Resfebe Etkinliklerinin 4. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Eleştirel Düşünme Becerilerine Etkisinin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 27 - 54, 31.12.2024

Fatih Kuruoğlu , Mehmet Kaan Demir

https://doi.org/10.46762/mamulebd.1442205

Cited By: 1

Öz

Resfebe etkinliklerinin 4. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersinde eleştirel düşünme becerilerine etkisini araştırmak amacıyla yapılan bu araştırma doğrultusunda Çanakkale ili Biga ilçesinde bulunan bir ilkokuldan 4 tane 4. sınıf öğretmeni ve öğrencileri çalışma grubu olarak seçilmiştir. Sınıfların seçimi 4 yıldan bu yana aynı öğretmenle eğitim görme durumuna göre yapılmıştır. Seçilen 4. sınıf öğrencilerine 8 ders saati, öğretmenlerine ise 2 ders saati boyunca araştırmacılar tarafından resfebe eğitimi verilmiştir. Öğrencilerle gerçekleştirilen deneysel süreç öncesinde ve sonrasında öğrencilere Demir (2006) tarafından geliştirilen Eleştirel Düşünme Ölçekleri, öğretmenlerine ise araştırmacılar tarafından hazırlanan görüşme formu uygulanmış ve veriler analiz edilmiştir. Daha sonra programa aktarılan ham veriler kodlama yapılarak kategorilere ulaşılmıştır. Ulaşılan bu kategoriler altında veriler sınıflandırılarak anlamlı hale dönüştürülmüştür. Bazı katılımcıların dikkat çekici görüşleri olduğu gibi sunulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre öntest-sontest farkına bakıldığında resfebe eğitimi 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme-analiz becerilerini ve eleştirel düşünme-değerlendirme becerilerini geliştirmiştir. Bununla birlikte eleştirel düşünmenin alt becerileri olan çıkarım yapma, yorumlama ve açıklama becerileri ile özdüzenleme becerilerinde öğrencilerde öntest-sontest farkına bakıldığında anlamlı bir fark ortaya çıkmamıştır. Yapılan çalışmada kullanılan Eleştirel Düşünme Ölçeklerinin toplam puanları açısından öntest ve sontest sonuçları karşılaştırıldığında Resfebe eğitimi sonrası öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerinde anlamlı düzeyde bir artış gerçekleştiği görülmüştür. Araştırmanın nitel boyutunda ise sınıf öğretmenleriyle gerçekleştirilen görüşme sonuçlarına göre resfebe eğitimi sonrası 4. sınıf öğrencilerinin yorumlama ve çıkarımda bulunma, ayrı ayrı değerlendirme ve çıkarım konusunda, özgün sonuçlar ortaya koyabilme, ayrıntıcı ve dikkatli olma, bağlantıları daha çabuk fark etme ve farklı çıkarımlarda bulunma konularındaki becerileri ön plana çıkmaktadır. Aynı şekilde resfebe eğitimi öğrencilerin özgün yorumlar yapabilme, ayrıntılı düşünme, analiz yapma, sentez becerileri ve kendi yorumlarıyla ifade etme yetenekleri ön plana çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Resfebe, Eleştirel Düşünme Becerileri, Sosyal Bilgiler

Evaluation of The Effect of Rebus Activities on the Critical Thinking Skills of 4th Grade Students in Social Studies Course

Öz

In line with this research, which was carried out to investigate the effect of Rebus activities on the critical thinking skills of 4th grade students in Social Studies course, four 4th grade teachers and students from a primary school in Biga district of Çanakkale province were selected as the study group. The selection of classes was made according to the status of studying with the same teacher for 4 years. Selected 4th grade students were given 8 lesson hours and their teachers were given 2 lesson hours of rebus training by the researchers. Before and after the experimental process with the students, the Critical Thinking Scales developed by Demir (2006) were applied to the students and the interview form prepared by the researchers was applied to the teachers and the data were analyzed. Then, the raw data transferred to the program were coded and the categories were reached. Under these categories, the data were classified and transformed into meaningful pieces. The remarkable opinions of some of the participants are presented as they are. According to the results of the research, when the difference between pre-test and post-test is examined, rebus education has improved the critical thinking-analysis skills and critical thinking-evaluation skills of 4th grade students. However, there was no significant difference in the sub-skills of critical thinking, such as inference, interpretation and explanation skills and self-regulation skills, when the pretest-posttest difference was examined. When the pre-test and post-test results were compared in terms of the total scores of the Critical Thinking Scales used in the study, it was seen that there was a significant increase in the critical thinking skills of the students after the Rebus training. In the qualitative side of the research, according to the results of the interviews with classroom teachers, the skills of the 4th grade students in interpreting and making inferences, evaluating and inferring separately, being detailed and careful, noticing the connections more quickly and making different inferences come to the fore. Likewise, students' ability to make original interpretations, think in detail, analyze, synthesize skills and express with their own interpretations has come to the fore.

Anahtar Kelimeler

Rebus, critical thinking skills, social studies

Kaynakça

• Alkan, A., Mertol, H., & Mertol, G. (2020). Özel yetenekli öğrencilerin bilişim teknolojileri derslerinde bir farklılaştırma örneği olarak resfebenin kullanımı. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(21), 1-11.
• Ateş-Erdoğan, G. (2019). Adım Adım Resfebe Öğreniyorum. Önka Matbaa.
• Baki, A., & Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
• Bayır Gürdoğan, Ö., & Gültekin, M. (2016). İlkokul dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde çatışma çözme becerilerinin gelişiminin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1) 86-103.
• Birol, E. (2022). Öğrencilerin görsel iletişim tasarımına giriş dersinde ‘rebus kullanım’ becerilerine yönelik bir eylem araştırması. Modular Journal, 5(2), 225-240.
• Cevizci, A. (1996). Felsefe Sözlüğü. Ekin Yayıncılık.
• Clark, Charlotte, R. (1981). Learning word susing traditional orthography and the symbols of rebus, bliss, and carrier. Journal of Speech and Hearing Disorders, 2(46), 191-196.
• Demir, M.K. (2006). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi.
• Demirel, T. (2015). Zekâ oyunlarının türkçe ve matematik derslerinde kullanılmasının ortaokul öğrencileri üzerindeki bilişsel ve duyuşsal etkilerinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Atatürk Üniversitesi.
• Fisher, R. (2005). Teaching Children To Think (2. Baskı). Nelson Thornes.
• Facione, P.A. (1990). Critical Thinking: A Statement Of Expert Consensus For Purposes Of Educational Assessment And İnstruction - Executive Summary - The Delphi Report. The California Academic Pres. ERIC Document Reproduction Service No. ED 315 423.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.). Pearson.
• Gündoğdu, H. (2009). “Eleştirel düşünme ve eleştirel düşünme öğretimine dair bazı yanılgılar. Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 57-74.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 32, 127-146.
• Halpern, D.F. (1996). Thought and Knowledge: An Introduction to Critical Thinking. Lawrence Erlbaum Assosiation, Publishers.
• Kaya, H. (1997). Üniversite öğrencilerinde eleştirel akıl yürütme gücü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi.
• Lipman, M. (1988). Critical Thinking—What Can İt Be? Educational Leadership, 46(1), 38–43.
• MEB (2017). Geleneksel oyunlar ve zekâ oyunları zekâ oyunları öğreticiliği kurs programı. Ankara. https://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kurslar/GelenekselOyunlar.pdf adresinden erişilmiştir.
• Morgan, C.T. (1991). Psikolojiye Giriş. Meteksan.
• Özdemir, O. (2008). Eleştirel Düşünme. Kriter Yayınları.
• Paul, R.W. (1992). Critical thinking: What, why, and how? New Directions For Community Colleges, 1992(77), 3–24.
• Pervaz, O. (2018). Zihin Atölyesi Resfebe Öğreniyorum. Mat Kitap.
• Polat Zafer, S. S. (2019). Velilerin sosyal bilgiler dersinin önemine ilişkin görüşleri, sosyal bilgiler dersinde öğretmen akademik katılımına ilişkin algıları ve sosyal bilgiler dersinde akademik katılımları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek Lisans tezi) Trakya Üniversitesi.
• Saygın, O., & Saygın, E. (2021). Resfebe Resimli Kelime Oyunları. Genç Hayat Yayınları.
• Söylemez, Y. (2018). Üst Düzey Düşünme Becerileri. Fenomen Yayıncılık.
• Söylemez, Y., Söylemez, N., Yıldırım, Z. A., Yıldırım, İ., Güneş, E., Çavdar, R. & Okul, F.S. (2022). Resfebe ile değerlerimi öğreniyorum. International Journal Of Educational Sciences, 2(1), 64-75.
• Stobaugh, R. (2013). Assessing Critical Thinking İn Middle And High Schools: Meeting the Common Care. Routledge Taylor & Francis Group.
• Sternberg, R.J., & Baron, J.B. (1985). A statewide approach to measuring critical thinking skills. Educational Leadership, 43(2), 40-43.
• Türedi, M.A. (2019). Resfebe Zamanı 1. Şelale Ofset.
• Türk Beyin Takımı – TBT (2014). 1. Kademe Başlangıç Düzeyinde Zekâ Oyunları Eğitmen Eğitimi Kitabı. İstanbul.
• Yıldırım, C. (1988). Eğitim Felsefesi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Yurteri, E., & Mertol, H. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin coğrafya derslerinde bir farklılaştırma örneği olarak resfebenin kullanımı. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 46-57.
• Zeğerek, E.Ç. (2020). Grafik tasarımda bir anlatım dili: Rebus tasarım. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 24, 127-139.
• Zeğerek, E.Ç. (2019). Tarihsel süreçte rebus ve kullanım alanları. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 22, 31-40.