BİREY-ÖRGÜT UYUMU, PSİKOLOJİK SAHİPLENME, İŞGÖREN SESLİLİĞİ VE MOTİVASYON ARAÇLARI İLİŞKİSİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2021, Sayı: 34, 99 - 114, 28.11.2021

Ayşe Yavuz Tahir Akgemci

https://doi.org/10.20875/makusobed.979467

Cited By: 2

Öz

İnsan kaynağının giderek önem kazandığı günümüz iş dünyasında işletmelerin verimliliğinin ve devamlılığının sağlanması için insanı temel alan çalışmaların artması önem arz etmektedir. Bu nedenle araştırmamızın temel amacını; birey-örgüt uyumu, psikolojik sahiplenme, işgören sesliliği ve motivasyon araçları arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılması oluşturmaktadır. Araştırma Konya ilinin merkez ilçelerinde faaliyet gösteren bankalarda çalışan 371 personel üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan anket, yazında ileri sürülmüş geçerliliği ve güvenirliliği ispatlanmış ölçeklerden yararlanarak geliştirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen veriler istatiksel yöntemlerden yararlanılarak analiz edilmiştir. Analizlerde SPSS ve AMOS programlarından yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda birey örgüt uyumunun psikolojik sahiplenme üzerinde pozitif yönlü etkisi olduğu bulunmuştur. Motivasyon araçlarının psikolojik sahiplenme ve işgören sesliliği üzerinde pozitif yönlü etkisinin olduğu ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca psikolojik sahiplenmenin iş gören sesliliği üzerinde pozitif yönlü bir etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Birey-örgüt uyumu, psikolojik sahiplenme, işgören sesliliği, motivasyon araçları

Destekleyen Kurum

Selçuk Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

20113003

AN EMPIRICAL STUDY ON THE RELATIONSHIP BETWEEN PERSON-ORGANIZATION FIT, PSYCHOLOGICAL OWNERSHIP, EMPLOYEE VOICE AND MOTIVATIONAL TOOLS

Öz

For today's business world, where human resource is becoming more and more important, increasing the studies aimed at the human factor is important for ensuring the efficiency and continuity of enterprises. For this reason, the main purpose of our research is to reveal the relationships between person-organization fit, psychological ownership, employee voice and motivational tools. The research has been conducted on 371 staffs working in banks operating in the central districts of Konya. The survey, which is used as a data collection tool in the study, has been developed by making use of scales whose validity and reliability have been proven in the literature. The data obtained as a result of the research is analyzed using statistical methods. SPSS and AMOS programs have been used in the analyses. As a result of the research, it has been found that person-organization fit has a positive effect on psychological ownership. It has been revealed that motivational tools have a positive effect on psychological ownership and employee voice. In addition, it has been determined that psychological ownership has a positive effect on employee voice.

Anahtar Kelimeler

Person-organization fit, psychological ownership, employee voice, motivational tools

Proje Numarası

20113003

Kaynakça

• Akçin, K. (2018). Çalışanların Örgütsel Destek Algısı Ve Psikolojik Sahiplenmelerinin, Sessizlik Davranışlarına Ve Görev Performansına Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma. Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Akgündüz, Y. (2013). Çalışanların yaratıcılığına motivasyon araçlarının etkisi: Kuşadası’ndaki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), 131-148.
• Andiyasari, A., Matindas, R. W., ve Riantoputra, C. D. (2017). Voice behavior: The role of perceived support and psychological ownership. The South East Asian Journal of Management, 11(1), 1-24.
• Aslan, M., ve Doğan, S. (2020). Dışsal motivasyon, içsel motivasyon ve performans etkileşimine kuramsal bir bakış. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 291-301.
• Avey, J. B., Avolio, B. J., Crossley, C. D., ve Luthans, F. (2009). Psychological ownership: Theoretical extensions, measurement and relation to work outcomes. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 30(2), 173-191.
• Avey, J. B., Wernsing, T. S., ve Palanski, M. E. (2012). Exploring the process of ethical leadership: The mediating role of employee voice and psychological ownership. Journal of Business Ethics, 107(1), 21-34.
• Ayyıldız, F. N. (2018). Çalışan Sesinin, Örgüte Bağlılığa Ve Çalışan Mutluluğuna Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bernstein, P. (1979). Workplace Democratization: Its Internal Dynamics. New Brunswick, NJ: Transaction.
• Besen, E. (2017). Birey-Örgüt Uyumu Ve Yöneticiye Duyulan Güven İle Lider-Üye Etkileşimi Bağlamında Bursa’da Otomotiv Sektörü Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Blau, P. M. (1964). Exchange And Power İn Social Life. New York, NY: Wiley.
• Bulut, H. (2016). Liderlik Tarzlarının Çalışan Sesliliğine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. T.C. Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bulut, H. ve Meydan, C. H. (2018). Liderlik tarzlarının çalışanların ses verme davranışına etkisi: Kamuda bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(1), 223-244.
• Chatman, J. A. (1989). Improving ınteractional organizational research: A model of person organization fit, Academiy of Management Review, 14(3), 333-349.
• Çiçek, B. (2016). Değer Merkezli Liderliğin Etik İklim Ve Çalışan Sesi Üzerindeki Etkisi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Dündar, S., Özutku, H. ve Taşpınar, F. (2007). İçsel ve dışsal motivasyon araçlarının işgörenlerin motivasyonu üzerindeki etkisi: Ampirik bir inceleme. Gazi Üniversitesi Ticaret Ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (2), 105-119.
• Eren, E. (2015). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi (15. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Han, T.S., Chiang, H. H. ve Chiang, C. L. (2013). The investigation of the relation between person-organization fit, person-job fit, psychological ownership, and contextual performance: A longitudinal approach. Proceedings of International Conference on Information and Social Science (ISS) ve International Symposium on Marketing, Logistics, and Business (MLB)( 274-299), Nagoya, Japan.
• İnfal, S. ve Bodur, S. (2011). Hemşirelerin önem verdikleri motivasyon araçları. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 19(2), 77-82.
• Katı, M. ve Düşükcan, M. (2017). Performansla ilişkili motivasyon araçlarının kişisel özelliklere göre farklılığını belirlemeye yönelik bir araştırma, Social Sciences (NWSASOS), 12(1), s. 1-24.
• Kılıç C. K. ve Yener D. (2015). Birey-örgüt ve birey-iş uyumunun çalışanların iş tutumlarına etkisi: Adana ilinde bankacılık sektöründe çalışanlar üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 161-174.
• Koca, B. (2013). Birey - Örgüt Uyumunun İş Tatminine Etkisi: Kuşadası’ndaki 4 Ve 5 Yıldızlı Otel İşletmeleri Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Kristof, A. L. (1996). Person Organization Fit: An Integrative Review of Its Conceptualizations, Measurement, and Implications, Personnel Psychology, 49, 1-49.
• Kurtpınar, M. (2011). Birey-Örgüt Uyumunun Bireysel Performans Üzerindeki Etkisinde Kişilik Özellikleri Ve İşe Adanmışlığın Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Genelkurmay Başkanlığı Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü, İstanbul
• Küçükodacı, Z. B. (2014). Birey-Örgüt Uyumu, Örgütsel Adalet Algısı Ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• LePine, J. A., ve Van Dyne, L. (1998). Predicting voice behavior in work groups. Journal Of Applied Psychology, 83(6), 853.
• Morrison, E. W. (2014). Employee voice and silence. Annu. Rev. Organ. Psychol. Organ. Behav., 1(1), 173-197.
• Netemeyer, R. G., Boles, J. S., McKee, D. O., ve McMurrian, R. (1997). An investigation into the antecedents of organizational citizenship behaviors in a personal selling context. Journal of Marketing, 61(3), 85-98.
• O’Driscoll, M.P., Pierce, J.L., ve Coghlan, A. (2006). The psychology of ownership: Work environment structure, organizational commitment, and citizenship behaviors. Group and Organization Management, 31. 388-416.
• Olckers, C., ve Plessis, Y. D. (2012). Psychological ownership: A managerial construct for talent retention and organisational effectiveness. African Journal of Business Management, 6(7). 2585-2596.
• Özel, A. (2018). Yetenekleri Elde Tutma Uygulamaları ve Çalışan Sesliliğinin Çalışanların İş Tutumları Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özkan, O. S. (2018). Psikolojik Sermayenin Bireysel Performans Üzerindeki Etkisinde Birey-Örgüt Uyumunun Aracılık Rolü. Doktora Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pierce, J. L., Kostova, T., ve Dirks, K. T. (2001). Toward a theory of psychological ownership in organizations. Academy Of Management Review, 26(2), 298-310.
• Pierce, J.L. ve Rodgers, L. (2004).The psychology of ownership and worker-owner productivity. Group ve Organization Management, 29, 588-613.
• Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2015). Örgütsel Davranış. İnci Erdem (Çev.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Shouse, R. L. (2017). Examining the Influence of Perceptions of a Supervisor’s Leadership Style on Levels of Psychological Ownership Among Entry Level Professionals. Doctoral Dissertation, Bowling Green State University.
• Şener, E., Çetinkaya, F. F., Yüksel, A. N. ve Akkoca, Y. (2018). Pozitif ses çıkartma davranışının öncülü olarak iletişim doyumu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 165-175.
• Şenol, F. (2010). Motivasyon Araçlarının Algılanmasında İş güvencesinin Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2012). İş tatmini-kişi-örgüt uyumu ve amire güven-kişi örgüt uyumu ilişkisinde dağıtım adaletinin düzenleyici rolü. “İş Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 57-78.
• Uçar, Z. (2017). Psikolojik sahiplenme: Örgütsel alana ilişkin bir model önerisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 167-200.
• Van Dyne, L. ve Pierce, J. L. (2004). Psychological ownership and feelings of possession: Three field studies predicting employee attitudes and organizational citizenship behavior. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 25(4), 439-459.
• Vandewalle, D., Van Dyne, L., ve Kostova, T. (1995). Psychological ownership: An empirical examination of its consequences, Group ve Organization Management, 20(2), 210-226.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık. Yukl, G. (2009). Leadership in Organizations (Seventh Edition). New York: Pearson.
• Wagner, S. H., Parker, C. P., ve Christiansen, N. D. (2003). Employees that think and act like owners: Effects of ownership beliefs and behaviors on organizational effectiveness. Personnel Psychology, 56, 4, 847-871.