FARKLI MESLEKLERDE BAŞARILI KİŞİLERİN DÜŞÜNME VE KARAR VERME STİLLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 32, 53 - 66, 27.11.2020

Begüm Gümüşer Öykü Cemre Uysal Leyla Ayverdi

https://doi.org/10.20875/makusobed.708764

Öz

Çalışmanın amacı, farklı mesleklerde başarılı kişilerin düşünme stilleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymak ve düşünme stilleri ile karar verme stillerini cinsiyet ve meslek grubu değişkenleri açısından incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yürütülmüş olup; çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kartopu örnekleme yöntemi ile seçilen 184 kişiden oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Sternberg-Wagner Düşünme Stilleri Ölçeği (SWDSÖ) ve Melbourne Karar Verme Ölçeği I-II (MKVÖ I-II) kullanılmıştır. Veriler, SPSS 22 programı ile analiz edilmiştir. Sonuçlar, farklı mesleklerde başarılı kişilerin düşünme stilleri ve karar verme stilleri arasında anlamlı ilişkiler olduğunu ortaya koymuştur. Mesleğinde başarılı kişilerin düşünme ve karar verme stillerinde, cinsiyet açısından istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar ortaya çıkmıştır. Farklı mesleklerde başarılı kişilerin düşünme stillerinde meslek grubuna göre anlamlı farklar olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Düşünme Stilleri, Karar Verme Stilleri, Meslek, Cinsiyet

INVESTIGATION OF THE SUCCESSFUL PEOPLE'S THINKING STYLES AND DECISION-MAKING STYLES IN DIFFERENT CAREER GROUPS IN TERMS OF DIFFERENT VARIABLES

Öz

The purpose of this study is to reveal a connection between successful people’s thinking styles and decision-making styles from different career fields and analyzing their thinking styles and decision-making styles in terms of gender and profession. The research has been carried out via the relational screening model, and the study group consists of 185 people who were selected by snowball sampling which is one of the purposeful sampling models. The Sternberg-Wagner Thinking Styles Scale (SWTSS) and Melbourne Decision-Making Styles Scale I-II (MDMSS I-II) have been utilized. The data has been analyzed by SPSS 22 software. The results shows that successful people’s thinking styles and decision-making styles from different professions have significant relationships among each other. In successful people’s thinking styles and decision-making styles, we have found statistically significant differences in terms of gender. Successful people who take part in different career fields have significant differences in terms of their thinking styles.

Anahtar Kelimeler

Thinking Syles, Decision Making Styles, Gender

Kaynakça

• Akboy, R., Argun, Y. ve İkiz, E. (2005). PDR Lisans ve Lisansüstü Programında Öğrenim Gören Öğrencilerin Düşünme Stilleri ve Benlik Saygılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 283-292.
• Aktaş, N. (2016). Lise öğrencilerinin motivasyon kaynakları ve karar verme stratejileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi.
• Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite öğrencilerinin karar vermede özsaygı, karar verme ve stresle başa çıkma stillerinin benlik saygısı ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Aydın-Orhan, A. (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile karar verme stratejileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi.
• Balkıs, M. (2006). Öğretmen adaylarının davranışlarındaki erteleme eğilimlerinin düşünme ve karar verme tarzları ile ilişkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Buluş, M. (2005). İlköğretim Bölümü Öğrencilerinin Düşünme Stilleri Profili Açısından İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 6 (1), 1–24.
• Buluş, M. (2006). Assessment of Thinking Styles Inventory, Academic Achievement and Student Teachers’ Characteristics. Eğitim ve Bilim Dergisi, 31 (139), 35-48.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem A Akademi.
• Cano-Garcia, F. ve Hughes, E. H. (2000). Learning And Thinking Styles: An Analysis of Their İnterrelationship and Influence on Academic Achievement. Educational Psychology, (20), 413-430.
• Çelik, D. (2016). 11. Sınıf öğrencilerinin düşünme stilleri, öğrenme stratejileri ve düşünme stilleri ile öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi.
• Demir, Ö. ve Erginsoy-Osmanoğlu, D. (2013). Lise Öğrencilerinin Düşünme Stillerinin Çeşitli Değişkenler Acısından İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 165-184.
• Deniz, M. E. (2002). Üniversite öğrencilerinin karar verme stratejileri ve sosyal beceri düzeylerinin ta-baskın ben durumları ve bazı özlük niteliklerine göre karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Deniz, M.E. (2004). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Öz Saygı, Karar Verme Stilleri ve Problem Çözme Yöntemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(15), 23-35.
• Eldeleklioğlu, J. (1999). Karar Stratejileri ile Ana-Baba Tutumları Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(11), 7-13.
• Emir, S. (2013). Öğretmenlerin Düşünme Stillerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerini Yordama Gücü (İstanbul-Fatih Örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 325-347.
• Fer, S. (2005). Düşünme Stilleri Envanterinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (2), 433-461.
• Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde Karar Verme Davranışlarının Öz-Saygı ve Problem Çözme Becerileri Algısı İle İlişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (8), 106-121.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Köksal, A. (2003). Ergenlerde duygusal zeka ile karar verme stratejileri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Özbaş, N. ve Uluçınar-Sağır, Ş. (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Düşünme Stilleri ve Kullandıkları Ölçme-Değerlendirme Yöntemleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (1), 305-321.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Öztabak, M. Ü. (2013). Farklı okul türlerinde öğrenim gören lise öğrencilerinin sınıf seviyelerine göre düşünme stilleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi.
• Palut, B. (2008). Düşünme Stilleri ve Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (24), 1-11.
• Palut B. (2004, Temmuz). Düşünme stilleri ölçeğinin Türkçeye uyarlanma ve geçerlik güvenirlik çalışması [Öz]. 13. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayında sunulan bildiri, Malatya. Erişim adresi: https://www.pegem.net/Akademi/kongrebildiri_detay.aspx?id=7883
• Sağır, C. (2006). Karar verme sürecini etkileyen faktörler ve karar verme sürecinde etiğin önemi: Uygulamalı bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi.
• Sternberg, R. J. (2009). Düşünme Stilleri. İstanbul: Redhouse Eğitim Kitapları.
• Sünbül, M. A. (2004). Düşünme Stilleri Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği. Eğilim ve Bilim Dergisi, 29 (132), 25-42.
• Taşdelen, A. (2001). Öğretmen Adaylarının Bazı Psiko Sosyal Değişkenlere Göre Karar Verme Stilleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 40-52.
• TDK (2017). Güncel Türkçe Sözlük, Erişim 19 Aralık 2017, http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5a384285224dd2.38692168
• Tufan, S., & Coşkun, G. (2009). Müzik eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin düşünme stilleri. 8. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumunda sunulan bildiri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun. Erişim adresi: http://muzikegitimcileri.net/bilimsel/bildiri/samsun/S_Tufan-G_Coskun.pdf
• Ün, E. (2010). Satranç eğitiminin, problem çözme yaklaşımları, karar verme ve düşünme stillerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Vural, M. (2013). Spor genel müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında görev yapan spor yöneticilerinin düşünme ve karar verme stillerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.