baskı, Çev: Uğur Akpur, İstanbul: Say Yayınları.
• Hoppal, M. (2014). Avrasya’da şamanlar (çev: Bülent Bayram, H. Şevket Çağatay Çapraz) 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Karakurt, D. (2011). Türk söylence sözlüğü, 1. Baskı, e-Kitap, Google Kitap Projesi, ISBN 978-605-5618-03-2
• Kaya, M. (2015). Mitolojiden efsaneye türk mitolojisinin anadolu’daki efsanelerde izleri (3. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Kılıçlıoğlu, S. - Araz, N. - Devrim, H. (1990). Meydan larousse, büyük lugat ve ansiklopedi, 7. Cilt, İstanbul: Meydan Yayınevi, s. 3, 701.
• Mahir, B. (2012). Osmanlı minyatür sanatı. 1. Baskı. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Ronnberg, A. - Martin, K. (2010). The book of symbols, reflections on archetypal ımages, China: Taschen.
• Roux, J. P. (2005). Orta asya’da kutsal bitkiler ve hayvanlar (çev.: A. Kazancığil ve L. Arslan ). (1. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Şahin, E. (2008). 1914 kuşağı. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. 1. Cilt. 2. Basım. İstanbul: YEM yayınları.
• Sözlü Kaynaklar KK-1: Prof. Dr. Serkan İlden ile kişisel iletişim, Kastamaonu Üniversitesi, (Görüşme: 11.05.2020)
• Görsel Kaynaklar Resim 1: Hz. Süleyman ile Seba Melikesi Belkıs ve Çevresi (Falname, TSM H. 1703). And, Metin (2015). Minyatürlerle Osmanlı-İslam Mitologyası (5. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Resim 2: Kelile ve Dimne’den Minyatür. Kargalar ve Baykuşlar Arasında Mücadele. Çoruhlu, Prof. Dr. Yaşar (2019). Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi. 3. Baskı. İstanbul: Ötüken Neşriyat A. Ş.
• Resim 3: Hüseyin Avni Lifij, Karagün. Özel, Mehmet, Ankara Resim ve Heykel Müzesi, Kültür Bakanlığı, Ankara: Ajans-Türk Matbaacılık Sanayii A.Ş.
• Resim 4: Neşet Günal, Korkuluk II. http://lebriz.com/pages/artist.aspx?artistID=30&section=130&lang=TR&periodID%20=-1&pageNo=0&exhID=0&bhcp=1&periodID=-1, Erişim Tarihi: 05 Ekim 2020, Saat: 15:46
• Resim 5: Serkan İlden, Bilgeler https://www.facebook.com/photo/?fbid=10157022324947556&set=a.95201247555 , Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2020, Saat: 17:22
• Resim 6: İbrahim Balaban, Bereket Ana https://www.galerisoyut.com.tr/artist/ibrahim-balaban/#eser/72007f1403d0c1c3c61e5f0a0bdbb749/21944 Erişim Tarihi: 14 Aralık 2020, Saat: 13:12
• Resim 7: Aydın Ayan, Ala Karganın Sesi http://www.turkishpaintings.com/index.php?p=34&l=2&modPainters_artistDetailID=56, Erişim Tarihi: 22 Kasım 2020, Saat: 12:36
• Resim 8: Fikret Otyam, T.Ü.A.B. http://www.fikretotyam.com/resimleri/detay/otyam-in-fircasindan/191, Erişim Tarihi: 29 Kasım 2020, Saat: 12:16