A Historical Sociological Analysis of Right-Wing Politics in Sweden: From Anti-Democracy to Mass Parties

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: Özel Sayı, 110 - 134, 19.07.2025

Furkan Yaman

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1679864

Öz

This article examines the transformation of the Swedish right from a historical sociological perspective. Using the longue durée historical analysis method, it analyzes the political, ideological, and social changes of the Swedish right from the 19th century to the 2000s. The first critical turning point is the rapid capitalist process in the 19th century, which led to the complete upheaval of political and social structures, and the emergence of new classes. The second turning point is the Cold War period and the significant changes in Sweden’s political structure. During this time, right-wing parties, influenced by the transition to democracy, tried to adjust their ideologies accordingly. The third phase is the post-1970s neoliberal policies and economic stagnation. After the 1973 Oil Crisis, the welfare state became unsustainable, and the 1976 elections saw the end of 44 years of Social Democratic rule. However, the Swedish Social Democratic Party (SAP) did not completely lose its hegemonic position. This article argues that the Swedish right’s failure to achieve hegemonic status led to a path dependency, resulting in the rise of the radical right. The article utilizes two theoretical approaches: Roy Bhaskar’s Transformational Model of Social Action (TMSA) to explain the interaction between agents and social structures, and Ernesto Laclau and Chantal Mouffe’s theory of hegemonic articulation to analyze the 1976 elections. The article finds that the Swedish right’s articulation aligns with this theory, but it also highlights the theory’s limitations, particularly its neglect of class tensions and structure-agent dynamics.

Anahtar Kelimeler

Historical Sociology , Swedish Right , Social Democracy , Critical Realism , Hegemonic Articulation Theory

İsveç'te Sağ Siyasetin Tarihsel Sosyolojik Analizi: Demokrasi Karşıtlığından Kitle Partilerine

Öz

Bu makale, İsveç sağının dönüşümünü tarihsel sosyolojik bir bakış açısıyla incelemektedir. Longue durée tarihsel analiz yöntemiyle, 19. yüzyıldan 2000’lere kadar İsveç sağının siyasal, ideolojik ve toplumsal değişimleri detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. İlk kritik dönüm noktası 19. yüzyıldaki hızlı kapitalistleşme sürecidir. Çünkü bu süreçte siyasal ve sosyal yapı tamamen altüst olmuş, yeni sınıflar ortaya çıkmıştır. İkinci eşik, Soğuk Savaş dönemi ve İsveç’in siyasî yapısındaki büyük değişikliktir. Bu dönemde sağ partiler, demokrasiye geçişin etkisiyle ideolojilerini daha demokratik bir çizgiye çekmeye çalışmışlardır. Üçüncü önemli aşama ise 1970 sonrası neoliberal politikalar ve ekonomik durgunluktur. 1973 Petrol Krizi’nin ardından refah devleti sürdürülebilir olmaktan çıkmış, 1976 seçimlerinde 44 yıllık Sosyal Demokrat iktidar devrilmiştir. Ancak, İsveç Sosyal Demokrat Partisi (SAP)’nin toplumsal ve siyasal alandaki hegemonik konumu tamamen yok olmamıştır. Bu makalede sağın hegemonik konuma geçememesinin bir patika bağımlılığına yol açtığı ve bunun beklenmedik sonucunun radikal sağın yükselmesi olduğu iddia edilmektedir. İlgili dönemleri incelemek için makale teorik olarak iki yaklaşımdan istifade etmektedir. İlki, Roy Bhaskar’ın Dönüşümsel Toplumsal Eylem Modeli’dir. Bu model, İsveç’te faillerin toplumsal yapılarla nasıl etkileşime geçtiğini açıklamakta kullanılmıştır ki İsveç sağı faillerden biridir. İkincisi, Ernesto Laclau ve Chantal Mouffe’un hegemonik eklemlenme teorisidir. İsveç’te radikal sağın yükselişiyle sonuçlanan patikanın başlangıcı olan 1976 seçimleri bu teorik yaklaşımla incelenmektedir. Makalede, İsveç sağının bu teoriye uygun biçimde eklemlendiği saptanmıştır. Ancak İsveç örneğinden yola çıkarak hegemonik eklemlenme teorisinin birtakım kusurları olduğu düşünülmektedir. Bu teorinin sınıfsal gerilimleri göz ardı eden tutumunun ve yapı-aktör ikiliğini tanımamasının, teorinin zayıf noktası olduğu iddia edilmektedir. Nitekim İsveç sağı belirli bir dönemde eklemlenmesine rağmen içinde barındırdığı sınıfsal gerilimler yüzünden SAP’nin hegemonyasının yerini alamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarihsel Sosyoloji , İsveç Sağı , Sosyal Demokrasi , Eleştirel Realizm , Hegemonik Eklemlenme Teorisi

Kaynakça

• Anderson, J. (2016) A Model of Welfare Capitalism? Perspectives on the Swedish Model, Then and Now. J. Pierre (der.), The Oxford Handbook of Swedish Politics (718-735). Oxford: Oxford University Press.
• Bengtsson, E. (2023) The Evolution of Popular Politics in 19th-Century Sweden and the Road from Oligarchy to Democracy. Journal of Modern European History 21(1): 71–89.
• Berglund, S. & Lindstrom, U. (1982) The Conservative Dilemma: Ideology and Vote Maximisation in Sweden. Z.H. Layton (der.), Conservative Politics in Western Europe (69-81). London: Macmillan Press.
• Berman, S. (2012) Siyasetin Öncelliği (Çev. N. Atabağsoy & S. Torlak). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Bhaskar, R. (1998) The Possibility of Naturalism. London: Routledge.
• Bhaskar, R. (2008) A Realist Theory of Science. London: Routledge.
• Braudel, F. (1972) The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II. New York: Harper & Row.
• Brown, W. (2015) Undoing the Demos – Neoliberalism’s Stealth Revolution. Cambridge: Zone Books.
• Creaven, S. (2015) The ‘Two Marxisms’ Revisited: Humanism, Structuralism and Realism in Marxist Social Theory. Journal of Critical Realism 14(1), 7-53.
• Deloy, C. (2022) Victory for the Rightwing and Breakthrough for the Sweden Democrats (SD) Are Now the Second Largest Party Following the Parliamentary Elections. Robert Schuman Foundation, September 13. https://www.robert-schuman.eu/en/monitor/1946-victory-for-the-rightwing-and-breakthrough-for-the-sweden-democrats-sd-are-now-the-second-largest-party-following-the-parliamentary-elections (Erişim Tarihi: 09.01.2025).
• Hellström A. & Nilsson T. (2010) We Are the Good Guys’: Ideological Positioning of the Nationalist Party Sverigedemokraterna in Contemporary Swedish Politics. Ethnicities 10(1), 55-77.
• Hirschmann, A. (1994) Gericiliğin Retoriği. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karvonen, L. (1994) Christian Parties in Scandinavia: Victory Over the Windmills? H. David (der.), Christian Democracy in Europe: A Comparative Perspective (121-141). London: Pinter Publishers.
• Kolasi, K. (2024) Reconciling Tensions in the Analysis of Bourgeois Revolutions: A Critical Realist Approach. Uluslararası İlişkiler Dergisi 21(82), 79-96.
• Kuisma M. & Ryner M. (2012) Third Way Decomposition and the Rightward Shift in Finnish and Swedish Politics. Contemporary Politics 18(3), 325-342.
• Kurunmäki, J. (2019) The Making of ‘Swedish Democracy’: Anti-Aristocratic, Royalist, Reformist and Exemplary. Journal of Modern European History 17(2), 147–160.
• Kurunmäki, J. (2024) Parliamentary Debate and the Construction of the National Characteristics of Swedish Parliamentarism. Parliaments, Estates and Representation 44(3), 1–18.
• Laclau, E. (1996) Emancipation(s). London: Verso Books.
• Laclau, E. & Mouffe C. (2012). Hegemonya ve Sosyalist Strateji. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marx, K. (2016) Louis Bonaparte’ın 18 Brumaire’i. İstanbul: Yordam Kitap.
• Marx, K. & Engels, F. (2011) Komünist Manifesto. Ankara: Yordam Kitap.
• Mahoney, J. (2001) The Legacies of Liberalism: Path Dependence and Political Regimes in Central America. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Moore, B. (2016) Demokrasinin ve Diktatörlüğün Toplumsal Kökenleri. Ankara: İmge Yayınevi.
• Möller, T. (2020) Political Party Dynamics and Democracy in Sweden. New York: Routledge.
• Nordstrom, B. J. (2002) The History of Sweden. London: Greenwood Press.
• Östberg, K. (2024) The Rise and Fall of Swedish Social Democracy. London, New York: Verso Books.
• Özdalga, E. (2011) Tarihsel Sosyoloji. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Rosamond, A. (2016) Swedish Internationalism and Development Aid. Jon Pierre (der.), The Oxford Handbook of Swedish Politics (595-615). Oxford: Oxford University Press.
• Runestam, S. (1966) Förstakammarhögern och Rösträttsfrågan 1900–1907. Norstedt: Svenska bokförlaget.
• Tilly, C. (2001) Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu. Ankara: İmge Yayınevi.
• Widfelt, A. (2021) The Swedish Centre Party: The Poor Relation of the Family?. D. Arter (der.), From Farmyard To City Square? The Electoral Adaptation Of The Nordic Agrarian Parties (16-49). New York: Routledge.
• Yalvaç, F. (2021). Giriş. B. Teschke (der.), Uluslararası Tarihsel Sosyoloji (17–128). Ankara: İletişim Yayınları.